Dane szczegółowe książki

Przedmowa do drugiego wydania (Marian Jakóbiec) … 17
Wstęp (Marian Jakóbiec) … 19
Część pierwsza. Piśmiennictwo staroruskie … 35
Rozdział pierwszy. Piśmiennictwo państwa kijowskiego (koniec X - początek XIII w.) (Wiktor Jakubowski) … 37
1. Uwagi wstępne … 37
Tło historyczne … 37
Kultura Rusi Kijowskiej … 38
Rozwój sztuki … 39
2. Początki piśmiennictwa … 39
Język starocerkiewnosłowiański … 39
Rola klasztorów … 40
Cechy piśmiennictwa Rusi Kijowskiej … 41
3. Literatura przekładowa … 41
Ewangeliarz Ostromira … 44
Apostoł … 44
Psałterze … 44
Literatura hagiograficzna … 45
Pateryki … 46
Apokryfy … 46
Literatura patrystyczna … 47
Literatura gnomiczna … 49
„Izborniki" … 49
Kroniki bizantyńskie … 49
Średniowieczne opowieści i romanse … 50
4. Piśmiennictwo oryginalne. Kaznodziejstwo. Żywoty świętych … 51
Opisy podróży … 51
Hilarion … 52
Kliment Smolatycz … 53
Cyryl Turowski … 53
Żywoty świętych ruskich … 54
Żywot Borysa i Gleba … 55
Opisy podróży … 55
Wędrówka Daniela … 55
5. Latopisy … 56
Powieść minionych lat … 58
Historia powstania … 58
Wątki treściowe … 59
Rozmaitość stylu … 60
Wpływ na późniejszy rozwój świadomości narodowej … 61
Miejsce w historii polsko-ruskich związków literackich … 61
Pouczenie Włodzimierza Monomacha … 62
Schyłek państwa kijowskiego … 64
6. Słowo o wyprawie Igora (Wiktor Jakubowski i Ryszard Łużny) … 65
Zagadkowość zabytku … 65
Dzieje odkrycia … 65
Fabuła historyczna … 66
Problem autorstwa … 67
Rodzaj literacki … 67
Uogólnienie losów całego kraju … 68
Gatunkowy synkretyzm … 69
Odmienność poszczególnych części … 69
Powinowactwa literackie … 70
Ślady wierzeń pogańskich … 71
Związek z tradycją poezji ludowej … 71
Kampania przeciw autentyczności Słowa … 72
Dzieje recepcjiw Polsce … 74
7. Zabytki powstałe u schyłku okresu kijowskiego. Ślady oddziaływania kultury ruskiej doby kijowskiej w Polsce … 75
Pateryk kijowsko-pieczerski … 75
Prośba Daniela Więźnia … 77
Ślady kultury rusko-kijowskiej w Polsce … 80
Rozdział drugi. Piśmiennictwo okresu rozdrobnienia feudalnego i niewoli tatarskiej (XIII-XIV w.) (Wiktor Jakubowski) … 81
1. Charakterystyka epoki. Kronikarstwo … 81
Najazd Mongołów na Ruś … 81
Powstawanie piśmiennictw regionalnych … 81
Latopis halicko-wołyński … 82
Latopisarstwo włodzimiersko-suzdalskie … 83
Kronikarstwo Wielkiego Nowogrodu … 83
2. Opowieści o najeździe tatarskim … 84
Opowieści o bitwie nad Kałką … 84
Opowieść o zburzeniu Riazania przez Batu-chana … 85
Homilie Serapiona Włodzimierskiego … 86
Słowo o ruinie ziemi ruskiej … 87
3. Inne zabytki … 88
Żywot Aleksandra Newskiego … 88
Piśmiennictwo twerskie … 89
Początki piśmiennictwa moskiewskiego … 90
Rozdział trzeci. Piśmiennictwo regionalne okresu powstania państwa moskiewskiego (1380-1500) (Wiktor Jakubowski) … 92
1. Uwagi wstępne … 92
Regionalizm piśmiennictwa … 92
„Drugi wpływ południowosłowiański" … 93
2. Cykl opowieści o bitwie na Kulikowym Polu. Literatura historyczna … 95
Zadońszczyzna … 95
Kronikarstwo … 96
Chronografy … 97
Opowieść o zdobyciu Carogrodu … 97
Legendy o insygniach władzy monarszej … 98
Opowieść o książętach włodzimierskich … 99
Teoria trzech Rzymów … 99
3. Literatura podróżnicza … 100
Gatunek literacki „chożdienija" … 100
Wędrówka za trzy morza Atanazego Nikitina … 102
4. Zabytki o charakterze regionalno-separatystycznym … 104
Piśmiennictwo Wielkiego Nowogrodu … 104
Judaizanci … 105
Piśmiennictwo Tweru … 108
Piśmiennictwo ziemi muromskiej. Opowieść o Piotrze i Fiewronii … 108
Opowieść o Merkurym Smoleńskim … 109
Stosunki kulturalne między Rusią a Polską … 109
Rozdział czwarty. Piśmiennictwo zjednoczonego państwa moskiewskiego (1500-1613) (Wiktor Jakubowski) … 110
1. Uwagi wstępne. Spory religijne oraz konflikty ideologiczne na początku stulecia … 110
Powstanie państwa moskiewskiego … 110
Początki związków z Zachodem … 111
Wprowadzenie drukarstwa … 111
Charakter piśmiennictwa … 114
Walki religijne … 115
Nił Sorski … 117
Wassian Kossoj … 117
Osiflanie … 118
Ślady humanizmu … 118
Maksym Grek … 118
2. Zabytki piśmiennictwa o charakterze kompilacji … 120
Wielkie Czetji-Mineje … 120
Księga stopni … 121
Zwód iluminowany … 122
Domostroj … 123
3. Piśmiennictwo publicystyczne i historyczne … 124
Iwan Pierieswietow … 124
Wymiana listów między Andrzejem Kurbskim i Iwanem Groźnym … 127
Utwory historyczne. Historia o carstwie kazańskim … 129
Publicystyka okresu wojny domowej i polskiej interwencji … 130
Opowieść 1606 roku … 132
Nowa opowieść o przesławnym carstwie rosyjskim … 133
Inne utwory okresu „smuty" … 133
Odrębność charakteru piśmiennictwa Rusi Moskiewskiej … 133
Związki umysłowe z Polską … 135
Rozdział piąty. Piśmiennictwo XVII wieku (1613-1690) … 136
1. Charakterystyka epoki. Związki kulturalne z Europą zachodnią. Rola tradycji polskich (Ryszard Łużny) … 136
Walka między staroruską tradycją kulturalną i nowymi prądami … 136
Zwrot Rusi Moskiewskiej ku Zachodowi … 137
Polska głównym promotorem oddziaływania Europy na Ruś … 138
Pomost ukraiński … 138
Rola języka polskiego … 138
Epifaniusz Sławinecki … 139
Rola Symeona Połockiego w propagowaniu łacińsko--polskiej tradycji na Rusi … 139
Wychowankowie Akademii Kijowskiej … 141
Twórczość w języku polskim … 142
Tłumaczenia z literatury polskiej … 143
2. Rozwój prozy artystycznej (Wiktor Jakubowski i Ryszard Łużny) … 144
Dziwna opowieść … 145
Opowieść o Azowie … 146
Opowieść o Urusłanie Łazarewiczu … 147
Plebejski nurt piśmiennictwa … 147
Satyra plebejska … 148
Opowieść o sądzie Szemiaki … 148
Opowieść o pijaku … 150
Suplika kalazińska … 150
Nabożeństwo do szynku … 151
Opowieść o synu chłopskim … 151
Proza obyczajowa … 151
Opowieść o Niedoli-Zlym Losie … 152
Opowieść o Frole Skobiejewie … 155
3. Piśmiennictwo staroobrzędowców (Wiktor Jakubowski) … 156
Geneza … 156
Protopop Awwakum … 157
Życie … 158
Działalność piśmiennicza … 159
Żywot … 160
Znaczenie protopopa Awwakuma … 161
4. Literatura przekładowa (Wiktor Jakubowski) … 162
Średniowieczny romans rycerski … 162
Historio o siedmiu mędrcach … 163
Inne przekłady … 163
Facecje polskie … 165
Wielkie zwierciadło … 166
5. Poezja sylabiczna (Wiktor Jakubowski) … 168
Symeon Połocki … 169
Ogród wielu kwiatów i Rymologion … 169
Utwory dramatyczne … 171
6. Początki teatru (Wiktor Jakubowski) … 171
Gottfried Gregorii … 172
7. Charakter piśmiennictwa XVII wieku. Problem baroku w literaturze rosyjskiej (Ryszard Łużny) … 172
Rodowód … 172
Cechy … 174
Znaczenie i rola baroku na Rusi … 176
8. Epoka staroruska i jej miejsce w dziejach literatury rosyjskiej (Ryszard Łużny) … 178
Różnorodność tendencji rozwojowych piśmiennictwa staroruskiego … 178
Trzy etapy … 179
Piętno odrębności … 179
Związek z epokami późniejszymi … 179
Część druga. Literatura rosyjska xviii wieku … 181
Rozdział pierwszy. Początki nowoczesnej literatury rosyjskiej (1690-1730) … 183
1. Tło historyczne (Wiktor Jakubowski) … 183
Reformy Piotra I … 183
Charakter piśmiennictwa … 185
Wprowadzenie grażdanki … 185
Podręczniki … 185
2. Związki literackie rosyjsko-polskie na początku XVIII w. (Ryszard Łużny) … 187
Znajomość języka polskiego … 187
Polska orientacja kulturalna na początku epoki … 187
Przekłady z łacińskiego i polskiego … 188
Przewaga wpływów zachodnich … 189
3. Powieść, utwory poetyckie, dramat (Wiktor Jakubowski) … 190
Początek nowoczesnej rosyjskiej prozy powieściowej … 190
Historia o marynarzu rosyjskim Wasylu Koriotskim … 190
Romans wierszem … 191
Wierszopisarstwo … 192
Liryka świecka … 192
„Kanty" … 192
Początki poezji miłosnej … 194
Teofan Prokopowicz … 194
Życie … 194
Kazania i mowy … 195
Włodzimierz … 196
Rozdział drugi. Literatura lat 1730-1760 … 198
1. Uwagi ogólne. Klasycyzm (Wiktor Jakubowski) … 198
Życie kulturalne … 198
Lądowy Korpus Szlachecki … 199
Klasycyzm … 200
Antioch Kantemir (Wiktor Jakubowski) … 201 Biografia … 205
Satyra klasycystyczna Kantemira … 202
Związek z literaturą francuską … 203
Konkretność obrazowania … 204
Nowatorstwo językowe … 205
Wersyfikacja … 205
Petrida … 206
Wasyl Triediakowski (Wiktor Jakubowski) … 206
Droga życiowa … 206
Podróż na Wyspę Miłości … 208
Reforma wersyfikacji … 208
Twórczość poetycka … 209
Telemachida … 210
Michał Łomonosow (Wiktor Jakubowski)… … 213
Biografia … 213
Reforma systemu wersyfikacyjnego … 215
Normalizacja języka literackiego … 215
Teoria trzech stylów … 216
Gramatyka rosyjska … 217
Ody … 217
Tragedia Tamira i Selim … 219
List o pożytku szkła … 219
Znaczenie Łomonosowa w literaturze rosyjskiej … 219
Aleksander Sumarokow (Tadeusz Kołakowski) … 221
Życie … 221
Dorobek pisarski … 223
Ody … 223
Poetyka Sumarokowa … 224
Dramaturgia … 225
Tragedia Dymitr Samozwaniec … 225
Komedie … 227
Utwory liryczne … 228
Elegie … 228
Poezja satyryczna … 229
Satyra O szlachectwie … 231
Bajki … 231
Rozdział trzeci. Literatura lat 1760-1800 … 233
1. Uwagi wstępne (Wiktor Jakubowski) … 233
Tło historyczne … 233
Oświecony absolutyzm … 236
Nauka i filozofia … 236
Życie literackie … 238
2. Początki i rozwój rosyjskiego Oświecenia (Ryszard Łużny) … 239
Ruch ideowy w czasach katarzyńskich … 240
Myśl filozoficzna … 240
Próby reform ustrojowych … 240
Działalność naukowa Kozielskiego, Diesnickiego, Aniczkowa, Gamalei … 241
Wpływ na społeczeństwo … 243
3. Czasopiśmiennictwo satyryczne. Mikołaj Nowikow (Ryszard Łużny) … 244
Związek z ideologią Oświecenia … 244
Pierwowzory zachodnie … 246
Początki rosyjskiego czasopiśmiennictwa satyrycznego … 244
„Wsiakaja wsiaczina" … 247
Mikołaj Nowikow … 249
„Truteń" … 249
„Adskaja Poczta" … 253
„Smieś" … 258
„I to, i sio" … 254
„Żywopisiec" … 255
„Koszelok" … 258
Działalność wydawnicza Kryłowa … 259
„Poczta Duchów" … 259
„Zritiel" … 261
Znaczenie czasopiśmiennictwa satyrycznego … 262
4. Poezja ostatnich dziesięcioleci XVIII wieku (Wiktor Jakubowski) … 264
Wasyl Pietrow … 264
Michał Chieraskow … 265
Rossjada … 267
Wasyl Majkow … 268
Hippolit Bogdanowicz … 270
Duszejka … 270
Iwan Chemnicer … 272
5. Dramaturgia rosyjska drugiej połowy XVIII wieku (Tadeusz Kołakowski) … 273
Tradycje Aleksandra Sumarokowa … 273
Twórczość dramatyczna Michała Chieraskowa … 273
Twórczość dramatyczna Wasyla Majkowa … 273
Jakub Kniażnin … 274
Wadim Nowogrodzki … 275
Mikołaj Nikolew … 275
Piotr Pławilszczykow … 276
Komedie … 276
Dramaty Katarzyny II … 277
Komedia łzawa … 278
Włodzimierz Łukin … 279
Michał Wieriowkin … 279. Opera komiczna … 280
Aniuta Michała Popowa … 281
Młynarz Aleksandra Ablesimowa … 282
Życie teatralne … 282
Denis Fonwizin … 283
Brygadier … 285
Synalek szlachecki … 285
Dramaturgia Iwana Kгуłowa … 287
Wasyl Kapnist … 289
Odgłosy osiemnastowiecznego dramatu rosyjskiego w Polsce … 290
6. Gabriel Dierżawin (Wiktor Jakubowski) … 291
Życiorys … 291
Oda Felica … 294
Inne ody uroczyste … 295
Ody satyryczne … 296
Oda Bóg … 297
Do Eugeniusza. Zycie w Zwance … 298
Poezja lekka … 298
Znaczenie Dierżawina w literaturze rosyjskiej … 300
7. Sentymentalizm w Rosji i proza narracyjna końca XVIII w. (Wiktor Jakubowski) … 300
Sentymentalizm i preromantyzm … 300
Idea podstawowa sentymentalizmu … 301
Początki sentymentalizmu w Rosji … 301
Proza narracyjna … 302
Fiodor Emin … 303
Michał Сzułkow … 303
Nadobna kucharka … 304
Powieść jarmarczna … 305
8. Aleksander Radiszczew (Wiktor Jakubowski) … 306
Droga życia … 306
Oda Wolność … 308
Żywot Fiodora Uszakowa … 308
Podróż z Petersburga do Moskwy … 309
Sprawa chłopska … 314
Zagadnienie asbolutyzmu … 315
Styl i język … 316
9. Mikołaj Karamzin (Wiktor Jakubowski) … 317
Życie … 318
Listy podróżnika rosyjskiego … 318
Biedna Liza … 321
Inne nowele … 323
Powieści historyczne … 324
Wiersze liryczne … 324
Reforma językowa … 324
Historia państwa rosyjskiego … 325
Sąd Lelewela i Mickiewicza o Historii … 326
10. Iwan Dmitrijew (Wiktor Jakubowski) … 326
Życie … 326
Poezja sentymentalna … 327
Bajki … 327
11. Uwagi końcowe. Stosunki literackie polsko-rosyjskie w ostatnich dziesięcioleciach XVIII wieku (Marian Jakóbiec) … 328
Znaczenie literatury rosyjskiej XVIII wieku … 328
Związki literackie polsko-rosyjskie … 329
Przekłady literatury rosyjskiej na język polski … 330
Zainteresowanie Rosjan literaturą polską … 330
Część trzecia. Literatura rosyjska pierwszej połowy XIX wieku … 333
Rozdział pierwszy. Literatura lat 1801-1825 … 335
1. Główne zagadnienia epoki (Bohdan Galster) … 335
Tło historyczne … 335
Projekty reform ustrojowych … 336
Opozycjakonserwatywna … 336
Aktywizacja życia społeczno-politycznego i kulturalnego … 337
Wolne Stowarzyszenie Miłośników Literatury, Nauk i Sztuk Pięknych … 338
Znaczenie Rewolucji Francuskiej i wojen napoleońskich dla Rosji … 340
Proces kształtowania się nowoczesnego narodu rosyjskiego … 341
Kontakty z Europą zachodnią … 341
Triumf reakcji … 342
Ruch dekabrystowski … 342
2. Charakter rozwoju literatury (Bohdan Galster) … 344
Intensyfikacja procesu historyczno-literackiego … 344
Przejściowy charakter epoki … 344
Różnorodność życia literackiego … 345
Związek z ideami wieku Oświecenia … 345
Styl Cesarstwa w architekturze … 346
Malarstwo - Muzyka - Salony … 346
Stowarzyszenia literackie … 348
Ruch wydawniczy … 349
Czasopisma i almanachy … 349
Krytyka … 351
Kwestia stylu i języka literatury … 352
Epigoni poezji sentymentalnej … 353
Proza sentymentalna … 355
Sentymentalizm w dramaturgii … 356
Opozycja antykaramzinowska … 357
Aleksander Szyszkow … 357
3. Walka o język i styl literatury (Bohdan Galster) … 360
Dyskusje filologiczne … 360
Biesiada Miłośników Słowa Rosyjskiego … 360
Kampania przeciw Biesiadzie … 361
Arzamas … 362
4. Iwan Kryłow (Bohdan Galster) … 364
Udział w życiu literackim po 1801 r. … 365
Związek z Biesiadą … 366
Archaizm estetyczny … 367
Twórczość bajkopisarska … 368
Związek z oświeconym racjonalizmem … 368
Elementy ludowe bajek … 372
Artyzm … 373
Słowo poetyckie … 374
5. Rozwój powieści. Aleksander Izmajłow i Wasyl Narieżny (Bohdan Galster) … 376
Aleksander Izmajłow … 376
Powieść satyryczno-obyczajowa … 376
Bajki … 376
Wasyl Narieżny … 376
Rosyjski Gil Blas … 377
Czarny rok … 377
Bursak … 378
Wpływ na Gogola … 378
6. Neoklasycyzm (Bohdan Galster) … 379
Tragedie Władysława Ozierowa … 380
Konstanty Batiuszkow … 381
Życie … 381
Twórczość … 383
„Poezja lekka" … 385
Moje penaty … 386
Liryka miłosna … 387
Elegie … 388
Nowa koncepcja człowieka … 390
Poetyckie cykle „antyczne" … 391
Utwory prozą … 392
Znaczenie Batiuszkowa … 393
Mikołaj Gniedicz … 394
Osjanizm … 394
Rola Homera w formowaniu programu literatury narodowej … 395
Tłumaczenie Iliady … 396
Wpływ na dekabrystów … 396
7. Wasyl Żukowski (Bohdan Galster) … 397
Lata młodzieńcze … 397
Początki twórczości … 397
Elementy stylu klasycystycznego … 398
Cmentarz wiejski … 398
Drugi okres twórczości … 401
Przekłady i parafrazy … 401
Żukowski wobec wydarzeń 1812 r. … 402
Udział w Arzamasie … 403
Fur Wenige … 404
Humanitaryzm Żukowskiego … 405
Koncepcja świata … 405
Psychologizm liryki … 406
Programowy subiektywizm … 407
Stanowisko literackie … 407
Twórczość balladowa … 408
Polemika wokół gatunkuballady … 408
Olga Pawła Кatienina … 411
Spór o Ludmiłę Żukowskiego … 414
Reformator wiersza rosyjskiego … 414
8. Ku romantyzmowi (Bohdan Galster) … 415
Nowe osiągnięcia i zdobycze poezji rosyjskiej … 415
Puszkin na czele ruchu literackiego … 415
9. Literatura dekabrystowska (Bohdan Galster) … 417
Światopogląd dekabrystów … 417
Społeczne zadania literatury … 418
Rola poety … 419
Teorie estetyczne … 420
Historyzm … 421
Konrad Rуlejew … 423
Poeta-obywatel … 423
Satyra polityczna … 424
Dumy … 425
Epika - Wojnarowski … 425
Liryka Rylejewa … 426
Aleksander Biestużew … 427
Nowela historyczna … 428
Biestużew jako krytyk … 428
Wilhelm Küchelbecker … 430
Aleksander Odojewski … 431
10. Aleksander Gribojedow (Wiktor Jakubowski) … 432
Życie … 432
Mądremu biada … 433
11. Aleksander Puszkin (Ryszard Łużny) … 440
Biografia … 440
Ewolucja ideowa i droga twórcza … 443
Okres dzieciństwa i pobyt w Liceum Carskosielskim … 443
Początki twórczości … 444
Okres petersburski (1817-1820) … 445
Liryki … 446
Rusłara i Ludmiła … 447
Lata zesłania: Kiszyniów i Odessa … 447
Poematy południowe … 450
Twórczość liryczna … 455
Lata zesłania: Michajłowskoje … 456
Cyganie … 456
Borys Godunow … 457
Wiersze o roli i trudzie pisarskim … 459
Lata 1826-1830 … 460
Nowe liryki … 463
Przejście do prozy … 465
Murzyn Piotra Wielkiego … 465
Połtawa … 465
Eugeniusz Oniegin … 466
„Małe tragedie" … 473
Opowieści Biełkina … 474
Ostatnie lata życia i twórczości … 476
Córka kapitana … 477
Jeździec miedziany … 478
Dubrowski … 480
Wierszeostatnich lat … 482
Miejsce Puszkina w dziejach literatury rosyjskiej … 482
12. Inni poeci epoki (Bohdan Galster) … 486
Denis Dawуdow … 476
Piotr Wiaziemski … 487
Wiersze wolnościowe … 488
Związki z literaturą polską … 489
Romantyzm Wiaziemskiego … 489
Iwan Kozłow … 490
13. Stosunki literackie polsko-rosyjskie w latach 1801-1825 (Marian Jakóbiec) … 492
Tło historyczne … 492
Rola Piotra Wiaziemskiego … 493
Dekabryści i literatura polska … 494
Udział masonerii … 495
Rola prasy rosyjskiej w popularyzowaniu literatury polskiej … 495
Literatura rosyjska wśród Polaków … 497
W środowisku wileńskim … 497
Michał Grabowski … 498
W królestwie Polskim … 499
Benedykt Rakowiecki … 500
Samuel Bogumił Linde … 501
Zorian Dołęga Chodakowski … 501
Literatura rosyjska wśród Polaków pod zaborem austriackim … 502
Pierwsze przekłady Słowa o wyprawie Igora … 503
Stosunek do Mikołaja Karamzina i Gabriela Dierżawina … 504
Pierwsze odgłosy sławy Puszkina … 506
Rozdział drugi. Literatura lat 1826-1842 … 507
1. Romantyzm i ruch literacki (Bohdan Galster) … 507
Romantyczny pogląd na świat … 507
Opozycja wobec klasycyzmu … 507
Bohater romantyczny … 508
Odkrycie narodu … 509
Idea wolności … 510
Początek i rozwój romantyzmu w Rosji … 511
Charakterystyka epoki … 511
Cenzura … 512
Życie kulturalne … 514
Malarstwo … 514
Muzyka … 515
Teatr … 515
Nauka … 515
Czasopiśmiennictwo … 516
„Moskowskij Tielegraf" … 518
Krytyka literacka … 523
Mikołaj Nadieżdin … 524
Salony literackie … 526
Kółka młodzieżowe … 526
Piotr Czaadajew … 528
Ideologia oficjalna … 530
Powieści Tadeusza Bułharyna … 531
Michał Zagoskin … 523.
Nestor Kukolnik … 532
2. Poezja. Kontynuatorzy i epigoni (Bohdan Galster) . … 533
Antoni Delwig … 533
Mikołaj Jazykow … 536
Aleksander Poleżajew … 538
Epigoni romantyzmu … 541
Andrzej Podoliński … 541
3. Rozwój noweli romantycznej (Bohdan Galster) … 541
Nowelistyka Mikołaja Polewoja … 541
Mikołaj Pawłow … 542
Dalsza twórczość Aleksandra Biestużewa (Marlińskiego) … 543
4. Idealiści moskiewscy (Bohdan Galster) … 545
„Moskowskij wiestnik" i „Jewropiejec" … 545
Koncepcja sztuki … 547
„Poezja myśli" … 547
Dymitr Wieniewitinow … 548
Poezje Aleksego Chomiakowa i Stefana Szewyriowa … 548
Liryka Włodzimierza Bieniediktowa … 549
Proza narracyjna … 550
Opowiadania Michała Pogodina … 550
5. Nowela filozoficzna i psychologiczna, powieść historyczna (Bohdan Galster) … 551
Włodzimierz Odojewski … 551
Pstrokate bajki … 552
Noce rosyjskie … 553
Opowieści fantastyczno-filozoficzne … 554
Antoni Pogorielski … 555
Powieści historyczne Iwana Łażecznikowa … 555
Aleksander Weltman … 556
6. Eugeniusz Baratyński i Aleksy Kolcow (Bohdan Galster) … 557
Życie Eugeniusza Baratyńskiego … 557
Cechy liryki … 559
Eda … 560
Tragiczny pogląd na świat … 561
Droga życia Aleksego Kolcowa … 562
Pieśni … 565
7. Michał Lermontow (Antoni Semczuk) … 566
Biografia … 566
Początki twórczości … 571
Znaczenie szkoły Karamazina-Żukowskiego … 573
Związki z folklorem … 573
Liryka osobista i miłosna … 575
Liryka społeczno-polityczna i filozoficzna … 577
Poematy … 580
Powieść poetycka … 581
Demon … 582
Mcyri … 585
Poematy żartobliwe … 586
Pieśń o carze Iwanie Wasiljewiczu … 587
Utwory dramatyczne … 588
Hiszpanie … 588
Ludzie i namiętności
Dziwny człowiek … 590
Maskarada … 590
Dwaj bracia … 594
Proza … 595
Wadim … 595
Księżna Ligowska … 596
Bohater naszych czasów … 596
8. Mikołaj Gogol (Bohdan Galster) … 601
Młodość pisarza … 601
Początki twórczości … 602
Hans Küchelgarten … 602
Wieczory na futorze koło Dikańki … 604
Artyzm … 604
Mirgorod … 606
Taras Bulba … 608
Wij … 608
Cykl petersburski … 611
Arabeski … 611
Powóz … 612
Gogolowskie widzenie Petersburga … 613
Newski Prospekt … 614
Portret jako manifest estetyczny Gogola … 614
Nos … 615
Pamiętnik szaleńca … 616
Szynel … 617
Komiczno-ironiczny styl narracji … 617
Komediopisarstwo … 620
Ożenek … 620
Rewizor … 621
Śmiech jako kategoria estetyczna … 624
Mistrzostwo dialogu … 625
Martwe dusze … 626
Oskarżenie szlachty rosyjskiej … 629
Wiara w lud i naród rosyjski … 630
Gatunek literacki … 631
Poetyka utworu … 632
Wybrane fragmenty z korespondencji z przyjaciółmi … 633
Drugi tom Martwych dusz … 635
9. Stosunki literackie polsko-rosyjskie w latach 1826-1842 (Marian Jakóbiec) … 636
Mickiewicz w Rosji … 636
Puszkin i Mickiewicz … 637
Udział Mickiewicza w rosyjskim życiu literackim … 638
Recepcja dzieł Mickiewicza … 640
Puszkin w Polsce … 640
Stosunek Polaków do literatury rosyjskiej … 640
Żywotność idei słowiańskiej … 641
Literatura rosyjska wobec powstania listopadowego … 641
Dalsze losy wzajemnych stosunków Puszkina i Mickiewicza … 642
Lermontow i literatura polska … 644
Nauka polska w Rosji … 645
Postawy typowe Rosjan wobec polskiej kultury … 645
Stosunek polskiej opinii społecznej do literatury rosyjskiej po powstaniu … 646
Piotr Dubrowski … 647
Literatura rosyjska wśród Polaków pod zaborem austriackim … 648
W Poznańskiem … 649
Na emigracji … 649
Joachim Lelewel … 649
Rozdział trzeci. Literatura lat 1843-1855 …651
1. Charakterystyka okresu (Antoni Semczuk) … 651
„Pauza twórcza" … 651
Opozycja antyromantyczna … 652
Zwrot do literatury francuskiej … 652
Ożywienie ruchu literackiego … 653
Ukształtowanie „szkoły naturalnej" … 655
Życie teatralne … 655
Rozwój czasopiśmiennictwa … 656
„Otieczestwiennyje zapiski" … 656
Okcydentaliści (zapadniki) … 656
„Sowriemiennik" … 656
Kontrofensywa reakcji … 657
Sprawa pietraszewców … 658
Represje … 658
Słowianofile … 658
Inne czasopisma … 661
„Szkoła naturalna" … 662
Wpływ nauk przyrodniczych … 663
„Szkic fizjologiczny" … 664
Wpływ Gogola … 664
Fizjologia Petersburga … 665
Włodzimierz Dal … 666
Zbiór petersburski … 667
Koniec „szkoły naturalnej" … 667
Grafika i malarstwo epoki … 668
Sergiusz Aksakow … 669
Kronika rodzinna … 671
Dymitr Grigorowicz … 672
Rybacy … 673
Rozwój poezji … 673
Poeci „antologicy" … 676
Apollon Majkow … 676
Atanazy Fet … 676
Jakub Połoński … 678
„Szkoła Lermontowa" … 678
Poezja Apollona Grigoriewa … 678
Początki twórczości Mikołaja Ogariewa … 680
2. Wissarion Bieliński i rosyjska krytyka literacka w latach 40-tych (Andrzej Walicki) … 681
Dzieciństwo i młodość … 682
Dymitr Kalinin … 683
Dumania literackie … 684
Kółko Stankiewicza … 684
„Pojednanie z rzeczywistością" … 685
Na lewicy heglowskiej … 686
Wpływ Feuerbacha … 687
List do Gogola … 688
Poglądy krytyczno-literackie Bielińskiego … 689
Problem narodowości literatury … 690
Pogląd na poezję ludową … 691
Program literatury narodowej … 693
O literaturę ideową … 693
Triadyczna koncepcja rozwoju literatury rosyjskiej … 694
Bieliński jako teoretyk i propagator realizmu … 697
Teoria „szkoły naturalnej" … 698
Zasada historyzmu … 700
Bieliński o Puszkinie … 700
Walerian Majkow … 703
Koncepcja sztuki … 704
Psychologizm … 705
Orientacja na ekonomię polityczną … 705
Naród i lud … 706.
3. Aleksander Hercen (Ryszard Łużny) … 708
Biografia … 708
Działacz polityczny … 710
Filozof … 711
Wyjazd za granicę … 712
Współpraca z Polakami … 714
Ewolucja ideowa … 714
Początki twórczości … 716
Kto winien? … 718
Doktor Krupow … 719
Sroka-złodziejka … 720
Rrzeczy minione i rozmyślania … 722
Hercen i sprawa polska … 726
4. Fiodor Tiutczew (Florian Nieuważny) … 728
Życiorys … 728
Dwoista osobowość poety … 731
Idea słowianofilska … 732
Stosunek do Polski … 733
Duchowa kolizja … 734
Twórczość liryczna … 735
Łączenie przeciwieństw … 735
Panteizm … 735
Chaos istnienia … 736
Problem ludzkiej osobowości … 737
Miłość … 739
Altruizm … 740
Paralelizm tematyczny … 741
Tiutczew jako pejzażysta … 742
Technika poetycka … 742
5. Aleksander Ostrowski i dramaturgia rosyjska lat 1843-1855 (Tadeusz Kołakowski) … 745
Biografia … 745
Początek działalności pisarskiej … 748
Debiut dramatyczny … 749
Do wójta nie pójdziemy … 749
Biedna narzeczona … 751
Wpływ ideologii słowianofilskiej … 751
Do cudzych sań nie siadaj … 751
Bieda nie hańbi … 751
Nowy okres twórczości … 751
Zbliżenie do redakcji „Sowriemiennika" … 752
Intratna posada … 752
Tematyka urzędnicza … 752
Trylogia o Balzaminowie … 753
Wodewil … 754
Burza … 754
Dramaty historyczne … 756
Minin Suchoręki … 756
Wojewoda albo sen o Wołdze … 756
Dymitr Samozwaniec i Wasyl Szujski … 757
Komik XVII stulecia … 757
Powrót do tematyki współczesnej … 758
Melodramat … 759
Odmęty … 759 Śnieżynka … 760
Sztuki obyczajowe … 760
Gorące serca … 761
Szalone pieniądze … 761
Las … 761
Ostatni okres twórczości … 762
Wilki i owce … 762
Panna bez posagu … 763
Talenty i wielbiciele … 764
Grzesznicy bez winy … 764
Cechy twórczości ostatniego okresu … 765
Kłopoty z cenzurą … 765
Dydaktyzm … 765
Metoda twórcza … 766
Ożywienie dramaturgii rosyjskiej … 768
Kontynuatorzy Ostrowskiego … 768
Aleksy Potiechin … 768
Wodewil … 770
6. Stosunki literackie polsko-rosyjskie w latach 1843-1855 (Marian Jakóbiec) … 771
Sprawa polska w publicystyce rosyjskiej … 771
Dalsze losy Mickiewicza w Rosji … 773
Recepcja polskiej prozy artystycznej i dramatu … 773
Polacy o literaturze rosyjskiej … 775
Wykłady paryskie Mickiewicza … 775
Mickiewicz o Puszkinie … 776
Odgłosy sądów Mickiewicza w Rosji … 777
Słowacki a literatura rosyjska … 777
Kraszewski jako popularyzator literatury rosyjskiej … 779
Rola Michała Grabowskiego … 779
Dalsza akcja Piotra Dubrowskiego … 780
Recepcja pisarzy rosyjskich w Polsce … 780
Spis ilustracji … 782