Dane szczegółowe książki

KAPITALIZM JACEK KOCHANOWICZ 9
Logika kapitalistycznego systemu gospodarczego • Instytucjonalny i kulturowy kontekst kapitalistycznej gospodarki • Narodziny kapitalizmu — niektóre interpretacje • Ewolucja i zróżnicowanie instytucjonalne systemu kapitalistycznego • Nierównomier-ność rozwoju • Spory o trwałość kapitalizmu
KATOLICKA NAUKA SPOŁECZNA WŁADYSŁAW
PIWOWARSKI 14
Geneza • Definicja i charakterystyka • Źródła •
i Wartości i założenia podstawowe
|~- KLASA ŚREDNIA HENRYK DOMAŃSKI 18
Społeczno-ekonomiczne i kulturowe podłoże formowania się klas średnich • Ekspansja, stabilizacja i rozwarstwienie klas średnich • Czym jest klasa średnia — cechy wspólne i dezintegracja • Klasa średnia — ątabilizator układu ekonomiczno-spo-łecznego • Nowe klasy średnie — stymulator zmian społecznych • Kierunki badań nad klasą średnią
KLASY I WARSTWY SPOŁECZNE WŁODZIMIERZ
WESOŁOWSKI, KAZIMIERZ M. SŁOMCZYŃSKI 26
Klasy ekonomiczne • Klasy polityczne • Klasy kulturowe • Analityczne i integracyjne podejścia do analizy klas społecznych • Warstwy społeczne • Struktura klasowo-warstwowa • Klasy i warstwy społeczne w Polsce • Klasy społeczne we współczesnej socjologii empirycznej
KOLONIALIZM I NEOKOLON1ALIZM
MICHAŁ CHMARA 34
Teoria imperializmu • Ekonomia rozwoju • Teoria zależności • Teoria systemu światowego
KOMUNIKOWANIE MASOWE TOMASZ GOBAN-KLAS,
WANDA LIPNIK 39
Definicyjne wyróżniki komunikowania • Społeczne i organizacyjne cechy systemu komunikowania masowego • Środki komunikowania masowego (me-

dia masowe) i ich rola w kulturze masowej • Historia mediów masowych • Mechanizm kontroli mediów — cenzura • Prekursorzy badań nad środkami komunikowania masowego • Nauka o komunikowaniu masowym
' KOMUNIZM I SOCJALIZM MIROSŁAW CHAŁUBIŃSKI 51 Kłopoty terminologiczne • Socjalizm i komunizm przedmarksowski • Komunistyczna ideologia i jej odmiany • Socjaldemokracja, socjalizm demokratyczny • Ideologie socjalistyczne a socjologia
KONFLIKT PRZEMYSŁOWY LESZEK GiLEjKO 59
Konflikt przemysłowy jako element stosunków przemysłowych • Instytucjonalizacja konfliktu • Strajk ' jako wyraz konfliktu w systemie monocentrycznym • Konflikt przemysłowy — ujęcie socjologiczne
KONFLIKT SPOŁECZNY JANUSZ MUCHA 63
Dwie wizje społeczeństwa w historii nowoczesnej myśli społecznej • Konflikt społeczny — różne rozumienia i podstawowe kategorie • Konfliktowy model społeczeństwa — zasadnicze założenia • Obraz struktury społecznej w konfliktowym modelu społeczeństwa • Zmiana społeczna w konfliktowym modelu społeczeństwa • Znaczenie podejścia konfliktowego w socjologii współczesnej
KONFORMIZM ELŻBIETA TARKOWSKA 70
Osobowościowe i instytucjonalne uwarunkowania zachowań konformistycznych • Konformizm a cechy systemu społecznego. Systemy totalitarne • Socjologiczne ujęcie konformizmu
KONSERWATYZM PAWEŁ ŚPIEWAK 73
Narodziny pojęcia i doktryny • Sposoby rozumienia pojęcia • Konserwatyzm kontra racjonalizm • Konserwatyzm kontra egalitaryzm • Konserwatywne podejście do zmiany społecznej • Konserwatywny ideał systemu politycznego

KONTRKULTURA ANNA ZEIDLER-JANISZEWSKA .... 78 Światopoglądowe zaplecze ruchów kontrkulturo-wych • Formy kontrkulturowej kontestacji w społeczeństwie postprzemystowym • Ruch kontrkultu-rowy w Polsce
KONTROLA SPOŁECZNA JACEK KURCZEWSKI 81
Teoria Parsonsa • Teoria Gibbsa • Teoria Blacka • Inne koncepcje • Użyteczność pojęcia
KOŚCIÓŁ JANUSZ MARIAŃSKI 86
Socjologia Kościoła (kościelności) • Społeczny i kulturowy model Kościoła • Przyszłość Kościoła
KRYMINOLOGIA ANNA KOSSOWSKA 91
Kierunki rozwoju myśli kryminologicznej • Wybrane teorie kryminologiczne • Wybrane problemy kryminologii współczesnej
KRZYWICKI LUDWIK MIROSŁAW CHAŁUBIŃSKI .... 95 Koncepcje socjologiczne Krzywickiego • Recepcja. Próba oceny
i! KULTURA ANTONINA KŁOSKOWSKA 99
' Zagadnienie istoty kultury. Kultura a natura • PM- Y ' blem kultury w tradycji myśli filozoficznej i społecznej • Kultura jako przedmiot socjologii kultury • Kultura jako atrybut zbiorowości narodowej • Socjologiczna teoria kultury — w poszukiwaniu kryte- < •*•' rium ,' KULTURA ELITARNA A KULTURA MASOWA
MARCIN CZERWIŃSKI 110
Charakterystyka kultury elitarnej • Elita kulturalna
• Warunki uczestnictwa w kulturze wyższej • Kultura ludowa i jej obumieranie • Nowe oferty • Charakterystyka kultury masowej
i KULTURA LUDOWA WOJCIECH J. BURSZTA 116
Cechy kultury ludowej • Kultura ludowa w nauce polskiej • Kultura ludowa w socjologii i antropologii amerykańskiej
LAZARSFELD PAUL FELIX ANTONI SUŁEK 119
Badania empiryczne • Metodologia i model socjologii • Wpływ na nauki społeczne
I LIBERALIZM JERZY SZACKI 123
Wielość liberalizmów • Jedność liberalizmu • Trzy główne odmiany liberalizmu • Krytyka liberalizmu
LITERATURA PIĘKNA KRZYSZTOF ŁĘCKI 128
Literatura i socjologia • Literatura wobec socjologii
• Socjologia literatury • Socjologia w literaturze
! LOKALNOŚĆ MARIAN MALIKOWSKI 134
Lokalizm jako typ ładu społecznego • Lokalność jako wartość społeczna • Lokalność jako czynnik rozwoju i przedmiot ruchów społecznych • Idea lo-kalizmu w Polsce
LUDNOŚĆ KRYSTYNA KŁUZOWA 137
Pojęcie ludności • Podstawowe komponenty zmian ludnościowych • Struktura ludności • Rozwój ludności
LUDZIE STARZY BRUNON SYNAK 144
Orientacje strukturalistyczne • Nurt interakcjo-nistyczny • Inne orientacje • Gerontologia społeczna w Polsce — stan badań • Sytuacja ludzi starych w Polsce

LUDZKOŚĆ JAN SZCZEPAŃSKI 149
Dwa znaczenia terminu • Wspólny los ludności świata
MAGIA MICHAŁ BUCHOWSKI 152
Magia jako sposób intelektualnego opanowania świata • Magia jako pochodna konstytucji społecznej • Spór o kulturowy wymiar magii — problem ciągłości myślenia • Problem racjonalności przekonań magicznych ''MALINOWSKI BRONISŁAW KASPER
MARIOLA FLIS 156
Malinowskiego antropologia społeczna • Funkcjonalna teoria kultury
MAŁŻEŃSTWO
WIELISŁAWA WARZYWODA-KRUSZYŃSKA 159
Małżeństwo w ujęciu strukturalnego funkcjona-lizmu • Konceptualizacja małżeństwa i jego rodzaje
• Społeczne uwarunkowania procesu wyboru małżonka • Funkcje ceremonii zaślubin • Rozwiązywanie małżeństwa • Społeczne źródła konfliktów
małżeńskich
MANNHEIM KARL JERZY SZACKI 164
Biografia intelektualna • Przewodnie motywy twórczości • Pozycja Mannheima w socjologii
MARGINALNOŚĆ SPOŁECZNA
KAZIMIERZ W FRIESKE 167
Interpretacja pojęcia • Podklasa społeczna • Mar-ginalność w społeczeństwach przedprzemysłowych
• Marginalność w społeczeństwach współczesnych
• Mechanizmy marginalizacji
MARKS KAROL STANISŁAW KOZYR-KOWALSKI 171
Globalna struktura teoretyczna i doktryna praktyczna • Ideologia • Materializm historyczny • Teoria zmiany społecznej • Pojmowanie materializmu • Dialektyka jako metoda nauk społecznych
• Wpływ na humanistykę współczesną
MARKSIZM ALEKSANDER OCHOCKI 180
Geneza, źródła, założyciele • „Młody Marks" i problemy periodyzacji marksizmu • Marksizm-le-ninizm • Socjaldemokracja i rewizjonizm • Znaczenie i dokonania marksizmu • Oceny współczesne
MEAD GEORGE HERBERT IRENEUSZ KRZEMIŃSKI . 190 Socjologia Meada • Komentatorzy i krytycy
MENEDŻEROWIE HENRYK DOMAŃSKI 193
Powstanie kategorii menedżerów jako skutek rozwoju współczesnych społeczeństw • Problemy teoretyczne z nową kategorią • Społeczne konsekwencje rewolucji menedżerów — niektóre hipotezy • Własność czy kontrola? Wpływ menedżerów na nowy kształt struktury społecznej
MERTON ROBERT KING PIOTR SZTOMPKA 199
Podstawowe idee w twórczości Mertona
MERYTOKRACJA WŁODZIMIERZ WESOŁOWSKI 203
'"METODA BIOGRAFICZNA JACEK LEOŃSKI 205
Twórcy i dzieje metody • Techniki metody biograficznej • Problemy metodologiczne — krytyka

i obrona metody • Metoda dokumentów osobistych w Polsce
METODOLOGIA SOCJOLOGICZNA ANTONI SUŁEK . 209 Pojęcie metodologii i metody w socjologii • Historia metodologii • Zadania i zajęcia metodologii • Metody metodologii • Pożytki i krytyka metodologii
METODY ILOŚCIOWE GRZEGORZ LISSOWSKI 217
Zbiór badanych obiektów • Badane własności • Problemy pomiaru • Typy badań ilościowych • Dobór próby
MIASTO WŁADYSŁAW MISIAK 227
Wieloaspektowość zjawiska i koncepcje definicyjne
• Socjologiczne teorie miasta • Historyczny rozwój miast • Kryteria oceny miasta jako środowiska
życia ludzi • Przyszłość miast
MIESZCZAŃSTWO JACEK KOCHANOWICZ 233
Miasta zachodniej Europy w średniowieczu i u progu epoki nowożytnej • Wyjątkowość zachodnich miast europejskich • Mieszczaństwo i kapitalizm • Społeczeństwo mieszczańskie • Dziedzictwo mieszczaństwa — klasy średnie w społeczeństwie masowym • Krytyka i apologia mieszczaństwa \ MIĘDZYKRAJOWE BADANIA PORÓWNAWCZE
KAZIMIERZ M. SŁOMCZYŃSKI 238
Specyfika badań porównawczych • Wyjaśnienia typu „makro-makro" i „makro-mikro" • Charakterystyki krajów jako zmienne wyjaśniane i wyjaśniające — analizy „makro-makro" • Wyjaśnianie zależności wewnątrzkrajowych — analizy „makro--mikro" • Problem ekwiwalentności przedmiotowej, pomiarowej i temporalno-procesualnej
MIGRACJE HIERONIM KUBIAK, KRYSTYNA SŁANY ... 243 Fenomen migracji • Migracje jako przedmiot refleksji naukowej • Typy migracji • Migracje w Polsce
• Prognozy migracyjne
MIT ELŻBIETA TARKOWSKA 249
Mit jako wyjątkowa kategoria kultury • Kłopoty z definicją • Mit pierwotny — mit jako opowieść • Mit jako uniwersalna kategoria kultury • Mit jako iluzja • Dzieje badań nad mitem • Mit a problemy współczesności
MŁODZIEŻ KRZYSZTOF KOSEŁA 252
Przegląd problematyki • „Choroba zwana dorastaniem" czy „ból młodzieńczej egzystencji" — konkluzje debaty nad młodzieżą • Tematyczna różnorodność badań nad młodzieżą • Sposoby badania pro-blemtyki młodzieży • Zadanie socjologii młodzieży — przewidywać i tłumaczyć
MNIEJSZOŚCI TADEUSZ PALECZNY 259
Definicje mniejszości • Typologie grup mniejszościowych • Mniejszość etniczna
MODA ALINA KAPCIAK 264
Koncepcje mody w socjologii • Moda schyłku XX wieku
MODERNIZACJA MAREK S. SZCZEPAŃSKI 268
Geneza teorii modernizacji • Próba definicji modernizacji • Główne założenia teorii modernizacji •

Nowoczesne społeczeństwo — nowoczesna osobowość • Refleksje z perspektywy końca XX wieku
MORALNOŚĆ KRZYSZTOF KICIŃSKI 275
Twórcy socjologii moralności • Spory o pojęcie moralności • Studia nad moralnością — przegląd problematyki
NACJONALIZM JERZY SZACKI 280
Kłopoty definicyjne • Główne cechy nacjonalizmu • Zróżnicowanie nacjonalizmu • Próby typologii nacjonalizmu • Druga młodość nacjonalizmu
NARKOMANIA JOANNA ZAMECKA 285
Społeczne uwarunkowania narkomanii • Narkomania w Polsce
NARÓD JOANNA KURCZEWSKA 287
Dwie socjologie • Naród jako strukturalny po-wszechnik świata społecznego • Podstawowe rozumienia narodu • Czynniki narodotwórcze • Nowe podejścia teoretyczne • Naród, nacjonalizm, grupa etniczna • Naród a państwo • Procesy narodotwórcze i ruchy narodowe • Najnowsze spory o naturę narodu • Perspektywa indywidualistyczna
NAUKA STEFAN AMSTERDAMSKI 296
Nauka nowożytna • Koncepcja autonomii podmiotu poznającego • Profesjonalizacja badań naukowych • Skutki profesjonalizacji badań naukowych • Podważenie koncepcji autonomii podmiotu ]/h poznającego • Rola nauki w kulturze
NAUKI BIOLOGICZNE
[WŁADYSŁAW KUNICKI-GOLDFINGERI 301
Biologia a socjologia • Mity socjologiczne pochodzenia biologicznego • Biologia a socjologia nauki
NAUKI MEDYCZNE BEATA TOBIASZ-ADAMCZYK .... 305 Medycyna a nauki społeczne • Medycyna a socjolo-( gia • Socjologia medycyny • Socjologia w służbie medycyny
NAUKI POLITYCZNE KRZYSZTOF PAŁECKI 309
Zakres nauk politycznych • Stosunki władzy politycznej — przedmiot politologicznych dociekań • Historia myśli politycznej • Tendencje w naukach politycznych w XX wieku • Refleksja politologiczna w Polsce
NAUKI PRAWNE
i KAZIMIERZ OPAŁEKI. ANDRZEJ KOJDER 317
Dziedziny nauk prawnych • Związki prawa z socjologią • Prekursorzy socjologii prawa • Prawo w działaniu • Problemy teoretyczne i badawcze socjologii prawa • Wizerunek prawa w polskiej socjologii prawa
NEOINSTYTUCJONALIZM GRAŻYNA SKĄPSKA 323
Założenia neoinstytucjonalizmu • Utylitarystyczna wersja neoinstytucjonalizmu • Kulturowo-politycz-na wersja neoinstytucjonalizmu • „Organiczna" i „konstruktywistyczna" koncepcja powstawania instytucji
NEOMARKS1ZM ALEKSANDER OCHOCKI 327
Odmiany neomarksizmu • Walka Lukścsa o świadomość klasową proletariatu • Nowoczesny Książę,

intelektualiści, .folklor" i filozofia praktyki Gram-sciego • Korscha obrona rzeczywistości duchowej
• Teoria krytyczna i nowa lewica
NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ ANTONINA OSTROWSKA ... 333
Czynniki sprawcze niepełnosprawności • Socjologiczne analizy niepełnosprawności • Zagadnienie rehabilitacji • Pomiar niepełnosprawności
• Problematyka niepełnosprawności i rehabilitacji
w Polsce
NORMA SPOŁECZNA ANDRZEJ KOJDER 336
Określenie normy społecznej i jej cech szczególnych
• Geneza problematyki • Powszechność norm •
Rodzaje norm • Obowiązywanie norm • Norma
prawna jako szczególny rodzaj normy społecznej

• Normy prawne a normy moralne • Problematyka norm w różnych kierunkach badań socjologicznych
NOWAK STEFAN ANTONI SUŁEK 346
Metodologia • Badania społeczeństwa polskiego • Praca nauczycielska i działalność obywatelska
1 NOWOCZESNOŚĆ I PONOWOCZESNOŚĆ ZYGMUNT
BAUMAN , 350
Nowoczesność — wieczny postęp w miejsce bezterminowych rządów tradycji • Socjologiczny opis nowoczesności • Kryzys nowoczesności — tożsamość jednostki i ład społeczny jako zadania • Nowoczesność z perspektywy ponowoczesnej