Dane szczegółowe książki

Wykaz skrótów. … XI
Wykaz podstawowej literatury … XV
Przedmowa … XVII
Część I. Prawo jako przedmiot nauk prawnych
Rozdział I. Podstawowe koncepcje prawa … 3
§ 1. Koncepcje prawnonaturalne … 6
§ 2. Pozytywizm prawniczy i jego ewolucja … 8
§ 3. Prawo jako fakt społeczny. Realizm prawny … 11
§ 4. Koncepcje hermeneutyczne, argumentacyjne i komunikacyjne … 14
Rozdział II. Wieloznaczność terminu „prawo" … 17
§ 5. Prawo w znaczeniu prawniczym … 17
§ 6. Podstawowe cechy prawa … 18
§ 7. Różne sposoby użycia terminu „prawo" … 21
Rozdział III. Prawo jako przedmiot badań naukowych … 23
§ 8. Podstawowe problemy nauk prawnych … 23
I. Nauki dogmatyczne … 25
II. Nauki ogólnoteoretyczne - filozofia prawa, teoria prawa, jurysprudencja … 26
III. Nauki historyczne … 27
IV. Nauki empiryczne … 28
§ 9. Naukowość prawoznawstwa. Status wstępu do prawoznawstwa … 29
§ 10. Metody badawcze w prawoznawstwie … 30
Rozdział IV. Prawo a inne regulatory zachowań … 33
§ 11. Prawo i wartości … 33
§ 12. Wielość systemów normatywnych … 35
§ 13. Systemy normatywne inne niż prawo … 36
I. Normy moralne … 36
II. Normy religijne … 37
III. Normy obyczaju … 38
IV. Normy organizacji społecznych i politycznych … 39
§ 14. Normy moralne a normy prawne - podstawowe różnice … 39
§ 15. Relacje treściowe i funkcjonalne między prawem a moralnością … 41
II. Związki treściowe … 41
II. Związki funkcjonalne … 44
§ 16. Moralność, religia i obyczaje a obowiązywanie prawa … 46
§ 17. Kultura prawna … 47
§ 18. Etyka zawodów prawniczych … 49
Rozdział V. Prawo jako zjawisko polityczne … 51
§ 19. Polityczny charakter prawa … 51
§ 20. Określenie państwa … 52
§ 21. Prawo w procesie sprawowania władzy. Związki prawa i państwa … 58
§ 22. Współczesna krytyka państwa i jego tradycyjnej roli … 60
§ 23. Unia Europejska w procesie sprawowania władzy … 61
Część II. Prawo jako system norm
Rozdział VI. Język prawa … 65
§ 24. Prawo jako zjawisko językowe … 65
§ 25. Język prawny i język prawniczy … 66
§ 26. Rodzaje wypowiedzi … 70
Rozdział VII .Norma prawna … 77
§ 27. Pojęcie normy postępowania … 77
§ 28. Generalność i abstrakcyjność norm prawnych … 78
§ 29. Budowa normy prawnej … 80
§ 30. Hipoteza normy prawnej … 82
§ 31. Dyspozycja normy prawnej … 84
I. Czyny i czynności konwencjonalne … 84
II. Sytuacje wyznaczane przez normy prawne … 88
§ 32. Prawo podmiotowe … 94
§ 33. Kompetencja … 96
§ 34. Sankcja. Rodzaje sankcji prawnych … 100
Rozdział VIII. Rodzaje norm i przepisów. Akt normatywny … 107
§ 35. Przepis prawny. Norma a przepis prawny … 107
§ 36. Akt normatywny … 109
§ 37. Budowa aktu normatywnego … 110
I. Tytuł aktu normatywnego … 110
II. Przepisy merytoryczne ogólne i szczegółowe … 111
III. Przepisy o zmianie przepisów obowiązujących … 113
IV. Przepisy przejściowe i dostosowujące … 113
V. Przepisy końcowe … 115
VI. Podpis uprawnionego podmiotu … 117
VII. Załączniki … 117
§ 38. Rodzaje norm i przepisów prawnych … 117
I. Normy prawne: reguły i zasady prawne … 117
II. Normy bezwzględnie i względnie wiążące … 119
III. Przepis ogólny i szczególny (lex generalis i lex specialis) … 122
IV. Przepisy odsyłające i przepisy blankietowe … 123
Rozdział IX. System prawa … 125
§ 39. Pojęcie i rodzaje systemów. System prawa … 125
§ 40. Budowa systemu prawnego … 128
§ 41. Związki między elementami systemu prawa … 131
§ 42. Zasada niesprzeczności systemu prawa … 133
§ 43. Usuwanie sprzeczności norm - reguły kolizyjne … 135
§ 44. Zupełność systemu prawa. Luki w prawie … 137
§ 45. Zróżnicowanie systemu prawa jako efekt procesu historycznego.
Gałęzie prawa … 141
I. Podstawowe gałęzie prawa wewnętrznego … 143
§ 46. Policentryczność systemów prawnych … 147
Rozdział X. Obowiązywanie prawa … 149
§ 47. Obowiązywanie prawa … 149
§ 48. Sposoby użycia terminu „obowiązywanie prawa" … 150
I. Obowiązywanie prawa w ujęciu aksjologicznym … 151
II. Obowiązywanie prawa w ujęciu formalnym (tetycznym) … 151
III. Realistyczne obowiązywanie prawa … 152
§ 49. Obowiązywanie prawa w przestrzeni (obowiązywanie terytorialne) … 155
§ 50. Obowiązywanie prawa co do osób … 157
§ 51. Obowiązywanie prawa w czasie … 157
Część III. Funkcjonowanie prawa
Rozdział XI. Funkcje prawa. Przestrzeganie Prawa … 165
§ 52. Cele i funkcje prawa … 166
§ 53. Instrumentalny charakter prawa … 169
§ 54. Pojęcie przestrzegania prawa … 170
§ 55. Postaci nieprzestrzegania prawa … 172
§ 56. Znajomość prawa a jego przestrzeganie … 175
§ 57. Ogłaszanie aktów normatywnych. Tekst autentyczny. Tekst jednolity … 178
§ 58. Fikcja powszechnej znajomości prawa … 180
§ 59. Skuteczność prawa … 181
Rozdział XII. Tworzenie prawa … 183
§ 60. Pojęcie tworzenia prawa … 183
§ 61. Źródła prawa … 184
§ 62. Sposoby tworzenia prawa (fakty prawotwórcze)
w ich historycznym rozwoju … 185
I. Stanowienie prawa … 185
II. Zawieranie umów o charakterze prawotwórczym … 187
III. Przekształcanie zwyczajów (obyczajów) w prawo … 188
IV. Prawotwórcze orzecznictwo sądowe … 190
V Recepcja prawa obcego … 192
§ 63. Stanowienie prawa w państwach współczesnych -zasady ogólne … 192
§ 64. Charakterystyka aktów normatywnych na przykładzie Polski … 195
§65. Akty normatywne prawa powszechnie obowiązującego … 196
I. Konstytucja RP (ustawa zasadnicza) … 196
II. Ustawa … 197
III. Akty normatywne o randze ustawy … 198
IV. Umowy międzynarodowe i źródła prawa europejskiego … 199
V Rozporządzenie wykonawcze … 201
§ 66. Akty prawa wewnętrznego (interna) … 202
Rozdział XIII. Stosowanie prawa … 203
§ 67. Pojęcie stosowania prawa … 203
§ 68. Ideologie stosowania prawa … 204
I. Ideologia decyzji związanej … 204
II. Ideologia decyzji swobodnej … 205
III. Ideologia decyzji racjonalnej i praworządnej … 206
§ 69. Typy stosowania prawa … 206
I. Sądowe stosowanie prawa … 207
II. Administracyjny typ stosowania prawa … 209
§ 70. Proces stosowania prawa i jego etapy. Dowody i domniemania w prawie … 210
I. Wstępne ustalenie prawdopodobieństwa pojawienia się faktu … 210
II. Udowodnienie zaistnienia faktu … 211
III. Ustalenie norm obowiązujących … 216
IV. Subsumcja i podjęcie decyzji … 217
V Wykonanie decyzji prawnej … 218
§ 71. Alternatywne metody rozwiązywania sporów … 218
Rozdział XIV. Wykładnia prawa i rozumowania prawnicze … 221
§ 72. Pojęcie wykładni prawa … 221
§ 73. Cele i zakres wykładni … 222
§ 74. Koncepcja racjonalności ustawodawcy jako założenie interpretacyjne … 224
I. Racjonalność ustawodawcy jako postulat … 224
II. Racjonalność ustawodawcy jako podstawa wykładni prawa … 227
§ 75. Podział wykładni ze względu na podmiot jej dokonujący … 229
I. Wykładnia autentyczna … 229
II. Wykładnia legalna … 230
III. Wykładnia operatywna … 231
IV. Wykładnia prywatna oraz doktrynalna (naukowa) … 235
§ 76. Podział wykładni ze względu na sposób jej dokonania … 235
I. Wykładnia językowa (językowo-logiczna) … 235
II. Wykładnia systemowa … 237
III. Wykładnia funkcjonalna i celowościowa (teleologiczna) … 238
IV. Wykładnia porównawcza … 242
V Dyrektywy preferencji … 242
§ 77. Podział wykładni ze względu na wynik (zakres) wykładni … 243
I. Wykładnia literalna (dosłowna, ścisła) … 244
II. Wykładnia rozszerzająca … 244
III. Wykładnia zwężająca … 245
§ 78. Reguły inferencyjne. Topiki prawnicze … 246
Rozdział XV. Stosunki prawne … 253
§ 79. Pojęcie stosunku prawnego … 253
§ 80. Powstanie, zmiana i ustanie stosunku prawnego … 254
§ 81. Podmioty stosunku prawnego … 257
I. Osoba fizyczna … 259
II. Osoba prawna … 260
III. „Ułomne osoby prawne" … 263
§ 82. Przedmiot i treść stosunku prawnego … 264
§ 83. Rodzaje stosunków prawnych … 264
§ 84. Aktualizacja stosunku prawnego … 266
§ 85. Instytucje prawne … 268
§ 86. Pojęcie transakcji … 269
Rozdział XVI. Odpowiedzialność prawna … 271
§ 87. Pojęcie i ogólne zasady odpowiedzialności prawnej … 271
§ 88. Rodzaje odpowiedzialności prawnej … 273
I. Odpowiedzialność karna … 273
II. Odpowiedzialność cywilna … 275
III. Odpowiedzialność służbowa … 278
IV. Odpowiedzialność parlamentarna … 279
V. Odpowiedzialność konstytucyjna … 280
Rozdział XVII. Sprawiedliwość. Rządy prawa … 283
§ 89. Idea sprawiedliwości i jej interpretacje … 283
§ 90. Idea sprawiedliwości w procesie stanowienia i stosowania prawa … 288
§ 91. Idea sprawiedliwości społecznej … 290
§ 92. Równość w prawie i wobec prawa … 292
§ 93. Idea rządów prawa … 294
§ 94. Demokratyczne państwo prawne … 298
§ 95. Gwarancje państwa prawnego … 301
Indeks rzeczowy … 303