Dane szczegółowe książki
Odwieczny naród: Polak i katolik w Żmiącej / Łuczewski, Michał (1979-)
Autorzy
Tytuł
Odwieczny naród: Polak i katolik w Żmiącej
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2012
ISBN
9788323128786
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Podziękowania … 13
Wstęp … 19
Bujak w Żmiącej … 20
Socjolog i … 20
… ideolog … 24
… który ma rację … 27
Pytanie badawcze: prymordializm i prymordializacja … 29
Rozdział 1. Żmiąca. Monografia refleksyjna … 35
Najkrótszy opis wsi … 35
Najkrótsza historia wsi … 39
Najbardziej konserwatywna wieś w Polsce … 42
Najdłużej badana wieś na świecie … 46
Badana, badana, badana … 51
Dlaczego Żmiąca? … 54
Materiały … 58
Kwestie techniczne … 61
Rozdział 2. Integralna teoria narodu. Naród jako ruch społeczny … 63
Integralna definicja narodu … 63
Dyskurs narodowy. Eksternalizacja … 67
Ideologia narodowa. Obiektywizacja … 68
Tożsamość narodowa. Internalizacja … 70
Integralne wyjaśnienie narodu … 72
Integralna definicja i wyjaśnienie narodu … 75
Narzędzia socjologii ruchów społecznych … 78
Połączenie teorii i empirii … 86
Rozdział 3. Marginalizacja. Chłop żmiacki w państwie klarysek i w rzeczypospolitej (1370-1770) … 93
Kontekst społeczny … 94
Kontekst polityczny. Żmiąca w kluczu wyznaniowym … 95
Kontekst ekonomiczny. Wprowadzenie pańszczyzny … 97
Kontekst kulturowy. Ideologia sarmackości … 99
Podsumowanie … 102
Relacje społeczne … 103
Chłop i dwór … 103
Chłop i Kościół … 110
Podsumowanie … 111
Przemiany ideologii narodowych … 114
Ideologia barska … 115
Stosunek chłopów do ideologii barskiej … 118
Podsumowanie … 120
Rozdział 4. Imperializacja. Chłop żmiącki w Austrii (1770-1846) … 123
Kontekst społeczny … 125
Kontekst polityczny. Ekspansja państwa … 126
Kontekst ekonomiczny. Ograniczenie pańszczyzny … 132
Kontekst kulturowy. Ideologia cesarska … 135
Podsumowanie … 137
Relacje społeczne … 141
Chłop i dwór … 141
Chłop i cesarz … 144
Chłop i Kościół … 146
Chłop i żyd … 150
Podsumowanie … 154
Przemiany ideologii narodowych … 158
Rola emigracji … 159
Ideologia ludowa … 160
Ideologia antykatolicka … 162
Pierwsze nieudane spiski … 164
Przygotowania do powstania … 167
Denacjonalizacja ideologii narodowej … 168
Ureligijnienie ideologii narodowej … 169
Niespójność ideologii narodowej … 170
Tożsamość narodowa … 172
Ksiądz Jan Chełmecki i nacjonalizacja niższego kleru … 172
Oficjaliści i nacjonalizacja niższej biurokracji … 183
Dalsze ureligijnienie i niespójność ideologii narodowej … 184
Epilog. Powstanie 1846 roku i rabacja … 187
Dyskurs narodowy w seminarium … 187
Dyskurs narodowy na wsi … 189
Opór wobec ideologii narodowej na wsi … 192
Podsumowanie … 202
Rozdział 5. Dymorfizm narodowy. Chłop żmiącki w Galicji (1846-1918) … 207
Kontekst społeczny … 208
Kontekst polityczny. Autonomizacja … 209
Kontekst ekonomiczny. Wielka transformacja … 214
Kontekst kulturowy. Polski monarchizm … 216
Podsumowanie … 219
Relacje społeczne … 222
Chłop i pan … 223
Chłop i cesarz … 228
Chłop i państwo … 230
Chłop i żyd … 233
Chłop i pleban … 236
Podsumowanie … 243
Przemiany ideologii narodowych … 246
Petryfikacja polsko-imperialnej ideologii narodowej … 247
Odpolitycznienie chłopskiej ideologii imperialnej … 250
Ksiądz Stanisław Stojałowski i ultramontańskie źródła ruchu ludowego … 253
Tożsamość narodowa pod koniec XIX wieku … 275
Stanisław Uryga i nacjonalizacja elit wiejskich … 275
Polonizacja … 278
Ideologia narodowa Stanisława Urygi … 280
Opór i prywatyzacja ideologii narodowej … 282
Podsumowanie … 287
Przemiany ideologii narodowych pod koniec XIX wieku … 288
Opór elit religijnych i rozwój katolickiej ideologii narodowej … 289
Opór elit politycznych: walka polityczna … 292
Homogenizacja wsi … 296
Tożsamość narodowa przed pierwszą wojną światową … 306
Druk i ruch ludowy … 307
Nauczyciele … 311
Emigracja … 314
Wojna i niepodległość … 316
Podsumowanie … 321
Rozdział 6. Trzy narody. Chłop żmiącki w ii rzeczypospolitej i w generalnej guberni (1918-1945) … 325
Kontekst społeczny … 326
Kontekst polityczny. Polonizacja i demokratyzacja … 327
Kontekst kulturowy. Nacjonalizm państwowy … 329
Kontekst ekonomiczny. Kryzys … 332
Podsumowanie … 333
Relacje społeczne … 334
Chłop i ruch ludowy … 334
Chłop i państwo … 337
Chłop i Kościół … 342
Podsumowanie … 344
Przemiany ideologii narodowych … 345
Upadek ideologii imperialnej … 346
Ekspansja ideologii ludowej … 346
Wyeliminowanie ideologii państwowej … 350
Umocnienie ideologii polsko-katolickiej … 352
Transformacja ideologii państwowej … 357
Tożsamości … 358
Epilog. Druga wojna światowa i ucieleśniona polskość … 363
Strach … 363
Zagrożenie rodziny i ciała … 365
Wspólnota losu i religia … 366
Tajne nauczanie … 368
Wzmocnione i sprywatyzowane podziały społeczne … 371
Podsumowanie … 373
Rozdział 7. Polak-katolik. Chłop żmiacki w PRL-u (1945-1989) … 375
Kontekst społeczny … 376
Kontekst polityczny. Autorytaryzm … 377
Kontekst kulturowy. Nacjonalizm państwowy … 384
Kontekst ekonomiczny. Gospodarka nakazowo-rozdzielcza … 388
Podsumowanie … 390
Relacje społeczne … 391
Chłop i państwo … 392
Chłop i Kościół … 393
Podsumowanie … 396
Przemiany ideologii narodowych … 397
Lokalna ideologia komunistyczna … 398
Upadek ideologii antykomunistycznej. Szkoła … 401
Powstanie ideologii antykomunistycznej. Partyzantka … 405
Połączenie i umocnienie ideologii Polaka-katolika … 409
Eksternalizacja i prywatyzacja ideologii antykomunistycznej … 415
Eksternalizacja i próby internalizacji ideologii komunistycznej … 424
Prywatyzacja i transformacja ideologii komunistycznej … 428
Anty-antykomunizm I. "Kułacy" … 431
Anty-antykomunizm II. "Bandziory" … 433
Starcie prymordializmów. Antykomunizm i anty-antykomunizm … 436
Tożsamości … 460
Epilog: ku wolności … 462
Rozdział 8. Prymordializacja. Chłop Żmiącki W Iii Rzeczypospolitej (1989-) … 465
Kontekst społeczny … 467
Kontekst polityczny. Demokratyzacja … 467
Kontekst kulturowy. Podział postkomunistyczny i kultura transformacji … 480
Kontekst ekonomiczny. Kapitalizm hybrydowy … 474
Podsumowanie … 477
Relacje społeczne … 478
Wieś i Kościół … 478
Wieś i państwo … 485
Wieś i Europa … 490
Podsumowanie … 494
Przemiany ideologii narodowych … 495
Unieśmiertelnienie narodu … 496
Umoralnienie narodu … 505
Ujednolicenie narodu … 514
Tożsamości … 540
Matki-Polki-prymordialistki … 541
Codzienna prymordializacja … 546
Zakończenie … 551
Definicja narodu … 554
Opis narodu … 556
Wyjaśnienie narodu … 559
Obiektywizm-subiektywizm … 559
Przeszłość-teraźniejszość … 561
Makro-mikro … 563
Naród jako efekt odwrócenia … 568
Historia Polski widziana z dołu … 571
Ilustracje … 577
Nota bibliograficzna … 587
Bibliografia … 589
Wykaz ilustracji … 621
Wykaz tabel … 623
Summary. Eternal nation. A pole and a catholic in the village of Żmiąca … 625
Indeks osobowy … 631
Wstęp … 19
Bujak w Żmiącej … 20
Socjolog i … 20
… ideolog … 24
… który ma rację … 27
Pytanie badawcze: prymordializm i prymordializacja … 29
Rozdział 1. Żmiąca. Monografia refleksyjna … 35
Najkrótszy opis wsi … 35
Najkrótsza historia wsi … 39
Najbardziej konserwatywna wieś w Polsce … 42
Najdłużej badana wieś na świecie … 46
Badana, badana, badana … 51
Dlaczego Żmiąca? … 54
Materiały … 58
Kwestie techniczne … 61
Rozdział 2. Integralna teoria narodu. Naród jako ruch społeczny … 63
Integralna definicja narodu … 63
Dyskurs narodowy. Eksternalizacja … 67
Ideologia narodowa. Obiektywizacja … 68
Tożsamość narodowa. Internalizacja … 70
Integralne wyjaśnienie narodu … 72
Integralna definicja i wyjaśnienie narodu … 75
Narzędzia socjologii ruchów społecznych … 78
Połączenie teorii i empirii … 86
Rozdział 3. Marginalizacja. Chłop żmiacki w państwie klarysek i w rzeczypospolitej (1370-1770) … 93
Kontekst społeczny … 94
Kontekst polityczny. Żmiąca w kluczu wyznaniowym … 95
Kontekst ekonomiczny. Wprowadzenie pańszczyzny … 97
Kontekst kulturowy. Ideologia sarmackości … 99
Podsumowanie … 102
Relacje społeczne … 103
Chłop i dwór … 103
Chłop i Kościół … 110
Podsumowanie … 111
Przemiany ideologii narodowych … 114
Ideologia barska … 115
Stosunek chłopów do ideologii barskiej … 118
Podsumowanie … 120
Rozdział 4. Imperializacja. Chłop żmiącki w Austrii (1770-1846) … 123
Kontekst społeczny … 125
Kontekst polityczny. Ekspansja państwa … 126
Kontekst ekonomiczny. Ograniczenie pańszczyzny … 132
Kontekst kulturowy. Ideologia cesarska … 135
Podsumowanie … 137
Relacje społeczne … 141
Chłop i dwór … 141
Chłop i cesarz … 144
Chłop i Kościół … 146
Chłop i żyd … 150
Podsumowanie … 154
Przemiany ideologii narodowych … 158
Rola emigracji … 159
Ideologia ludowa … 160
Ideologia antykatolicka … 162
Pierwsze nieudane spiski … 164
Przygotowania do powstania … 167
Denacjonalizacja ideologii narodowej … 168
Ureligijnienie ideologii narodowej … 169
Niespójność ideologii narodowej … 170
Tożsamość narodowa … 172
Ksiądz Jan Chełmecki i nacjonalizacja niższego kleru … 172
Oficjaliści i nacjonalizacja niższej biurokracji … 183
Dalsze ureligijnienie i niespójność ideologii narodowej … 184
Epilog. Powstanie 1846 roku i rabacja … 187
Dyskurs narodowy w seminarium … 187
Dyskurs narodowy na wsi … 189
Opór wobec ideologii narodowej na wsi … 192
Podsumowanie … 202
Rozdział 5. Dymorfizm narodowy. Chłop żmiącki w Galicji (1846-1918) … 207
Kontekst społeczny … 208
Kontekst polityczny. Autonomizacja … 209
Kontekst ekonomiczny. Wielka transformacja … 214
Kontekst kulturowy. Polski monarchizm … 216
Podsumowanie … 219
Relacje społeczne … 222
Chłop i pan … 223
Chłop i cesarz … 228
Chłop i państwo … 230
Chłop i żyd … 233
Chłop i pleban … 236
Podsumowanie … 243
Przemiany ideologii narodowych … 246
Petryfikacja polsko-imperialnej ideologii narodowej … 247
Odpolitycznienie chłopskiej ideologii imperialnej … 250
Ksiądz Stanisław Stojałowski i ultramontańskie źródła ruchu ludowego … 253
Tożsamość narodowa pod koniec XIX wieku … 275
Stanisław Uryga i nacjonalizacja elit wiejskich … 275
Polonizacja … 278
Ideologia narodowa Stanisława Urygi … 280
Opór i prywatyzacja ideologii narodowej … 282
Podsumowanie … 287
Przemiany ideologii narodowych pod koniec XIX wieku … 288
Opór elit religijnych i rozwój katolickiej ideologii narodowej … 289
Opór elit politycznych: walka polityczna … 292
Homogenizacja wsi … 296
Tożsamość narodowa przed pierwszą wojną światową … 306
Druk i ruch ludowy … 307
Nauczyciele … 311
Emigracja … 314
Wojna i niepodległość … 316
Podsumowanie … 321
Rozdział 6. Trzy narody. Chłop żmiącki w ii rzeczypospolitej i w generalnej guberni (1918-1945) … 325
Kontekst społeczny … 326
Kontekst polityczny. Polonizacja i demokratyzacja … 327
Kontekst kulturowy. Nacjonalizm państwowy … 329
Kontekst ekonomiczny. Kryzys … 332
Podsumowanie … 333
Relacje społeczne … 334
Chłop i ruch ludowy … 334
Chłop i państwo … 337
Chłop i Kościół … 342
Podsumowanie … 344
Przemiany ideologii narodowych … 345
Upadek ideologii imperialnej … 346
Ekspansja ideologii ludowej … 346
Wyeliminowanie ideologii państwowej … 350
Umocnienie ideologii polsko-katolickiej … 352
Transformacja ideologii państwowej … 357
Tożsamości … 358
Epilog. Druga wojna światowa i ucieleśniona polskość … 363
Strach … 363
Zagrożenie rodziny i ciała … 365
Wspólnota losu i religia … 366
Tajne nauczanie … 368
Wzmocnione i sprywatyzowane podziały społeczne … 371
Podsumowanie … 373
Rozdział 7. Polak-katolik. Chłop żmiacki w PRL-u (1945-1989) … 375
Kontekst społeczny … 376
Kontekst polityczny. Autorytaryzm … 377
Kontekst kulturowy. Nacjonalizm państwowy … 384
Kontekst ekonomiczny. Gospodarka nakazowo-rozdzielcza … 388
Podsumowanie … 390
Relacje społeczne … 391
Chłop i państwo … 392
Chłop i Kościół … 393
Podsumowanie … 396
Przemiany ideologii narodowych … 397
Lokalna ideologia komunistyczna … 398
Upadek ideologii antykomunistycznej. Szkoła … 401
Powstanie ideologii antykomunistycznej. Partyzantka … 405
Połączenie i umocnienie ideologii Polaka-katolika … 409
Eksternalizacja i prywatyzacja ideologii antykomunistycznej … 415
Eksternalizacja i próby internalizacji ideologii komunistycznej … 424
Prywatyzacja i transformacja ideologii komunistycznej … 428
Anty-antykomunizm I. "Kułacy" … 431
Anty-antykomunizm II. "Bandziory" … 433
Starcie prymordializmów. Antykomunizm i anty-antykomunizm … 436
Tożsamości … 460
Epilog: ku wolności … 462
Rozdział 8. Prymordializacja. Chłop Żmiącki W Iii Rzeczypospolitej (1989-) … 465
Kontekst społeczny … 467
Kontekst polityczny. Demokratyzacja … 467
Kontekst kulturowy. Podział postkomunistyczny i kultura transformacji … 480
Kontekst ekonomiczny. Kapitalizm hybrydowy … 474
Podsumowanie … 477
Relacje społeczne … 478
Wieś i Kościół … 478
Wieś i państwo … 485
Wieś i Europa … 490
Podsumowanie … 494
Przemiany ideologii narodowych … 495
Unieśmiertelnienie narodu … 496
Umoralnienie narodu … 505
Ujednolicenie narodu … 514
Tożsamości … 540
Matki-Polki-prymordialistki … 541
Codzienna prymordializacja … 546
Zakończenie … 551
Definicja narodu … 554
Opis narodu … 556
Wyjaśnienie narodu … 559
Obiektywizm-subiektywizm … 559
Przeszłość-teraźniejszość … 561
Makro-mikro … 563
Naród jako efekt odwrócenia … 568
Historia Polski widziana z dołu … 571
Ilustracje … 577
Nota bibliograficzna … 587
Bibliografia … 589
Wykaz ilustracji … 621
Wykaz tabel … 623
Summary. Eternal nation. A pole and a catholic in the village of Żmiąca … 625
Indeks osobowy … 631