Dane szczegółowe książki
Antropologia kultury wizualnej: zagadnienia i wybór tekstów / Kurz, Iwona; Kwiatkowska, Paulina (1979-); Zaremba, Łukasz (1983-)
Tytuł
Antropologia kultury wizualnej: zagadnienia i wybór tekstów
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012
ISBN
9788323508557
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Iwona Kurz, Wobec obrazu - wobec świata. Projekt antropologii
kultury wizualnej........................................................................................... 9
Nota wydawnicza i podziękowania..................................................................... 21
I. JASKINIA
Mieczysław Porębski, Pochodzenie obrazów...................................................... 27
Richard Leakey, Malarstwo jaskiniowe .............................................................. 29
Zbigniew Herbert, Lascaux................................................................................. 40
Donald Preziosi, Konstruując źródła sztuki........................................................ 47
W.J.T. Mitchell, Pokazać widzenie ...................................................................... 57
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 68
II. MUMIA
Hans Belting, Obraz i śmierć .............................................................................. 73
Maurice Blanchot, Trupie podobieństwo ............................................................ 84
Ernst H. Kantorowicz, Król nie umiera nigdy..................................................... 90
Giorgio Agamben, Ciało suwerenne i ciało święte............................................. 97
Bogusław Kwiatkowski, Józef Piłsudski............................................................. 103
Philippe Aries, Współczesne postawy wobec śmierci ......................................... 107
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 112
III. IKONA - OBRAZ ŚWIĘTY
Platon, O naśladownictwie .................................................................................. 117
Zbigniew Nerczuk, Apate. Sztuka według Gorgiasza z Leontinoi ..................... 127
Gilles Deleuze, Symulakr u Platona.................................................................... 134
Henryk Paprocki, Problem ikony........................................................................ 140
Otto von Simson, Katedra gotycka jako mowa form .......................................... 147
David Freedberg, Wizerunki w działaniu ............................................................ 151
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 163
6
IV. IDOL - FETYSZ
Arystoteles, Sztuki naśladowcze.......................................................................... 167
Ernst Gombrich, Moc Pigmaliona....................................................................... 173
Zygmunt Freud, Fetyszyzm.................................................................................. 180
W.J.T. Mitchell, Czego chcą obrazy?................................................................... 185
Gridley McKim-Smith, Retoryka gwałtu, język wandalizmu............................. 190
Michał Paweł Markowski, Ikony i idole .............................................................. 198
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 207
V. CAMERA OBSCURA
Jonathan Crary, Camera obscura i jej podmiot.................................................... 211
Svetlana Alpers, Interpretacja bez reprezentacji, albo oglądanie
„Panien dworskich"....................................................................................... 216
André Bazin, Ontologia obrazu fotograficznego................................................ 224
Roland Barthes, Camera lucida........................................................................... 230
Susan Sontag, Świat obrazów.............................................................................. 247
Siegfried Kracauer, Przedstawianie materialnej rzeczywistości........................ 260
Zagadnienia. Obrazy Lektury zalecane.............................................................. 269
VI. PERSPEKTYWA
Leone Battista Alberti, Otwarte okno ................................................................. 273
Erwin Panofsky, Perspektywa jako „forma symboliczna" ................................. 276
John Berger, Sposoby widzenia ........................................................................... 284
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 288
VII. EKSPOZYCJA
James Clifford, O kolekcjonowaniu..................................................................... 291
Douglas Crimp, Narodziny muzeum.................................................................... 299
Timothy Mitchell, Na wystawie świata ............................................................... 305
Allan Sekuła, Ciało i archiwum .......................................................................... 310
Walter Benjamin, Reprodukcja techniczna ......................................................... 321
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 330
VIII. PANOPTYKON
Michel Foucault, Panoptyzm ............................................................................... 335
Zygmunt Bauman, Wojny o przestrzeń................................................................ 344
Guy Debord, Kulminacja oddzielenia................................................................. 354
Hilłe Koskela, Uwłasnowalniający ekshibicjonizm ............................................ 361
Jacques Lacan, Anamorfoza i spojrzenie............................................................. 371
Todd McGowan, Spojrzenie u Lacana ................................................................ 384
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 389
7
IX. EKSTENSJE - MEDIA - PROTEZY
Marshall McLuhan, Przekazem jest środek przekazu......................................... 393
Friedrich A. Kittler, Gramofon, film, maszyna do pisania ................................. 399
Régis Debray, Od medium do mediacji ............................................................... 408
Elizabeth Grosz, Protetyczne przedmioty ........................................................... 416
Vivian Sobchack, Pieprzyć ciało /przetrzymać tekst, czyli jak wyjść cało
z tego stulecia................................................................................................ 424
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 434
X. MIASTO
Tadeusz Peiper, Dostrzec miasto ......................................................................... 439
Walter Benjamin, Paryż, stolica XIX wieku ........................................................ 445
Karol Marks, Fetyszyzm towarowy ..................................................................... 456
John Tagg, Miasto spektaklu ............................................................................... 461
Tom Gunning, Ciało schwytane na gorącym uczynku: miasto, media
i zbrodnia....................................................................................................... 467
William J. Mitchell, Cyfrowe podwojenie ........................................................... 475
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 484
XI. MONTAŻ-RUCH
Leo Charney, Przez moment: film a filozofia nowoczesności............................. 489
Philippe-Alain Michaud, Mnemosyne -pomiędzy historią sztuki a kinem ....... 496
Henri Bergson, Kinematograficzny mechanizm myślenia i złudzenie
mechanistyczne ............................................................................................. 503
Karol Irzykowski, Królestwo ruchu.................................................................... 509
Siergiej Eisenstein, Film czwartego wymiaru ..................................................... 517
Gilles Deleuze, Obraz-ruch i obraz-czas ............................................................ 526
Lev Manovich, Kompozytowanie ........................................................................ 535
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 545
XII. EKRANY
Stefan Themerson, O potrzebie tworzenia widzeń.............................................. 549
Jacques Lacan, Stadium lustra jako czynnik kształtujący funkcję Ja ................. 554
Edgar Morin, Dusza kina .................................................................................... 559
Laura Mulvey, Przyjemność wzrokowa a kino narracyjne ................................. 568
Umberto Eco, Przejrzystość utracona................................................................. 578
Anne Friedberg, Wirtualne okna......................................................................... 588
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 597
8
XIII. KLISZE - ODBICIA
Linda Nochlin, Orient wyobrażony..................................................................... 601
Gilles Delueze, Klisze.......................................................................................... 610
Richard Dyer, Funkcja stereotypów .................................................................... 616
Frantz Fanon, Doświadczenie bycia Czarnym .................................................... 623
Judith Butler, Gender is Burning: dylematy przywłaszczenia i subwersji.......... 630
Christopher Lasch, Narcystyczna osobowość naszych czasów........................... 642
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 649
XIV. RZECZYWISTOŚĆ ROZSZERZONA
Stanisław Lem, Fantomatyka.............................................................................. 653
Jean Baudrillard, Precesja symulakrów.............................................................. 660
Oliver Grau, W głąb obrazu ................................................................................ 671
Samuel Weber, Wirtualny wskaźnik .................................................................... 680
Alison Landsberg, Pamięć protetyczna............................................................... 690
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 699
XV. PARERGON
Mieke Bal, Zabójcze zwierciadła ........................................................................ 703
Jacques Derrida, Parergon .................................................................................. 711
Pascal Bonitzer, Dekadrowanie........................................................................... 722
Jacques Rancière, Estetyka jako polityka............................................................ 727
Nicholas Mirzeoff, Prawo dopatrzenia.............................................................. 738
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 747
Spis ilustracji......................................................................................................... 749
Noty copyrightowe............................................................................................... 750
kultury wizualnej........................................................................................... 9
Nota wydawnicza i podziękowania..................................................................... 21
I. JASKINIA
Mieczysław Porębski, Pochodzenie obrazów...................................................... 27
Richard Leakey, Malarstwo jaskiniowe .............................................................. 29
Zbigniew Herbert, Lascaux................................................................................. 40
Donald Preziosi, Konstruując źródła sztuki........................................................ 47
W.J.T. Mitchell, Pokazać widzenie ...................................................................... 57
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 68
II. MUMIA
Hans Belting, Obraz i śmierć .............................................................................. 73
Maurice Blanchot, Trupie podobieństwo ............................................................ 84
Ernst H. Kantorowicz, Król nie umiera nigdy..................................................... 90
Giorgio Agamben, Ciało suwerenne i ciało święte............................................. 97
Bogusław Kwiatkowski, Józef Piłsudski............................................................. 103
Philippe Aries, Współczesne postawy wobec śmierci ......................................... 107
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 112
III. IKONA - OBRAZ ŚWIĘTY
Platon, O naśladownictwie .................................................................................. 117
Zbigniew Nerczuk, Apate. Sztuka według Gorgiasza z Leontinoi ..................... 127
Gilles Deleuze, Symulakr u Platona.................................................................... 134
Henryk Paprocki, Problem ikony........................................................................ 140
Otto von Simson, Katedra gotycka jako mowa form .......................................... 147
David Freedberg, Wizerunki w działaniu ............................................................ 151
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 163
6
IV. IDOL - FETYSZ
Arystoteles, Sztuki naśladowcze.......................................................................... 167
Ernst Gombrich, Moc Pigmaliona....................................................................... 173
Zygmunt Freud, Fetyszyzm.................................................................................. 180
W.J.T. Mitchell, Czego chcą obrazy?................................................................... 185
Gridley McKim-Smith, Retoryka gwałtu, język wandalizmu............................. 190
Michał Paweł Markowski, Ikony i idole .............................................................. 198
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 207
V. CAMERA OBSCURA
Jonathan Crary, Camera obscura i jej podmiot.................................................... 211
Svetlana Alpers, Interpretacja bez reprezentacji, albo oglądanie
„Panien dworskich"....................................................................................... 216
André Bazin, Ontologia obrazu fotograficznego................................................ 224
Roland Barthes, Camera lucida........................................................................... 230
Susan Sontag, Świat obrazów.............................................................................. 247
Siegfried Kracauer, Przedstawianie materialnej rzeczywistości........................ 260
Zagadnienia. Obrazy Lektury zalecane.............................................................. 269
VI. PERSPEKTYWA
Leone Battista Alberti, Otwarte okno ................................................................. 273
Erwin Panofsky, Perspektywa jako „forma symboliczna" ................................. 276
John Berger, Sposoby widzenia ........................................................................... 284
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 288
VII. EKSPOZYCJA
James Clifford, O kolekcjonowaniu..................................................................... 291
Douglas Crimp, Narodziny muzeum.................................................................... 299
Timothy Mitchell, Na wystawie świata ............................................................... 305
Allan Sekuła, Ciało i archiwum .......................................................................... 310
Walter Benjamin, Reprodukcja techniczna ......................................................... 321
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 330
VIII. PANOPTYKON
Michel Foucault, Panoptyzm ............................................................................... 335
Zygmunt Bauman, Wojny o przestrzeń................................................................ 344
Guy Debord, Kulminacja oddzielenia................................................................. 354
Hilłe Koskela, Uwłasnowalniający ekshibicjonizm ............................................ 361
Jacques Lacan, Anamorfoza i spojrzenie............................................................. 371
Todd McGowan, Spojrzenie u Lacana ................................................................ 384
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 389
7
IX. EKSTENSJE - MEDIA - PROTEZY
Marshall McLuhan, Przekazem jest środek przekazu......................................... 393
Friedrich A. Kittler, Gramofon, film, maszyna do pisania ................................. 399
Régis Debray, Od medium do mediacji ............................................................... 408
Elizabeth Grosz, Protetyczne przedmioty ........................................................... 416
Vivian Sobchack, Pieprzyć ciało /przetrzymać tekst, czyli jak wyjść cało
z tego stulecia................................................................................................ 424
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 434
X. MIASTO
Tadeusz Peiper, Dostrzec miasto ......................................................................... 439
Walter Benjamin, Paryż, stolica XIX wieku ........................................................ 445
Karol Marks, Fetyszyzm towarowy ..................................................................... 456
John Tagg, Miasto spektaklu ............................................................................... 461
Tom Gunning, Ciało schwytane na gorącym uczynku: miasto, media
i zbrodnia....................................................................................................... 467
William J. Mitchell, Cyfrowe podwojenie ........................................................... 475
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 484
XI. MONTAŻ-RUCH
Leo Charney, Przez moment: film a filozofia nowoczesności............................. 489
Philippe-Alain Michaud, Mnemosyne -pomiędzy historią sztuki a kinem ....... 496
Henri Bergson, Kinematograficzny mechanizm myślenia i złudzenie
mechanistyczne ............................................................................................. 503
Karol Irzykowski, Królestwo ruchu.................................................................... 509
Siergiej Eisenstein, Film czwartego wymiaru ..................................................... 517
Gilles Deleuze, Obraz-ruch i obraz-czas ............................................................ 526
Lev Manovich, Kompozytowanie ........................................................................ 535
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 545
XII. EKRANY
Stefan Themerson, O potrzebie tworzenia widzeń.............................................. 549
Jacques Lacan, Stadium lustra jako czynnik kształtujący funkcję Ja ................. 554
Edgar Morin, Dusza kina .................................................................................... 559
Laura Mulvey, Przyjemność wzrokowa a kino narracyjne ................................. 568
Umberto Eco, Przejrzystość utracona................................................................. 578
Anne Friedberg, Wirtualne okna......................................................................... 588
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 597
8
XIII. KLISZE - ODBICIA
Linda Nochlin, Orient wyobrażony..................................................................... 601
Gilles Delueze, Klisze.......................................................................................... 610
Richard Dyer, Funkcja stereotypów .................................................................... 616
Frantz Fanon, Doświadczenie bycia Czarnym .................................................... 623
Judith Butler, Gender is Burning: dylematy przywłaszczenia i subwersji.......... 630
Christopher Lasch, Narcystyczna osobowość naszych czasów........................... 642
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 649
XIV. RZECZYWISTOŚĆ ROZSZERZONA
Stanisław Lem, Fantomatyka.............................................................................. 653
Jean Baudrillard, Precesja symulakrów.............................................................. 660
Oliver Grau, W głąb obrazu ................................................................................ 671
Samuel Weber, Wirtualny wskaźnik .................................................................... 680
Alison Landsberg, Pamięć protetyczna............................................................... 690
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 699
XV. PARERGON
Mieke Bal, Zabójcze zwierciadła ........................................................................ 703
Jacques Derrida, Parergon .................................................................................. 711
Pascal Bonitzer, Dekadrowanie........................................................................... 722
Jacques Rancière, Estetyka jako polityka............................................................ 727
Nicholas Mirzeoff, Prawo dopatrzenia.............................................................. 738
Zagadnienia. Obrazy. Lektury zalecane.............................................................. 747
Spis ilustracji......................................................................................................... 749
Noty copyrightowe............................................................................................... 750