Dane szczegółowe książki
Budowanie demokracji: podziały społeczne, partie polityczne i społeczeństwo obywatelskie w postkomunistycznej Polsce / Grabowska, Mirosława; Szawiel, Tadeusz (1950-)
Tytuł
Budowanie demokracji: podziały społeczne, partie polityczne i społeczeństwo obywatelskie w postkomunistycznej Polsce
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001
ISBN
83-01-13390-2
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
stron 386. brak numeracji stron
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa (Mirosława Grabowska, Tadeusz Szawiel) ... 9
Wstęp. Demokracja - partie polityczne - społeczeństwo
(Mirosława Grabowska, Tadeusz Szawiel) ... 13
Rozdział 1. Partie i systemy partyjne w demokracjach a przypadek Polski (Mirosława Grabowska) ... 35
Początki partii politycznych i badań nad partiami ... 35
Partie jako pochodne podziałów historycznych ... 36
Partie jako pochodne podziałów społecznych ... 46
Partie jako demiurgowie społecznego świata ... 55
Przypadek Polski ... 61
Podsumowanie ... 69
Rozdział 2. Demokracja (Mirosława Grabowska, Tadeusz Szawiel) . 72
Teorie demokracji ... 72
Demokracja proceduralna ... 73
Dobro wspólne - substancjalne rozumienie demokracji ... 75
Demokracja partycypacyj na ... 77
Demokracja jako problematyka badawcza ... 85
Nastawienia wobec demokratycznej transformacji ... 91
Postawy wobec demokracji rozumianej proceduralnie ... 95
Co to jest demokracja? ... 95
Czy demokracja to dobra rzecz? ... 100
Wybory - przykry obowiązek czy prawo? ... 108
Po co nam partie polityczne? ... 111
Demokracja proceduralna - tak, ale... 113
Demokracja liberalna ... 114
Demokracja party cypacyj na ... 117
Referendum czy Sejm? ... 117
Gmina czy centrum? ...: . 120
Rola jednostki ... 122
Demokracja partycypacyjna - tak, ale... 124
Podsumowanie ... 125
Rozdział 3. Społeczeństwo obywatelskie (Tadeusz Szawiel) ... 128
Społeczeństwo obywatelskie a teoria demokracji ... 128
Społeczeństwo obywatelskie a kapitał społeczny ... 131
Niektóre problemy teoretyczne ... 134
Polskie społeczeństwo obywatelskie ... 144
Państwo totalitarne a społeczeństwo obywatelskie ... 144
Polskie doświadczenia ... 145
Tendencje długookresowe - hipotezy ... 151
Ustalenia empiryczne ... 154
Stan społeczeństwa obywatelskiego ... 155
Podsumowanie ... 161
Rozdział 4. Partie i elektoraty (Mirosława Grabowska) ... 164
Partie i systemy partyjne ... 164
Elektoraty ... 169
Kształtowanie się systemu partyjnego ... 172
Rok pierwszy - 1989 ... 172
Udział w kolejnych wyborach ... 176
Kształtowanie się elektoratów - lojalni i zmienni ... 183
Mechanizmy kształtowania się systemu partyjnego ... 196
Partyjne who is who... 197
Partyjne sympatie i antypatie ... 200
Znajomość partii i sympatia do niej a głosowanie... 204
Podsumowanie ... 214
Rozdział 5. Podział lewica-prawica w polityce oraz w szerszym
kontekście kulturowym (Tadeusz Szawiel) ... 217
Status pojęć „lewica" i „prawica" ... 217
Pojęcia „lewica" i „prawica" w polskich debatach i badaniach ... 224
Systematyczna analiza autoidentyfikacji lewicowych bądź prawicowych... 227
Tożsamości lewicowe i prawicowe a cechy demograficzno-społeczne... 227
Linie podziału - sfera wartości ... 231
Materializm-postmaterializrn (231). Równość ekonomiczna (egalitaryzm) (234). Konserwatyzm (236). Nacjonalizm, ksenofobia, antysemityzm (237). Tożsamość społeczna (238)
Linie podziału - przeszłość ... 238
Stosunek do socjalizmu (239). Stosunek do komunizmu jako formy rządów (239). Przynależność do PZPR (240). Przynależność do Solidarności (242). Głosowanie 4 czerwca 1989 roku (243). Stosunek do załamania się komunizmu (243).
Linie podziału - teraźniejszość ... 244
Głosowanie w wyborach prezydenckich 1990 roku (244). Czy odciąć się od PRL? (245). Wiara religijna (245). Stosunek do demokracji (248). Stosunek do „zmian w zasięgu ręki" (249).
Podsumowanie ... 251
Lewicowe versus prawicowe tożsamości elektoratów partyjnych... 253
Ideowa bliskość i dystanse elektoratów partyjnych ... 256
Autoidentyfikacje ideowe a klasyczny sens określeń „lewica" i „prawica" ... 259
Rozdział 6. Interesy czy ideologia? (Tadeusz Szawiel) ... 267
Interesy i ideologia a preferencje polityczne - interpretacje ... 267
Pozycje społeczno-zawodowe i interesy a preferencje partyjne ... 269
Wiara religijna a preferencje partyjne ... 277
Koncepcja Herberta Kitschelta ... 280
Koncepcja Herberta Kitschelta a kraje postkomunistyczne ... 286
Analiza empiryczna ... 288
Podsumowanie ... 299
Aneks ... 300
Rozdział 7. Partie polityczne jako działający aktorzy. Partyjne
organizacje - programy - elity (Mirosława Grabowska) ... 303
Informacja o badaniach ... 303
Partie polityczne demiurgami społecznego świata ... 308
Problematyka badawcza ... 310
Struktury organizacyjne i zasoby ludzkie partii ... 314
Programy partii a przekonania partyjnych elit ... 324
Socjaldemokracja Rzeczypospolitej Polskiej A.D. 1991 ... 326
Unia Pracy u progu XXI wieku ... 332
Unia Wolności - po pierwsze gospodarka ... 339
Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe - między gospodarką a ładem moralnym . 347
Polityka - walka o władzę i potencjalne koalicje ... 354
Podsumowanie ... 358
Bibliografia ... 366
Wykaz skrótów ... 372
Indeks osób ... 374
Spis tabel ... 377
Summary ... 382
Wstęp. Demokracja - partie polityczne - społeczeństwo
(Mirosława Grabowska, Tadeusz Szawiel) ... 13
Rozdział 1. Partie i systemy partyjne w demokracjach a przypadek Polski (Mirosława Grabowska) ... 35
Początki partii politycznych i badań nad partiami ... 35
Partie jako pochodne podziałów historycznych ... 36
Partie jako pochodne podziałów społecznych ... 46
Partie jako demiurgowie społecznego świata ... 55
Przypadek Polski ... 61
Podsumowanie ... 69
Rozdział 2. Demokracja (Mirosława Grabowska, Tadeusz Szawiel) . 72
Teorie demokracji ... 72
Demokracja proceduralna ... 73
Dobro wspólne - substancjalne rozumienie demokracji ... 75
Demokracja partycypacyj na ... 77
Demokracja jako problematyka badawcza ... 85
Nastawienia wobec demokratycznej transformacji ... 91
Postawy wobec demokracji rozumianej proceduralnie ... 95
Co to jest demokracja? ... 95
Czy demokracja to dobra rzecz? ... 100
Wybory - przykry obowiązek czy prawo? ... 108
Po co nam partie polityczne? ... 111
Demokracja proceduralna - tak, ale... 113
Demokracja liberalna ... 114
Demokracja party cypacyj na ... 117
Referendum czy Sejm? ... 117
Gmina czy centrum? ...: . 120
Rola jednostki ... 122
Demokracja partycypacyjna - tak, ale... 124
Podsumowanie ... 125
Rozdział 3. Społeczeństwo obywatelskie (Tadeusz Szawiel) ... 128
Społeczeństwo obywatelskie a teoria demokracji ... 128
Społeczeństwo obywatelskie a kapitał społeczny ... 131
Niektóre problemy teoretyczne ... 134
Polskie społeczeństwo obywatelskie ... 144
Państwo totalitarne a społeczeństwo obywatelskie ... 144
Polskie doświadczenia ... 145
Tendencje długookresowe - hipotezy ... 151
Ustalenia empiryczne ... 154
Stan społeczeństwa obywatelskiego ... 155
Podsumowanie ... 161
Rozdział 4. Partie i elektoraty (Mirosława Grabowska) ... 164
Partie i systemy partyjne ... 164
Elektoraty ... 169
Kształtowanie się systemu partyjnego ... 172
Rok pierwszy - 1989 ... 172
Udział w kolejnych wyborach ... 176
Kształtowanie się elektoratów - lojalni i zmienni ... 183
Mechanizmy kształtowania się systemu partyjnego ... 196
Partyjne who is who... 197
Partyjne sympatie i antypatie ... 200
Znajomość partii i sympatia do niej a głosowanie... 204
Podsumowanie ... 214
Rozdział 5. Podział lewica-prawica w polityce oraz w szerszym
kontekście kulturowym (Tadeusz Szawiel) ... 217
Status pojęć „lewica" i „prawica" ... 217
Pojęcia „lewica" i „prawica" w polskich debatach i badaniach ... 224
Systematyczna analiza autoidentyfikacji lewicowych bądź prawicowych... 227
Tożsamości lewicowe i prawicowe a cechy demograficzno-społeczne... 227
Linie podziału - sfera wartości ... 231
Materializm-postmaterializrn (231). Równość ekonomiczna (egalitaryzm) (234). Konserwatyzm (236). Nacjonalizm, ksenofobia, antysemityzm (237). Tożsamość społeczna (238)
Linie podziału - przeszłość ... 238
Stosunek do socjalizmu (239). Stosunek do komunizmu jako formy rządów (239). Przynależność do PZPR (240). Przynależność do Solidarności (242). Głosowanie 4 czerwca 1989 roku (243). Stosunek do załamania się komunizmu (243).
Linie podziału - teraźniejszość ... 244
Głosowanie w wyborach prezydenckich 1990 roku (244). Czy odciąć się od PRL? (245). Wiara religijna (245). Stosunek do demokracji (248). Stosunek do „zmian w zasięgu ręki" (249).
Podsumowanie ... 251
Lewicowe versus prawicowe tożsamości elektoratów partyjnych... 253
Ideowa bliskość i dystanse elektoratów partyjnych ... 256
Autoidentyfikacje ideowe a klasyczny sens określeń „lewica" i „prawica" ... 259
Rozdział 6. Interesy czy ideologia? (Tadeusz Szawiel) ... 267
Interesy i ideologia a preferencje polityczne - interpretacje ... 267
Pozycje społeczno-zawodowe i interesy a preferencje partyjne ... 269
Wiara religijna a preferencje partyjne ... 277
Koncepcja Herberta Kitschelta ... 280
Koncepcja Herberta Kitschelta a kraje postkomunistyczne ... 286
Analiza empiryczna ... 288
Podsumowanie ... 299
Aneks ... 300
Rozdział 7. Partie polityczne jako działający aktorzy. Partyjne
organizacje - programy - elity (Mirosława Grabowska) ... 303
Informacja o badaniach ... 303
Partie polityczne demiurgami społecznego świata ... 308
Problematyka badawcza ... 310
Struktury organizacyjne i zasoby ludzkie partii ... 314
Programy partii a przekonania partyjnych elit ... 324
Socjaldemokracja Rzeczypospolitej Polskiej A.D. 1991 ... 326
Unia Pracy u progu XXI wieku ... 332
Unia Wolności - po pierwsze gospodarka ... 339
Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe - między gospodarką a ładem moralnym . 347
Polityka - walka o władzę i potencjalne koalicje ... 354
Podsumowanie ... 358
Bibliografia ... 366
Wykaz skrótów ... 372
Indeks osób ... 374
Spis tabel ... 377
Summary ... 382