Dane szczegółowe książki
Wojna burska 1899-1902: geneza, przebieg i międzynarodowe uwarunkowania / Leśniewski, Michał
Autorzy
Tytuł
Wojna burska 1899-1902: geneza, przebieg i międzynarodowe uwarunkowania
Wydawnictwo
Warszawa: "Semper", 2001
ISBN
8386951842
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Wstęp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 9
Rozdział Pierwszy. Burowie i Brytyjczycy w Południowej Afryce. 1795-1884 . . . . . . 14
1497-1795 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
1795-1836 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
1836-1852 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
1852-1877 …. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
1877-1884 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Rozdział Drugi. Geneza wojny burskiej (1884-1899) . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Sytuacja 1884-1886 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 25
Odkrycie złota i jego konsekwencje . . . . . . . . . . . . . . . 27
Starania Transwalu o dostęp do morza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Afryka Centralna. Rhodes i podbój Rodezji. . . . . . . . . . . . . . . 31
Rajd Jamesona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Bezpośrednie skutki rajdu Jamesona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Polityka Chamberlaina, 1896-1897 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Zbliżenie Transwalu i Oranii. Eskalacja zbrojeń w Południowej Afryce. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 40
Przybycie Sir Alfreda Milnera i polityka brytyjska do początków tysiąc osiemset dziewięćdziesiątego ósmego roku. . . . . . . . . . . 41
Wybory prezydenckie w Transwalu i ich skutki. . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Porozumienie z Niemcami i jego skutki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Chamberlain i Milner, 1898 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Sytuacja polityczna w pierwszych miesiącach tysiąc osiemset dziewięćdziesiątego dziewiątego roku . . . . . . . . . . . 46
Konferencja w Bloemfontein i jej skutki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Dyplomacja ostatniej szansy, lipiec--wrzesień 1899…………..50
Ostatni miesiąc pokoju i ultimatum. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Rozdział Trzeci. Siły obu stron i ich plany wojenne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Teatr wojny i jego specyfika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Siły stron. Armia Brytyjska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Siły stron. Burowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Brytyjskie przygotowania do wojny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Burskie przygotowania do wojny . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Brytyjskie i burskie plany wojny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Rozdział Czwarty. Lekcja pokory. październik 1899-styczeń 1900 . . . . . . . . . ... 75
Natal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Kampania na zachodnim pograniczu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
Walki w Kolonii Przylądkowej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Przybycie generała R. Bullera; reorganizacja sił i przygotowania do kontrofensywy. . . . . . . . . . 87
Ofensywa Methuena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
"Czarny Tydzień" - Stromberg. Magersfontein. Colenso 92
Sytuacja polityczna w Wielkiej BrytanII. Zmiana głównodowodzącego. . . . . . 98
Działania militarne do przybycia Lorda Robertsa. . . . . . . . . . . . . .. 100
Podsumowanie. Działania militarne. . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Podsumowanie. Sytuacja polityczna. . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Rozdział Piąty. Długo wyczekiwany sukces……………104
Droga do Bloemfontein i Ladysmith, styczeń-maj 1900 ..........................104
Organizacja sił brytyjskich i plany nowej kampanii. . . . . . . . . . . . . . 104
Złe miłego początki. Spion Kop i Vaal Krantz . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
Ofensywa Robertsa. Odblokowanie Kimberley ............ 111
Ofensywa Robertsa. Paardenberg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .113
Poplar Grove. Abraham's Kraal. Bloemfontein . . . . . . . . . . . .116
Odblokowanie Ladysmith ……………………………..119
Pokojowe propozycje republik burskich, marzec 1900 ............ 122
Sytuacja republik. Pojawienia się kwestii Hendsoppers…………………..123
Dalsze plany działań politycznych i wojskowych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 123
Pierwszy rajd de Weta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 126
Brytyjskie plany rządów w Południowej Afryce po wojnie i kwestia Kolonii Przylądkowej. . . . . . . . . . .127
Podsumowanie. Działania militarne. . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
Podsumowanie. Wydarzenia polityczne. . . . . . . . . . . . . . . .130
Rozdział Szósty. Stalowy walec prze na północ, maj-listopad 1900 . . . . . . . .132
Przygotowania wojsk brytyjskich do dalszej kampanii…………………. 132
Oblężenie i odsiecz Mafeking ……………………….135
Marsz Robertsa na Johanesburg i Pretorię. . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
Kampania Bullera w Natalu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
Sytuacja sił burskich na początku czerwca tysiąc dziewięćsetnego roku. . . . . . . . . . . . 141
Bitwa na Diamond Hill . . . . . . …………144
Brandwater Basin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
Początki walki z partyzantką burską. Palenie farm. . . . . . . . . .148
Belfast - ostatnia bllwa regularnej fazy wojny . . . . . . . . . . . .151
Koniec wojny regularnej. Wyjazd Robertsa. . . . . . . . . . . . . . . . . 153.
Sytuacja polityczna w Kolonii Przylądkowej . . . . . . . . . . . . . . 155
Podsumowanie. Działania militarne. . . . . . . . . . . . . . . . . .156
Podsumowanie. Sytuacja polityczna. . . . . . . . . . . . .157
Rozdział Siódmy. Wstydliwa "mała" wojna, wrzesień 1900-maj 1902 ...........159
Cyferfontein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .159
Noolgedacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .160
Generał Kitchener i Lord Milner - ich plany kontynuowania wojny. . . . . . . 162
Działanla wojenne, listopad 1900-luty 1901 ................. 163
Kitchener zaciska pętlę ........................166
Burskie działania zbrojne, listopad-grudzień 1901 .................... 168
Sukcesy brytyjskie. Afrykanie i Burowie w służbie brytyjskiej. . . . . 170
Ostatnie starcia i zwycięstwa Burów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
Powstanie i fiasko Komitetów na Rzecz Pokoju. . . . . . . . . . . . . . . .180
Negocjacje pokojowe w Middelburgu . . . . . . . . . . . . .181
Porozumienie w Vereeniging ,................182
Obozy koncentracyjne. . . . . . . . . . . . 187
Rozwój sytuacji w Kolonii Przylądkowej od listopada 1900 do maja 1902 …… 190
Podsumowanie........................ 192
Rozdział Ósmy. Chwała i hańba Imperium. Społeczeństwo brytyjskie i dominia wobec wojny burskiej ,........................196
Społeczeństwo brytyjskie a Imperium w przededniu wojny. . . . . . . . . . 196
Społeczeństwo brytyjskie wobec pierwszej fazy wojny burskiej …………… 197
Społeczeństwo brytyjskie wobec wojny partyzanckiej; obozy koncentracyjne…………….. 199
Dominia i samorządne kolonie wobec wojny burskiej, 1899-1902. ……………. 203
Miejsce samorządnych kolonii w Imperium . . . . . . . . . 205
Nowa Zelandia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
Australia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
Kanada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
Podsumowanie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
Rozdzlal Dziewiąty. Co świat powie na to? Europa i świat wobec wojny burskiej .......215
Międzynarodowa pozycja Wielkiej Brytanii, 1865-1899 . . . . . . . . 215
Dyplomatyczne przygotowania do wojny. . . . . . . . . . . . . . . 218
Europa w obliczu wo)ny w Południowej Afryce. 1899-1902) .. . . . . 220
Stany Zjednoczone a wojna w Południowej Afryce. 1899-1902 ….. 231
Epilog. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
Rozdział Dziesiąty. Odległa, bliska wojna. Polska opinia publiczna wobec wojny burskiej …..240
Polacy w Południowej Afryce .................. 241
Polska opinia publiczna wobec wojny burskiej .... 242
Elity polityczne a wojna burska ... . . . . . . . . . . . . . . . 244. .
Udział Polaków w wojnie burskiej . . . . . . . . 247
Epilog - czym różnił się stosunek Polaków do wojny burskiej od innych społeczeństw europejskich. . . . . . . . . . . 249
Epilog czyli przegrana wojna. wygrany pokój. 1902-1910 ....... 252
Sytuacja w Południowej Afryce w momencie zakończenia wojny. . . . . . . 252
Milner i polityka rekonstrukcji, 1902-1905 .................. 254
Burowie - ich sytuacja po wojnie i walka o polityczną autonomię. . . . . . 257
Rządy liberalne w Anglii i przyznanie byłym republikom samorządu. l 906-1908 ,................ 261
Powstanie Związku Południowej Afryki. 1908-1910 . . . . . . . . . . . . . . 263
Zakończenie . . . . . . 266
Kalendarium wojny burskiej i wydarzeń z nią związanych. . . . . . . . . . 273
Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
Przypisy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
Skorowidz nazwisk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322
Rozdział Pierwszy. Burowie i Brytyjczycy w Południowej Afryce. 1795-1884 . . . . . . 14
1497-1795 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
1795-1836 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
1836-1852 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
1852-1877 …. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
1877-1884 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Rozdział Drugi. Geneza wojny burskiej (1884-1899) . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Sytuacja 1884-1886 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 25
Odkrycie złota i jego konsekwencje . . . . . . . . . . . . . . . 27
Starania Transwalu o dostęp do morza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Afryka Centralna. Rhodes i podbój Rodezji. . . . . . . . . . . . . . . 31
Rajd Jamesona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Bezpośrednie skutki rajdu Jamesona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Polityka Chamberlaina, 1896-1897 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Zbliżenie Transwalu i Oranii. Eskalacja zbrojeń w Południowej Afryce. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 40
Przybycie Sir Alfreda Milnera i polityka brytyjska do początków tysiąc osiemset dziewięćdziesiątego ósmego roku. . . . . . . . . . . 41
Wybory prezydenckie w Transwalu i ich skutki. . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Porozumienie z Niemcami i jego skutki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Chamberlain i Milner, 1898 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Sytuacja polityczna w pierwszych miesiącach tysiąc osiemset dziewięćdziesiątego dziewiątego roku . . . . . . . . . . . 46
Konferencja w Bloemfontein i jej skutki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Dyplomacja ostatniej szansy, lipiec--wrzesień 1899…………..50
Ostatni miesiąc pokoju i ultimatum. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Rozdział Trzeci. Siły obu stron i ich plany wojenne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Teatr wojny i jego specyfika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Siły stron. Armia Brytyjska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Siły stron. Burowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Brytyjskie przygotowania do wojny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Burskie przygotowania do wojny . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Brytyjskie i burskie plany wojny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Rozdział Czwarty. Lekcja pokory. październik 1899-styczeń 1900 . . . . . . . . . ... 75
Natal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Kampania na zachodnim pograniczu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
Walki w Kolonii Przylądkowej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Przybycie generała R. Bullera; reorganizacja sił i przygotowania do kontrofensywy. . . . . . . . . . 87
Ofensywa Methuena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
"Czarny Tydzień" - Stromberg. Magersfontein. Colenso 92
Sytuacja polityczna w Wielkiej BrytanII. Zmiana głównodowodzącego. . . . . . 98
Działania militarne do przybycia Lorda Robertsa. . . . . . . . . . . . . .. 100
Podsumowanie. Działania militarne. . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Podsumowanie. Sytuacja polityczna. . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Rozdział Piąty. Długo wyczekiwany sukces……………104
Droga do Bloemfontein i Ladysmith, styczeń-maj 1900 ..........................104
Organizacja sił brytyjskich i plany nowej kampanii. . . . . . . . . . . . . . 104
Złe miłego początki. Spion Kop i Vaal Krantz . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
Ofensywa Robertsa. Odblokowanie Kimberley ............ 111
Ofensywa Robertsa. Paardenberg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .113
Poplar Grove. Abraham's Kraal. Bloemfontein . . . . . . . . . . . .116
Odblokowanie Ladysmith ……………………………..119
Pokojowe propozycje republik burskich, marzec 1900 ............ 122
Sytuacja republik. Pojawienia się kwestii Hendsoppers…………………..123
Dalsze plany działań politycznych i wojskowych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 123
Pierwszy rajd de Weta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 126
Brytyjskie plany rządów w Południowej Afryce po wojnie i kwestia Kolonii Przylądkowej. . . . . . . . . . .127
Podsumowanie. Działania militarne. . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
Podsumowanie. Wydarzenia polityczne. . . . . . . . . . . . . . . .130
Rozdział Szósty. Stalowy walec prze na północ, maj-listopad 1900 . . . . . . . .132
Przygotowania wojsk brytyjskich do dalszej kampanii…………………. 132
Oblężenie i odsiecz Mafeking ……………………….135
Marsz Robertsa na Johanesburg i Pretorię. . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
Kampania Bullera w Natalu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
Sytuacja sił burskich na początku czerwca tysiąc dziewięćsetnego roku. . . . . . . . . . . . 141
Bitwa na Diamond Hill . . . . . . …………144
Brandwater Basin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
Początki walki z partyzantką burską. Palenie farm. . . . . . . . . .148
Belfast - ostatnia bllwa regularnej fazy wojny . . . . . . . . . . . .151
Koniec wojny regularnej. Wyjazd Robertsa. . . . . . . . . . . . . . . . . 153.
Sytuacja polityczna w Kolonii Przylądkowej . . . . . . . . . . . . . . 155
Podsumowanie. Działania militarne. . . . . . . . . . . . . . . . . .156
Podsumowanie. Sytuacja polityczna. . . . . . . . . . . . .157
Rozdział Siódmy. Wstydliwa "mała" wojna, wrzesień 1900-maj 1902 ...........159
Cyferfontein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .159
Noolgedacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .160
Generał Kitchener i Lord Milner - ich plany kontynuowania wojny. . . . . . . 162
Działanla wojenne, listopad 1900-luty 1901 ................. 163
Kitchener zaciska pętlę ........................166
Burskie działania zbrojne, listopad-grudzień 1901 .................... 168
Sukcesy brytyjskie. Afrykanie i Burowie w służbie brytyjskiej. . . . . 170
Ostatnie starcia i zwycięstwa Burów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
Powstanie i fiasko Komitetów na Rzecz Pokoju. . . . . . . . . . . . . . . .180
Negocjacje pokojowe w Middelburgu . . . . . . . . . . . . .181
Porozumienie w Vereeniging ,................182
Obozy koncentracyjne. . . . . . . . . . . . 187
Rozwój sytuacji w Kolonii Przylądkowej od listopada 1900 do maja 1902 …… 190
Podsumowanie........................ 192
Rozdział Ósmy. Chwała i hańba Imperium. Społeczeństwo brytyjskie i dominia wobec wojny burskiej ,........................196
Społeczeństwo brytyjskie a Imperium w przededniu wojny. . . . . . . . . . 196
Społeczeństwo brytyjskie wobec pierwszej fazy wojny burskiej …………… 197
Społeczeństwo brytyjskie wobec wojny partyzanckiej; obozy koncentracyjne…………….. 199
Dominia i samorządne kolonie wobec wojny burskiej, 1899-1902. ……………. 203
Miejsce samorządnych kolonii w Imperium . . . . . . . . . 205
Nowa Zelandia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
Australia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
Kanada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
Podsumowanie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
Rozdzlal Dziewiąty. Co świat powie na to? Europa i świat wobec wojny burskiej .......215
Międzynarodowa pozycja Wielkiej Brytanii, 1865-1899 . . . . . . . . 215
Dyplomatyczne przygotowania do wojny. . . . . . . . . . . . . . . 218
Europa w obliczu wo)ny w Południowej Afryce. 1899-1902) .. . . . . 220
Stany Zjednoczone a wojna w Południowej Afryce. 1899-1902 ….. 231
Epilog. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
Rozdział Dziesiąty. Odległa, bliska wojna. Polska opinia publiczna wobec wojny burskiej …..240
Polacy w Południowej Afryce .................. 241
Polska opinia publiczna wobec wojny burskiej .... 242
Elity polityczne a wojna burska ... . . . . . . . . . . . . . . . 244. .
Udział Polaków w wojnie burskiej . . . . . . . . 247
Epilog - czym różnił się stosunek Polaków do wojny burskiej od innych społeczeństw europejskich. . . . . . . . . . . 249
Epilog czyli przegrana wojna. wygrany pokój. 1902-1910 ....... 252
Sytuacja w Południowej Afryce w momencie zakończenia wojny. . . . . . . 252
Milner i polityka rekonstrukcji, 1902-1905 .................. 254
Burowie - ich sytuacja po wojnie i walka o polityczną autonomię. . . . . . 257
Rządy liberalne w Anglii i przyznanie byłym republikom samorządu. l 906-1908 ,................ 261
Powstanie Związku Południowej Afryki. 1908-1910 . . . . . . . . . . . . . . 263
Zakończenie . . . . . . 266
Kalendarium wojny burskiej i wydarzeń z nią związanych. . . . . . . . . . 273
Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
Przypisy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
Skorowidz nazwisk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322