Dane szczegółowe książki
Wizje zbawienia: demokracja, nacjonalizm i mit w postkomunistycznej Europie / Tismăneanu, Vladimir (1951-); Jankowska, Hanna
Tytuł
Wizje zbawienia: demokracja, nacjonalizm i mit w postkomunistycznej Europie
Tytuł oryginału
Fantasies of salvation : democracy, nationalism and myth in post-communist Europe
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Warszawa: "Muza", 2000
ISBN
8372006636
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa. Dlaczego Europa Wschodnia? 7
Wprowadzenie 12
Po Marksie: powrót mitu politycznego 12
Samopoczucie po komunizmie 17
Tęsknota za mitem politycznym 23
Mity rewolucji, mity restauracji 32
1. Mitologie zbawienia i autorytarne oczekiwania 38
2. Mitologie mesjanistyczne i demonizujące: pokusa nacjonalizmu 38
3. Mitologie odwetu: dekomunizacja i mit sprawiedliwości politycznej 40
4. Mitologie kompensacji, reakcji i pokrzepienia 41
Załamanie się systemu sowieckiego i nowa próżnia 43
Zapełnianie próżni politycznej 46
1. Wskrzeszanie utopii: ideologia przeciw mitologii 52
Wszystko stare jest na powrót nowe 58
Następna utopia? 73
2. Rumowisko leninizmu, czyli czekanie na Perona 80
Zapotrzebowanie na nowe pojęcia i kategorie 83
1. Skąd przychodzimy: jak się uporać z leninowskim dziedzictwem? 96
2. Potęga magicznego myślenia 104
3. Pamięć o rzeczach niezupełnie minionych lub nawet nieistniejących 109
4. Proteuszowa polityka: płynny charakter formacji politycznych 115
5. Kryzys wartości i autorytetów 118
6. Nie ma sprawiedliwości, nie ma pokoju 120
7. Brak nowej klasy politycznej 122
8. Wartości indywidualistyczne a wartości wspólnotowe 125
Podsumowanie 127
3. Mity odwetu i mesjanizmu: postkomunistyczny nacjonalizm i populizm 134
Komunizm i nacjonalizm 141
Co to jest nacjonalizm? 145
Gdzie nacjonalizm spotyka się z mitologią: wina, litość i zbawienie 165
Demonizowanie cudzoziemca 173
Wnioski: trybalizacja czy kooperacja? 175
4. Fantazje o koźle ofiarnym: faszyzm, antysemityzm i mitotwórstwo w Europie Wschodniej i Środkowej 178
Przeszłość, która nigdy nie blaknie 187
Post leninowskie dyskursy nienawiści 203
Rehabilitujące mitologie: komunistyczny antyfaszyzm i bohaterski ruch oporu 213
Wnioski 219
5. Czy rewolucja się skończyła? Mit o dekomunizacji i poszukiwaniu politycznej sprawiedliwości 224
Twórcy i niszczyciele teczek 226
Sprawiedliwość, amnestia i wybaczenie 244
Dekomunizacja: denazyfikacja czy polowanie na czarownice? 260
Niebezpieczeństwo wykolejenia dekomunizacji 266
Wnioski 274
6. Aksamitna kontrrewolucja? Dysydenci, marzyciele i real politik 278
Wschód spotyka się z Zachodem(i go rozczarowuje) 281
Nadal zbuntowani, nadal żyjący w prawdzie 293
Podsumowanie 302
Mitologiczna konstrukcja rzeczywistości: polityczna złożoność świata postkomunistycznego 302
Moralny kryzys w postkomunizmie 304
Krajobraz po bitwie: od mobilizacji obywatelskiej do deradykalizacji politycznej 311
Uniwersalistyczne złudzenia, powszechne obawy 317
W niewoli przeszłości? 321
Wnioski 329
Wprowadzenie 12
Po Marksie: powrót mitu politycznego 12
Samopoczucie po komunizmie 17
Tęsknota za mitem politycznym 23
Mity rewolucji, mity restauracji 32
1. Mitologie zbawienia i autorytarne oczekiwania 38
2. Mitologie mesjanistyczne i demonizujące: pokusa nacjonalizmu 38
3. Mitologie odwetu: dekomunizacja i mit sprawiedliwości politycznej 40
4. Mitologie kompensacji, reakcji i pokrzepienia 41
Załamanie się systemu sowieckiego i nowa próżnia 43
Zapełnianie próżni politycznej 46
1. Wskrzeszanie utopii: ideologia przeciw mitologii 52
Wszystko stare jest na powrót nowe 58
Następna utopia? 73
2. Rumowisko leninizmu, czyli czekanie na Perona 80
Zapotrzebowanie na nowe pojęcia i kategorie 83
1. Skąd przychodzimy: jak się uporać z leninowskim dziedzictwem? 96
2. Potęga magicznego myślenia 104
3. Pamięć o rzeczach niezupełnie minionych lub nawet nieistniejących 109
4. Proteuszowa polityka: płynny charakter formacji politycznych 115
5. Kryzys wartości i autorytetów 118
6. Nie ma sprawiedliwości, nie ma pokoju 120
7. Brak nowej klasy politycznej 122
8. Wartości indywidualistyczne a wartości wspólnotowe 125
Podsumowanie 127
3. Mity odwetu i mesjanizmu: postkomunistyczny nacjonalizm i populizm 134
Komunizm i nacjonalizm 141
Co to jest nacjonalizm? 145
Gdzie nacjonalizm spotyka się z mitologią: wina, litość i zbawienie 165
Demonizowanie cudzoziemca 173
Wnioski: trybalizacja czy kooperacja? 175
4. Fantazje o koźle ofiarnym: faszyzm, antysemityzm i mitotwórstwo w Europie Wschodniej i Środkowej 178
Przeszłość, która nigdy nie blaknie 187
Post leninowskie dyskursy nienawiści 203
Rehabilitujące mitologie: komunistyczny antyfaszyzm i bohaterski ruch oporu 213
Wnioski 219
5. Czy rewolucja się skończyła? Mit o dekomunizacji i poszukiwaniu politycznej sprawiedliwości 224
Twórcy i niszczyciele teczek 226
Sprawiedliwość, amnestia i wybaczenie 244
Dekomunizacja: denazyfikacja czy polowanie na czarownice? 260
Niebezpieczeństwo wykolejenia dekomunizacji 266
Wnioski 274
6. Aksamitna kontrrewolucja? Dysydenci, marzyciele i real politik 278
Wschód spotyka się z Zachodem(i go rozczarowuje) 281
Nadal zbuntowani, nadal żyjący w prawdzie 293
Podsumowanie 302
Mitologiczna konstrukcja rzeczywistości: polityczna złożoność świata postkomunistycznego 302
Moralny kryzys w postkomunizmie 304
Krajobraz po bitwie: od mobilizacji obywatelskiej do deradykalizacji politycznej 311
Uniwersalistyczne złudzenia, powszechne obawy 317
W niewoli przeszłości? 321
Wnioski 329