Dane szczegółowe książki

Spis rzeczy

Repetytorium z człowieka (Joanna Tokarska-Bakir) 9
„Nauka prędko gnije” 10
Infotainment 13
Starzenie się doświadczenia i obłudna teodycea 16
Zagadnienie nawyków 18
Przeciw iluzjom 22

Przedmowa 29

Rozdział 1. Wizje antropologii 31
Antropologia i etnologia 31
Koncepcja „czterech dziedzin wiedzy” 33
Teoria i etnografia 35
Paradygmaty antropologii 37
Pojęcie paradygmatu 38
Perspektywy diachroniczne, synchroniczne i interakcyjne 39
Społeczeństwo i kultura 41
Wizje historii antropologii 43
Podsumowanie 44
Dalsze lektury 45

Rozdział 2. Prekursorzy antropologii 46
Prawo natury i umowa społeczna 47
Wiek XVII 47
Wiek XVIII 49
Oświeceniowe definicje natury ludzkiej 50
Dzikie dzieci 50
Orang-Outang 51
Wyobrażenia „dzikusa” 52
Myśl socjologiczna i antropologiczna 54
Tradycja socjologiczna 55
Monogeneza i poligeneza 56
Podsumowanie 58
Dalsze lektury 58

Rozdział 3. Podejścia ewolucjonistyczne 60
Tradycja antropologiczna i biologiczna 61
Ewolucjonizm unilinearny 63
Maine, Lubbock i Morgan 63
Matrylinearność kontra patrylinearność 65
Teorie „totemizmu” 68
Początki religii w ujęciu Tylora i Frazera 70
Ewolucjonizm uniwersalny 73
Childe 74
White 75
Ewolucjonizm multilinearny i ekologia kulturowa 75
Steward 76
Murdock 76
Neodarwinizm 78
Socjobiologia 78
Rewolucja symboliczna? 80
Aktualne nurty ewolucjonistyczne 81
Podsumowanie 82
Dalsze lektury 83

Rozdział 4. Dyfuzjonizm i teorie areału kulturowego 84
Filologia, Müller i Bastian 84
Tradycja filologiczna. Dyfuzjonizm przed dyfuzjonistami? 85
Dyfuzjonizm właściwy 87
Dyfuzjonizm niemiecko-austriacki 87
Dyfuzjonizm brytyjski 90
Dyfuzjonizm dziś? 91
Koncepcje regionalne i koncepcje areału kulturowego 92
Teoria areału kulturowego w antropologii amerykańskiej 93
Porównanie regionalne, tradycje narodowe i tradycje regionalne 96
Podsumowanie 98
Dalsze lektury 99

Rozdział 5. Funkcjonalizm i funkcjonalizm strukturalny 100
Prekursorzy funkcjonalizmu i analogia organiczna 101
Socjologia Durkheima 103
Funkcjonalizm Malinowskiego 105
Funkcjonalizm a praca terenowa 106
Naukowa teoria kultury? 108
Funkcjonalizm strukturalny Radcliffe'a-Browna 110
Przyrodnicza nauka o społeczeństwie? 111
Funkcja, struktura i forma strukturalna 112
Struktura semantyczna czy struktura społeczna? 114
Dwie teorie totemizmu 116
Oddziaływanie Malinowskiego i Radcliffe'a-Browna 118
Podsumowanie 120
Dalsze lektury 120

Rozdział 6. Podejścia akcjonistyczne, procesualne i marksistowskie 122
Podejścia akcjonistyczne i procesualne 123
Prekursorzy w socjologii 123
Prekursorzy w antropologii 125
Transakcjonizm 126
Szkota manchesterska 128
Podejścia marksistowskie 131
Główne pojęcia antropologii marksistowskiej 132
Marksizm strukturalny Godeliera 134
Marksizm „ziemi i pracy” Meillassoux 135
Ekonomia polityczna i teoria globalizacji 136
Trzy dyskusje etnograficzne 138
Friedman kontra Leach. Ekonomia polityczna Kaczinów 138
Wilmsen kontra Lee. Historia i etnografia pustyni Kalahari 141
Obeyesekere kontra Sahlins. Śmierć kapitana Cooka 142
Podsumowanie 144
Dalsze lektury 145

Rozdział 7. Od relatywizmu do kognitywistyki 146
Boas i powstanie relatywizmu kulturowego 147
Kultura i osobowość 149
Myślenie pierwotne? 153
Antyrelatywizm L6vy-Bruhla 153
Relatywizm językowy Whorfa 156
Krytyka koncepcji Whorfa 158
Dyskusja o racjonalności 159
W stronę kognitywistyki 161
Semantyka strukturalna 161
Antropologia kognitywna 163
Etnonauka 166
Podsumowanie 168
Dalsze lektury 169

Rozdział 8. Strukturalizm. Od językoznawstwa do antropologii 170
De Saussure i językoznawstwo strukturalne 171
De Saussure 171
Podstawowe pojęcia językoznawstwa de Saussure'a 172
Szkota praska 174
Levi-Strauss i antropologia strukturalna 175
Strukturalizm, wzór oraz idee 178
Elementarne struktury pokrewieństwa 179
Trójkąt kulinarny 182
Mit Edypa 183
Strukturalizm i tradycje narodowe w antropologii 187
Podsumowanie 189
Dalsze lektury 190

Rozdział 9. Poststrukturaliści, feministki i (inni) niezależni badacze 191
Poststrukturalizm i antropologia 192
Derrida, Lacan i Althusser 192
Teoria praktyki Bourdieu 194
Teoria wiedzy i władzy Foucaulta 197
Feminizm w antropologii 198
Od badań nad płcią kulturową do antropologii feministycznej 198
Płeć kulturowa jako konstrukcja symboliczna 200
Płeć kulturowa jako złożony zbiór relacji społecznych 201
Wpisanie w ciało 203
Dwoje niezależnych eklektyków 204
Struktura i konflikt. Bateson o charakterze narodowym 204
Struktura i działanie. Douglas o siatce i grupie 207
Podsumowanie 211
Dalsze lektury 212

Rozdział 10. Podejścia interpretacyjne i postmodernistyczne 213
Interpretacyjne podejście Evansa-Pritcharda 215
Interpretacjonizm Geertza 218
Antropologia w niespokojnych czasach 221
Refleksyjność i refleksywizm 221
Orientalizm, okcydentalizm i globalizacja 224
Postmodernizm i antropologia postmodernistyczna 226
Powrót do relatywizmu 227
„Pisanie kultury” 228
Problemy z postmodernizmem 232
Podejścia mieszane. W kierunku kompromisu? 234
Podsumowanie 236
Dalsze lektury 238

Rozdział 11. Wnioski 239
Tradycje narodowe a przyszłość teorii antropologicznej 239
Dalsze rozważania o historii antropologii 242
Podsumowanie 244

Słownik terminów 247
Indeks osób 268
Indeks rzeczowy 278
Spis tabel 295
Spis rysunków 296