Dane szczegółowe książki
Herosi mitów germańskich. T. 1, Sigurd pogromca smoka i inni Wölsungowie / Szrejter, Artur (1971-)
Autorzy
Tytuł
Herosi mitów germańskich. T. 1, Sigurd pogromca smoka i inni Wölsungowie
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Warszawa: Instytut Wydawniczy Erica, 2015
ISBN
9788364185939
Hasła przedmiotowe
Nr tomu
1
Spis treści
pokaż spis treści
Wstęp 15
Objaśnienia skrótów użytych w tekście 19
OPOWIEŚCI O WÖLSUNGACH
Opowieść pierwsza
O tym, jak wyklęty Sigi został konungiem 23
Opowieść druga
O tym, jak Rerir dostał cudowne jabłko 25
Opowieść trzecia
O tym, jak Wölsung wojował w Gautlandzie 27
Opowieść czwarta
O tym, jak Sigmund zabił wilczycę i szykował zemstę 32
Opowieść piąta
O tym, jak Sigmund spłodził syna 34
Opowieść szósta
O tym, jak Sigmund i Sinfjötli grasowali w wilczej skórze 35
Opowieść siódma
O tym, jak Sigmund i Sinfjötli powrócili z mroków grobowca 39
Opowieść ósma
O tym, jak Sigmund i Sinfjötli dopełnili zemsty 41
Opowieść dziewiąta
O tym, jak Sigmund i Sinfjötli wrócili do krainy ojców 43
Opowieść dziesiąta
O tym, jak Sigmundowi narodził się drugi syn, Helgi 43
Opowieść jedenasta
O tym, jak Helgi zabił Hundinga i czterech jego synów 44
Opowieść dwunasta
O tym, jak Helgi spotkał Sigrun 45
Opowieść trzynasta
O tym, jak Helgi dowodził flotą, a Sinfjötli szydził z Gudmunda 46
#8
Opowieść czternasta
O tym, jak Helgi został królem i mężem walkirii 49
Opowieść piętnasta
O tym, jak Sinfjötli padł ofiarą spisku macochy 50
Opowieść szesnasta
O tym, jak Sigmund niósł ciało Sinfjötliego 52
Opowieść siedemnasta
O tym, jak pękł miecz Sigmunda 53
Opowieść osiemnasta
O tym, co powiedział żonie umierający Sigmund 55
Opowieść dziewiętnasta
O tym, jak ciężarna Hjördis szukała nowego domu 57
Opowieść dwudziesta
O tym, jak Sigurd stał się panem Graniego 59
Opowieść dwudziesta pierwsza
O tym, jak Sigurd dowiedział się o skarbie 61
Opowieść dwudziesta druga
O tym, jak powstał miecz Sigurda 64
Opowieść dwudziesta trzecia
O tym, jak Sigurd rozmawiał z Gripirem 65
Opowieść dwudziesta czwarta
O tym, jak Sigurd wziął pomstę za śmierć ojca 66
Opowieść dwudziesta piąta
O tym, jak Sigurd zabił węża Fafnira 68
Opowieść dwudziesta szósta
O tym, jak Sigurd poznał się na Reginie 72
Opowieść dwudziesta siódma
O tym, jak Brynhild uczyła Sigurda mądrości 74
Opowieść dwudziesta ósma
O tym, jaki był Sigurd 77
Opowieść dwudziesta dziewiąta
O tym, jak Sigurd gościł u höfdinga Heimira 78
Opowieść trzydziesta
O tym, jak Brynhild tłumaczyła sny Gudrun 81
Opowieść trzydziesta pierwsza
O tym, jak Grimhild zaczarowała Sigurda 84
Opowieść trzydziesta druga
O tym, jak Gunnar zamienił się postacią z Sigurdem 86
Opowieść trzydziesta trzecia
O tym, jak Gudrun kłóciła się z Brynhild 89
#9
Opowieść trzydziesta czwarta
O tym, jak Brynhild dążyła do krwawej zemsty 91
Opowieść trzydziesta piąta
O śmierci Sigurda z rąk zdrajców 94
Opowieść trzydziesta szósta
O tym, jak Brynhild wieszczyła i umarła 98
RÓD WÖLSUNGÓW. OPRACOWANIE
Wprowadzenie: Wielki świat herosów i mniejszy świat Wölsungów 103
I. Herosi - kim byli i jak rozumieć ich fenomen 103
― Kto to jest heros? 103
― Od szamana do herosa 105
― Model idealnego herosa 112
― Heros i kobiety 114
― Przemiany ideału herosa 116
― Bohaterowie kulturowi, tricksterzy i inni 117
― Czyny niegodne 118
― Indywiduacja i dezintegracja a herosi 119
― "Heroiczna" literatura po polsku 120
II. Wolsungowie: zabójcy, kazirodcy i szaleńcy 121
― Ród Sigiego - herosi starożytności i średniowiecza 121
― Ile w tym historii? 124
― Władcy Hunalandu czy Franklandu? 126
― Kraj Franków a Skandynawia oraz przyporządkowanie
archaicznych herosów do dynastii frankijskiej 128
― I mój dziadek był Wölsungiem! 129
― Dlaczego Frankowie? 130
― Znaczenie potomków Odyna 131
― Jak Wolsungowie dziedziczyli po sobie czyny 131
― Znaczenie rodowego miana i szamańskie korzenie dynastii 133
― "Zwycięzcy" 136
― Zabójcy, kazirodcy i szaleńcy 138
Sigi, syn Odyna. Morderca, banita i założyciel dynastii 139
― Szczątkowy obraz protoplasty 139
― Syn i brat bogów 140
#10
― Sigi - czy tylko bohater? 144
― Wilk w świętych miejscach 147
― Dom ziemski i niebiański ; ... 148
― Bezcześciciel 150
― Starożytni wojownicy morza z Północy 151
― Ograbienie Sigiego z chwały... 153
― Strącony na ziemię 154
― Sigi-Odyn i boski ród herosów 155
― Sigi: niewinny 156
― Instynkt wilka 157
Rerir, syn Sigiego. Żeglarz tronujący na szczycie kurhanu 159
― Ojcowizna i możni ziemscy 159
― Wybór nieopłacalny, za to krwawy 162
― Zapomniany król morza 163
― Modlitwa bezpłodnego władcy 165
― Wybrana panna, wölwy i olbrzymy urodzaju 165
― Dziecko z jabłka 167
― Moc kurhanów i dynastie królewskie 169
― Utiseta - ponure czary z dawnych czasów 171
― Zagadkowa śmierć władcy 172
WÖLSUNG, SYN RERIRA. WŁADCA HALLI W CENTRUM WSZECHŚWIATA. … 175
― Cesarskie cięcie i pożegnalny pocałunek 176
― Słowo "dwór" znaczy "świat" 178
― "Wielkie domy" barbaricum a obowiązki królów 179
― Przemiany idące z zewnątrz 181
― Silni władcy i ich dwory 183
― "Rewolucja uppsalska" 185
― … i "magiczna" broń z grobów 186
― Punkty zwrotne w historii Germanów 188
― Halle konungów Północy 189
― Król i "majowa królowa" z rodu olbrzymów 190
― Dobre imię ważniejsze od życia 193
― Czy Wölsung wiedział, czym jest Walhalla? 194
― Władca idealny czy jednak nieco wybrakowany? 194
― Król modelowy "okrojony" przez potomnych 196
― Król-heros z epoki olbrzymów i bogiń płodności 197
― Za wodą, w krainie bez powrotu 198
― Wölsung, Wölund, Waels 199
#11
Sigmund, syn Wölsunga. Pan boskiego miecza, wilkołak
i mściciel 201
I. Tradycja skandynawska 204
― Niezwykłe bliźniaki, odporność na jad oraz zapomniane czyny
z dzieciństwa 204
― Wesele, ponury gość i "uwięziony" miecz dla króla 205
― Płaszcz w cętki 207
― Spór o boski miecz. Frankowie, Dunowie i Gautowie 208
― Bracia w dybach, potworna bogini i co ma miód do wilkołaka … 209
― Sigmund - leśny człowiek i bestia ze świata "poza" 212
― Plan zemsty oraz głębszy sens dzieciobójstwa i innych czynów
niegodnych 213
― Signy w ciele wölwy i kazirodcze "święte małżeństwo", czyli
pierwszy krok bohatera ku królewskości 215
― Sigmund zaczyna nauczać Sinfjötliego 216
― Herosi wilkami - rzecz o rozkwicie i zmierzchu szamańskich
bractw "dzikich" wojowników 217
― Bohater w głuszy - król wypędzony, ale szykujący się do odrodzenia … 222
― Wilkołaki, dąb i roślina zmartwychwstania 223
― Różnica między królem-herosem a herosem-bestią 224
― Ciemności zaświatów, kobieca opiekunka i powrót do świata
żywych 225
― Spalenie wrogów, kara za okrucieństwo 226
― Sigmund królem, wyprawy, duński trop, "dosztukowanie"
Helgiego i Hamunda 227
― Odyn przewoźnik umarłych. Sigmund w jednopoziomowym
świecie 229
― Wyznaczona przez los małżonka z podwójnie szlachetnego rodu … 231
― Ukrycie skarbu, bohaterstwo Sigmunda na polu bitwy, ostatnia
wizyta Odyna 232
― Niezrozumiały czyn szalonego Odyna-szamana 234
― Pieśń o Eryku, czyli Sigmund w raju wojowników 235
― Kanon cech władcy idealnego 237
― Sigmund jako Loki i Odyn, czyli od szamana do władcy
patriarchalnego 238
― W rodowej kolejce dziedziczenia czynów 240
― Odkupienie okrucieństwa 241
― Signy - mścicielka, wiedźma, opiekunka herosa, bogini płodności
i śmierci 241
― Sigmund - heros archaiczny, a potem przekształcony 243
#12
II. Tradycja niemiecka 244
― Obraz Sigmunta w Pieśni o Nibelungach 244
― Władca bezsilny i pozbawiony chwały 246
― Która tradycja starsza? 247
III. Kompilacja niemiecko-skandynawska 248
― Czarny humor w wersji staronorweskiej 248
― Bohater poboczny i do tego głupawy 250
IV. Tradycja anglosaska 251
― Pochwała Sigemunda w Beowulfie 251
― Pogromca węża 253
― Zabicie smoka - element dziedziczony z pokolenia na pokolenie ... 253
― Wtręt o Heremodzie 254
― Sigemund jako zabójca olbrzymów i samotny wojownik 255
― Archaiczność Sigemunda, wąż, odporność na jad oraz "wężowi"
potomkowie 255
V. Urny z Süderbrarup - obrazy czynów Sigiego, Sigmunda
CZY SlGURDA? 258
Sinfjötli, syn Sigmunda. Wściekła bestia z epoki szamanów 269
― Zmiana imienia zdeprecjonowanego herosa 270
― Kazirodztwo a cenzura chrześcijańska 272
― Odwaga, bezrefleksyjność i zagniatanie chleba-świata 273
― Wąż i kreator, czyli Loki i Odyn 275
― Uładzona inicjacja banity 275
― Heros archaiczny - wściekły potwór z lasu 277
― Bohater pokonany, potem odrodzony i dokonujący zemsty 279
― Odzyskanie ojcowizny czy postój w Danii? 280
― Wyprawy oraz pozycja społeczna Sinfjötliego i Helgiego 280
― Sinfjötli prawdziwym zwycięzcą Hundinga 282
― Sinfjötli jako tricksterowy szyderca 282
― Nieznane przygody herosów, seidmadowie i Sinfjötli jako Odyn 285
― Kłótnia - element aktu stworzenia świata 288
― Niepasujący bohater 289
― Życiorys skrócony do minimum 290
― Zemsta kobiety i moc włosów wojownika 292
― Zemsta czy główszczyzna - co wybrać? 293
#13
― Sinfjötli płynie do świata "za wodą" 295
― Walki z olbrzymami i inne zapomniane historie 296
― Bohater niezmienny, niesforny i niechciany 297
― Stara kraina śmierci oraz kara za przewiny 300
― Najstarszy germański heros? 302
Helgi Hundingsbani, syn Sigmunda. Obcy w rodzie 305
Hamund, syn Sigmunda. Przypadkowy bohater 309
Aneks I: Drzewo genealogiczne Wölsungów 311
Aneks II: Opis okresów chronologicznych oraz stanowisk, znalezisk i kultur
archeologicznych pojawiających się w tekście tomów I i II 313
Indeks wybranych nazw własnych i terminów z tomu I 323
Objaśnienia skrótów użytych w tekście 19
OPOWIEŚCI O WÖLSUNGACH
Opowieść pierwsza
O tym, jak wyklęty Sigi został konungiem 23
Opowieść druga
O tym, jak Rerir dostał cudowne jabłko 25
Opowieść trzecia
O tym, jak Wölsung wojował w Gautlandzie 27
Opowieść czwarta
O tym, jak Sigmund zabił wilczycę i szykował zemstę 32
Opowieść piąta
O tym, jak Sigmund spłodził syna 34
Opowieść szósta
O tym, jak Sigmund i Sinfjötli grasowali w wilczej skórze 35
Opowieść siódma
O tym, jak Sigmund i Sinfjötli powrócili z mroków grobowca 39
Opowieść ósma
O tym, jak Sigmund i Sinfjötli dopełnili zemsty 41
Opowieść dziewiąta
O tym, jak Sigmund i Sinfjötli wrócili do krainy ojców 43
Opowieść dziesiąta
O tym, jak Sigmundowi narodził się drugi syn, Helgi 43
Opowieść jedenasta
O tym, jak Helgi zabił Hundinga i czterech jego synów 44
Opowieść dwunasta
O tym, jak Helgi spotkał Sigrun 45
Opowieść trzynasta
O tym, jak Helgi dowodził flotą, a Sinfjötli szydził z Gudmunda 46
#8
Opowieść czternasta
O tym, jak Helgi został królem i mężem walkirii 49
Opowieść piętnasta
O tym, jak Sinfjötli padł ofiarą spisku macochy 50
Opowieść szesnasta
O tym, jak Sigmund niósł ciało Sinfjötliego 52
Opowieść siedemnasta
O tym, jak pękł miecz Sigmunda 53
Opowieść osiemnasta
O tym, co powiedział żonie umierający Sigmund 55
Opowieść dziewiętnasta
O tym, jak ciężarna Hjördis szukała nowego domu 57
Opowieść dwudziesta
O tym, jak Sigurd stał się panem Graniego 59
Opowieść dwudziesta pierwsza
O tym, jak Sigurd dowiedział się o skarbie 61
Opowieść dwudziesta druga
O tym, jak powstał miecz Sigurda 64
Opowieść dwudziesta trzecia
O tym, jak Sigurd rozmawiał z Gripirem 65
Opowieść dwudziesta czwarta
O tym, jak Sigurd wziął pomstę za śmierć ojca 66
Opowieść dwudziesta piąta
O tym, jak Sigurd zabił węża Fafnira 68
Opowieść dwudziesta szósta
O tym, jak Sigurd poznał się na Reginie 72
Opowieść dwudziesta siódma
O tym, jak Brynhild uczyła Sigurda mądrości 74
Opowieść dwudziesta ósma
O tym, jaki był Sigurd 77
Opowieść dwudziesta dziewiąta
O tym, jak Sigurd gościł u höfdinga Heimira 78
Opowieść trzydziesta
O tym, jak Brynhild tłumaczyła sny Gudrun 81
Opowieść trzydziesta pierwsza
O tym, jak Grimhild zaczarowała Sigurda 84
Opowieść trzydziesta druga
O tym, jak Gunnar zamienił się postacią z Sigurdem 86
Opowieść trzydziesta trzecia
O tym, jak Gudrun kłóciła się z Brynhild 89
#9
Opowieść trzydziesta czwarta
O tym, jak Brynhild dążyła do krwawej zemsty 91
Opowieść trzydziesta piąta
O śmierci Sigurda z rąk zdrajców 94
Opowieść trzydziesta szósta
O tym, jak Brynhild wieszczyła i umarła 98
RÓD WÖLSUNGÓW. OPRACOWANIE
Wprowadzenie: Wielki świat herosów i mniejszy świat Wölsungów 103
I. Herosi - kim byli i jak rozumieć ich fenomen 103
― Kto to jest heros? 103
― Od szamana do herosa 105
― Model idealnego herosa 112
― Heros i kobiety 114
― Przemiany ideału herosa 116
― Bohaterowie kulturowi, tricksterzy i inni 117
― Czyny niegodne 118
― Indywiduacja i dezintegracja a herosi 119
― "Heroiczna" literatura po polsku 120
II. Wolsungowie: zabójcy, kazirodcy i szaleńcy 121
― Ród Sigiego - herosi starożytności i średniowiecza 121
― Ile w tym historii? 124
― Władcy Hunalandu czy Franklandu? 126
― Kraj Franków a Skandynawia oraz przyporządkowanie
archaicznych herosów do dynastii frankijskiej 128
― I mój dziadek był Wölsungiem! 129
― Dlaczego Frankowie? 130
― Znaczenie potomków Odyna 131
― Jak Wolsungowie dziedziczyli po sobie czyny 131
― Znaczenie rodowego miana i szamańskie korzenie dynastii 133
― "Zwycięzcy" 136
― Zabójcy, kazirodcy i szaleńcy 138
Sigi, syn Odyna. Morderca, banita i założyciel dynastii 139
― Szczątkowy obraz protoplasty 139
― Syn i brat bogów 140
#10
― Sigi - czy tylko bohater? 144
― Wilk w świętych miejscach 147
― Dom ziemski i niebiański ; ... 148
― Bezcześciciel 150
― Starożytni wojownicy morza z Północy 151
― Ograbienie Sigiego z chwały... 153
― Strącony na ziemię 154
― Sigi-Odyn i boski ród herosów 155
― Sigi: niewinny 156
― Instynkt wilka 157
Rerir, syn Sigiego. Żeglarz tronujący na szczycie kurhanu 159
― Ojcowizna i możni ziemscy 159
― Wybór nieopłacalny, za to krwawy 162
― Zapomniany król morza 163
― Modlitwa bezpłodnego władcy 165
― Wybrana panna, wölwy i olbrzymy urodzaju 165
― Dziecko z jabłka 167
― Moc kurhanów i dynastie królewskie 169
― Utiseta - ponure czary z dawnych czasów 171
― Zagadkowa śmierć władcy 172
WÖLSUNG, SYN RERIRA. WŁADCA HALLI W CENTRUM WSZECHŚWIATA. … 175
― Cesarskie cięcie i pożegnalny pocałunek 176
― Słowo "dwór" znaczy "świat" 178
― "Wielkie domy" barbaricum a obowiązki królów 179
― Przemiany idące z zewnątrz 181
― Silni władcy i ich dwory 183
― "Rewolucja uppsalska" 185
― … i "magiczna" broń z grobów 186
― Punkty zwrotne w historii Germanów 188
― Halle konungów Północy 189
― Król i "majowa królowa" z rodu olbrzymów 190
― Dobre imię ważniejsze od życia 193
― Czy Wölsung wiedział, czym jest Walhalla? 194
― Władca idealny czy jednak nieco wybrakowany? 194
― Król modelowy "okrojony" przez potomnych 196
― Król-heros z epoki olbrzymów i bogiń płodności 197
― Za wodą, w krainie bez powrotu 198
― Wölsung, Wölund, Waels 199
#11
Sigmund, syn Wölsunga. Pan boskiego miecza, wilkołak
i mściciel 201
I. Tradycja skandynawska 204
― Niezwykłe bliźniaki, odporność na jad oraz zapomniane czyny
z dzieciństwa 204
― Wesele, ponury gość i "uwięziony" miecz dla króla 205
― Płaszcz w cętki 207
― Spór o boski miecz. Frankowie, Dunowie i Gautowie 208
― Bracia w dybach, potworna bogini i co ma miód do wilkołaka … 209
― Sigmund - leśny człowiek i bestia ze świata "poza" 212
― Plan zemsty oraz głębszy sens dzieciobójstwa i innych czynów
niegodnych 213
― Signy w ciele wölwy i kazirodcze "święte małżeństwo", czyli
pierwszy krok bohatera ku królewskości 215
― Sigmund zaczyna nauczać Sinfjötliego 216
― Herosi wilkami - rzecz o rozkwicie i zmierzchu szamańskich
bractw "dzikich" wojowników 217
― Bohater w głuszy - król wypędzony, ale szykujący się do odrodzenia … 222
― Wilkołaki, dąb i roślina zmartwychwstania 223
― Różnica między królem-herosem a herosem-bestią 224
― Ciemności zaświatów, kobieca opiekunka i powrót do świata
żywych 225
― Spalenie wrogów, kara za okrucieństwo 226
― Sigmund królem, wyprawy, duński trop, "dosztukowanie"
Helgiego i Hamunda 227
― Odyn przewoźnik umarłych. Sigmund w jednopoziomowym
świecie 229
― Wyznaczona przez los małżonka z podwójnie szlachetnego rodu … 231
― Ukrycie skarbu, bohaterstwo Sigmunda na polu bitwy, ostatnia
wizyta Odyna 232
― Niezrozumiały czyn szalonego Odyna-szamana 234
― Pieśń o Eryku, czyli Sigmund w raju wojowników 235
― Kanon cech władcy idealnego 237
― Sigmund jako Loki i Odyn, czyli od szamana do władcy
patriarchalnego 238
― W rodowej kolejce dziedziczenia czynów 240
― Odkupienie okrucieństwa 241
― Signy - mścicielka, wiedźma, opiekunka herosa, bogini płodności
i śmierci 241
― Sigmund - heros archaiczny, a potem przekształcony 243
#12
II. Tradycja niemiecka 244
― Obraz Sigmunta w Pieśni o Nibelungach 244
― Władca bezsilny i pozbawiony chwały 246
― Która tradycja starsza? 247
III. Kompilacja niemiecko-skandynawska 248
― Czarny humor w wersji staronorweskiej 248
― Bohater poboczny i do tego głupawy 250
IV. Tradycja anglosaska 251
― Pochwała Sigemunda w Beowulfie 251
― Pogromca węża 253
― Zabicie smoka - element dziedziczony z pokolenia na pokolenie ... 253
― Wtręt o Heremodzie 254
― Sigemund jako zabójca olbrzymów i samotny wojownik 255
― Archaiczność Sigemunda, wąż, odporność na jad oraz "wężowi"
potomkowie 255
V. Urny z Süderbrarup - obrazy czynów Sigiego, Sigmunda
CZY SlGURDA? 258
Sinfjötli, syn Sigmunda. Wściekła bestia z epoki szamanów 269
― Zmiana imienia zdeprecjonowanego herosa 270
― Kazirodztwo a cenzura chrześcijańska 272
― Odwaga, bezrefleksyjność i zagniatanie chleba-świata 273
― Wąż i kreator, czyli Loki i Odyn 275
― Uładzona inicjacja banity 275
― Heros archaiczny - wściekły potwór z lasu 277
― Bohater pokonany, potem odrodzony i dokonujący zemsty 279
― Odzyskanie ojcowizny czy postój w Danii? 280
― Wyprawy oraz pozycja społeczna Sinfjötliego i Helgiego 280
― Sinfjötli prawdziwym zwycięzcą Hundinga 282
― Sinfjötli jako tricksterowy szyderca 282
― Nieznane przygody herosów, seidmadowie i Sinfjötli jako Odyn 285
― Kłótnia - element aktu stworzenia świata 288
― Niepasujący bohater 289
― Życiorys skrócony do minimum 290
― Zemsta kobiety i moc włosów wojownika 292
― Zemsta czy główszczyzna - co wybrać? 293
#13
― Sinfjötli płynie do świata "za wodą" 295
― Walki z olbrzymami i inne zapomniane historie 296
― Bohater niezmienny, niesforny i niechciany 297
― Stara kraina śmierci oraz kara za przewiny 300
― Najstarszy germański heros? 302
Helgi Hundingsbani, syn Sigmunda. Obcy w rodzie 305
Hamund, syn Sigmunda. Przypadkowy bohater 309
Aneks I: Drzewo genealogiczne Wölsungów 311
Aneks II: Opis okresów chronologicznych oraz stanowisk, znalezisk i kultur
archeologicznych pojawiających się w tekście tomów I i II 313
Indeks wybranych nazw własnych i terminów z tomu I 323