Dane szczegółowe książki

Spis treści

WSTĘP 9

Część I
Geneza i przejawy uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia 13
1. Alkohol - upojenie zwykłe 13
1.1. Alkohol i jego wpływ na organizm człowieka 13
1.1.1. Fizjologia alkoholu-wchłanianie, metabolizm, wydalanie 14
1.1.2. Wpływ alkoholu na ośrodkowy układ nerwowy 19
1.1.3. Fazy upicia zwykłego 21
1.2. Upicia nietypowe 23
2. Symptomy i przebieg uzależnienia od alkoholu 26
2.1. Alkoholizm jako choroba 26
2.2. Alkoholizm jako zespół uzależnienia 33
2.3. Typologie alkoholizmu 39
2.4. Międzynarodowe klasyfikacje ICD - 10 i DSM - IV 43
2.4.1. Inne zaburzenia spowodowane alkoholem 49
3. Geneza i mechanizm uzależnienia od alkoholu 52
3.1. Model biologiczny i psychospołeczny uzależnienia od alkoholu 52
3.2. Biologiczne uwarunkowania - dziedziczenie 53
3.2.1. Badania nad bliźniętami i dziećmi adoptowanymi 55
3.2.2. Badania nad osobami wysokiego ryzyka 60
3.3. Alkohol jako środek uzależniający 64
3.3.1. Badania nad zwierzętami - model fizjologiczny 65
3.3.2. Model procesów przeciwstawnych Salomona 66
3.4. Koncepcje psychologiczne 69
3.4.1. Koncepcje psychoanalityczne i neopsychoanalityczne 69
3.4.2. Teoria społecznego uczenia się 73
3.4.3. Perspektywa fenomenologiczno-egzystencjalna 82
3.5. Epidemiologia - czynniki społeczno-kulturowe 85
4. Geneza i przejawy współuzależnienia 89
4.1. Współuzależnienie - status i definicje pojęcia 89
4.2. Symptomy współuzależnienia 90
4.3. Współuzależnienie w różnych koncepcjach i modelach 94
4.3.1. Model biologiczny 94
4.3.2. Współuzależnienie jako zaburzenie osobowości 96
4.3.3. Współuzależnienie jako wzorzec zachowania 99
4.4. Koncepcje współuzależnienia w świetle wyników badań 102
5. Małżeństwa i rodziny z problemem alkoholowym 105
5.1. Funkcjonowanie małżeństw alkoholików - koncepcje linearne i interakcyjne 105
5.1.1. Koncepcje psychoanalityczne 105
5.1.2. Interakcje małżeńskie w podejściu behawioralnym 107
5.1.3. Transakcje i gry małżeńskie 110
5.2. Funkcjonowanie rodzin w koncepcjach systemowo-rozwojowych 116
5.2.1. Model historii życia „systemów alkoholowych" 116
5.2.2. Reguły i role rodzinne 123
5.3. Rodziny alkoholowe w podejściu transgeneracyjnym 142

Część II
Leczenie - jednostki i rodziny 145
6. Cele psychoterapii i proces zdrowienia alkoholików i ich rodzin 145
6.1. Koncepcje terapii i proces zdrowienia 145
6.2. Kryzys alkoholika - kryzys systemu rodzinnego 155
6.2.1. Kryzys i faza przejściowa u alkoholików 156
6.2.2. Kryzys i faza przejściowa u żon alkoholików 163
6.2.3. Kryzys systemu alkoholowego 166
6.3. Wczesna faza powrotu do zdrowia 171
6.3.1. Wczesny okres zdrowienia alkoholików 172
6.3.2. Wczesna faza zdrowienia żon alkoholików 175
6.3.3. Małżeństwo i rodzina we wczesnej fazie zdrowienia 177
6.4. Ustawiczny proces zdrowienia jednostki i rodziny 181
6.4.1. Proces zdrowienia alkoholika i małżonki 181
6.4.2. Zdrowienie i rozwój rodziny 184
7. Grupy Anonimowych Alkoholików i Al-Anon 187
7.1. Grupy wzajemnej pomocy 187
7.2. Cele terapeutyczne i warunki zmian w grupach Anonimowych Alkoholików 191
7.2.1. Samopomoc w ramach 12 Kroków AA 191
7.2.2. Pomoc terapeutów o podobnych problemach 197
7.3. Cele terapeutyczne i czynniki zmian w grupach rodzinnych Al-Anon 200
7.3.1. Samopomoc w ramach 12 Kroków 202
7.3.2. Pomoc terapeutów o podobnych problemach 207

Część III (opracowała Agnieszka Rosińska)
Psychoprofilaktyka alkoholizmu 213
8. Profilaktyka alkoholizmu i związanych z nim problemów 213
8.1. Idea działań profilaktycznych 213
8.2. Modele i koncepcje teoretyczne w profilaktyce uzależnień 217
8.3. Profilaktyka w rodzinie 221
8.4. Profilaktyka w środowisku szkolnym 224
8.4.1. Programy profilaktyczne realizowane w polskich szkołach 225
8.4.2. Praca z nauczycielami 229
8.4.3. Współpraca szkoły z rodzicami 231
8.4.4. Działalność profilaktyczna poradni psychologiczno-pedagogicznych, ośrodków, świetlic i klubów profilaktycznych 232
8.4.5. Rówieśnicze doradztwo 234
8.5. Profilaktyka w środowisku lokalnym 235
8.6. Uregulowania prawne i ich znaczenie w profilaktyce problemów alkoholowych 237
8.6.1. Przepisy prawne 238
8.6.2. Regulacja dostępności 239
8.6.3. Reklama i media 240
8.6.4. Paradoks prewencyjny w profilaktyce problemów alkoholowych 241
9. Działalność profilaktyczna Kościoła 243
9.1. Zarys historii działalności Kościoła na rzecz trzeźwości 243
9.2. Działacze trzeźwościowi Kościoła - między przeszłością a teraźniejszością 247
9.3. Duszpasterstwo trzeźwości - współczesne idee profilaktyczne w Kościele 250

Podsumowanie 253

Załącznik 1: Michigan alcoholism screening test 254
Załącznik 2: The alcohol use disorders identification test 256
Załącznik 3: Dwanaście kroków AA 259
Załącznik 4: Dwanaście tradycji AA 260
Ważniejsze pozycje bibliograficzne 261