Dane szczegółowe książki
Diagnoza psychologiczna: diagnozowanie jako kompetencja profesjonalna / Stemplewska-Żakowicz, Katarzyna (1957-2013)
Tytuł
Diagnoza psychologiczna: diagnozowanie jako kompetencja profesjonalna
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2011
ISBN
978-83-7489-324-4
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Wprowadzenie 9
1. Profesjonalna kompetencja diagnozowania 13
1.1. Diagnoza jest interwencją 15
1.2. Diagnoza w działalności zawodowej psychologa 17
1.3. Profesjonalne kompetencje diagnostyczne 21
2. Wiedza. Podstawy teoretyczne diagnozy psychologicznej 27
2.1. Tradycja i współczesność - osiągnięcia w rozwoju diagnozy psychologicznej 29
2.1.1. Integracja podejść 29
2.1.1.1. Podejście nomotetyczne i idiograficzne 29
2.1.1.2. Podejście ilościowe i jakościowe 30
2.1.2. Zmiany w modelu diagnozy i relacji diagnostycznej - od modelu medycznego do psychospołecznego 31
2.1.3. Rygor naukowy w diagnozie psychologicznej 35
2.1.3.1. Diagnoza statystyczna lub „kliniczna”, czyli ustrukturalizowana lub nie 36
2.1.3.2. Poszukiwana struktura wnioskowania diagnostycznego 38
2.1.3.3. Upadek mitu doświadczenia i intuicji klinicznej, czyli o zawodności nieformalnego wnioskowania diagnosty 40
2.2. Diagnoza oparta na dowodach empirycznych 44
2.2.1. Geneza i definicja EBA 44
2.2.2. EBA w praktyce 45
2.2.3. Narzędzia diagnostyczne z perspektywy EBA 47
2.2.4. Narzędzia diagnostyczne i strategie diagnozowania 53
2.3. Metody i techniki diagnostyczne w świetle badań 57
2.3.1. O potrzebie krytycznego spojrzenia na techniki diagnostyczne 57
2.3.2. Wywiad 62
2.3.2.1. Liczba i role uczestników wywiadu 62
2.3.2.2. Wywiad ustrukturalizowany 64
2.3.2.3. Wywiad częściowo ustrukturalizowany 67
2.3.2.4. Wywiad swobodny, czyli ustrukturalizowany w sposób zewnętrznie niewidoczny 70
2.3.2.5. Poza strukturalizację - wywiad aktywny Holsteina i Gubriuma 73
2.3.3. Obserwacja 76
2.3.3.1. Rodzaje obserwacji 76
2.3.3.2. Sposoby nadawania struktury procesowi obserwowania 80
2.3.4. Testowanie 89
2.3.4.1. Kwestionariusze 90
2.3.4.2. Techniki projekcyjne 96
2.3.4.3. Próby zadaniowe 114
2.3.5. Inne techniki i metody
2.3.5.1. Q-sort, czyli technika Q
2.3.5.2. Rep Test i inne techniki macierzowe
2.3.5.3. Analiza tekstu
2.3.5.4. Eksperyment diagnostyczny
2.3.6. Praktyczne stosowanie narzędzi diagnostycznych w Polsce i w innych krajach
2.4. Diagnozowanie jako postępowanie badawcze
2.4.1. Modele formalne - wspomaganie decyzji diagnostycznych
2.4.2. Modele procesu - jak powinien postępować diagnosta
2.4.2.1. Model Michaela P. Maloneya i Michaela P. Warda
2.4.2.2. Model Władysława J. Paluchowskiego
2.4.2.3. Procedura pięciu pytań Teresy Szustrowej
2.4.2.4. Model GAP, czyli wytyczne Europejskiego Stowarzyszenia Diagnozy Psychologicznej
2.5. Badanie jako interakcja społeczna
2.5.1. Społeczny kontekst badania
2.5.2. Badanie jako konwersacja
2.5.3. Społeczne skrypty badania psychologicznego
2.5.4. Społeczne konstruowanie znaczeń podczas badania psychologicznego
2.5.5. Jak sobie radzić z kontekstem społecznym badania?
3. Umiejętności. Praktyczne i interpersonalne kompetencje w diagnozowaniu
3.1. Profesjonalna kompetencja komunikacyjna
3.1.1. Świadome działanie słowami
3.1.2. Sztuka słuchania
3.1.3. Repertuar wypowiedzi należących do różnych kategorii
3.1.4. Konstruowanie parafraz, pytań i wypowiedzi Ja
3.1.5. Wiedza psychologiczna w służbie efektywnej komunikacji
3.2. Umiejętności techniczne diagnosty
3.2.1. Konceptualizacja przypadku
3.2.2. Opracowanie raportu
3.2.3. Udzielanie informacji zwrotnych
3.3. Kompetencje społeczno-kulturowe
3.3.1. Budowanie relacji diagnostycznej
3.3.1.1. Znaczenie kontraktu na badanie
3.3.1.2. Kontakt
3.3.1.3. Przymierze
3.3.2. Świadomość różnorodności - kompetencja kulturowa
3.3.2.1. Sprawiedliwe praktyki diagnostyczne
3.3.2.2. Rozumienie Innego
3.3.2.3. Unikanie błędu minimalizacji kontekstu
3.3.2.4. Podsumowanie. Lista kompetencji szczegółowych
4. Wartości. Etyczna postawa psychologa w praktyce diagnostycznej 209
4.1. Standardy etycznozawodowe 211
4.1.1. Poszanowanie praw i godności osoby 211
4.1.2. Odpowiedzialność, prawość i kompetencja 211
4.2. Etyka w praktyce 212
4.2.1. Świadoma zgoda jako instrument samostanowienia 212
4.2.2. Poufność i prywatność 214
4.2.3. Unikanie konfliktu ról i konfliktu interesów 216
4.2.3.1. Podwójne relacje i relacje wykorzystujące 216
4.2.3.2. Udział trzeciej strony i konflikt interesów 218
4.2.4. Utrzymywanie granic w relacji diagnostycznej 219
4.2.4.1. Ograniczenia wniosków diagnostycznych i komunikowanie tych ograniczeń 219
4.2.4.2. Granice w czasie, przestrzeni i kulturze 220
4.2.4.3. Pragnienia erotyczne oraz inne nieprofesjonalne uczucia 221
4.3. Zamiast podsumowania 223
4.3.1. Jak rozpoznać profesjonalistę? 223
Zakończenie 227
Załącznik: Wskazówki do diagnozowania według GAP 229
Bibliografia 235
Indeks rzeczowy 267
Indeks osobowy 273
1. Profesjonalna kompetencja diagnozowania 13
1.1. Diagnoza jest interwencją 15
1.2. Diagnoza w działalności zawodowej psychologa 17
1.3. Profesjonalne kompetencje diagnostyczne 21
2. Wiedza. Podstawy teoretyczne diagnozy psychologicznej 27
2.1. Tradycja i współczesność - osiągnięcia w rozwoju diagnozy psychologicznej 29
2.1.1. Integracja podejść 29
2.1.1.1. Podejście nomotetyczne i idiograficzne 29
2.1.1.2. Podejście ilościowe i jakościowe 30
2.1.2. Zmiany w modelu diagnozy i relacji diagnostycznej - od modelu medycznego do psychospołecznego 31
2.1.3. Rygor naukowy w diagnozie psychologicznej 35
2.1.3.1. Diagnoza statystyczna lub „kliniczna”, czyli ustrukturalizowana lub nie 36
2.1.3.2. Poszukiwana struktura wnioskowania diagnostycznego 38
2.1.3.3. Upadek mitu doświadczenia i intuicji klinicznej, czyli o zawodności nieformalnego wnioskowania diagnosty 40
2.2. Diagnoza oparta na dowodach empirycznych 44
2.2.1. Geneza i definicja EBA 44
2.2.2. EBA w praktyce 45
2.2.3. Narzędzia diagnostyczne z perspektywy EBA 47
2.2.4. Narzędzia diagnostyczne i strategie diagnozowania 53
2.3. Metody i techniki diagnostyczne w świetle badań 57
2.3.1. O potrzebie krytycznego spojrzenia na techniki diagnostyczne 57
2.3.2. Wywiad 62
2.3.2.1. Liczba i role uczestników wywiadu 62
2.3.2.2. Wywiad ustrukturalizowany 64
2.3.2.3. Wywiad częściowo ustrukturalizowany 67
2.3.2.4. Wywiad swobodny, czyli ustrukturalizowany w sposób zewnętrznie niewidoczny 70
2.3.2.5. Poza strukturalizację - wywiad aktywny Holsteina i Gubriuma 73
2.3.3. Obserwacja 76
2.3.3.1. Rodzaje obserwacji 76
2.3.3.2. Sposoby nadawania struktury procesowi obserwowania 80
2.3.4. Testowanie 89
2.3.4.1. Kwestionariusze 90
2.3.4.2. Techniki projekcyjne 96
2.3.4.3. Próby zadaniowe 114
2.3.5. Inne techniki i metody
2.3.5.1. Q-sort, czyli technika Q
2.3.5.2. Rep Test i inne techniki macierzowe
2.3.5.3. Analiza tekstu
2.3.5.4. Eksperyment diagnostyczny
2.3.6. Praktyczne stosowanie narzędzi diagnostycznych w Polsce i w innych krajach
2.4. Diagnozowanie jako postępowanie badawcze
2.4.1. Modele formalne - wspomaganie decyzji diagnostycznych
2.4.2. Modele procesu - jak powinien postępować diagnosta
2.4.2.1. Model Michaela P. Maloneya i Michaela P. Warda
2.4.2.2. Model Władysława J. Paluchowskiego
2.4.2.3. Procedura pięciu pytań Teresy Szustrowej
2.4.2.4. Model GAP, czyli wytyczne Europejskiego Stowarzyszenia Diagnozy Psychologicznej
2.5. Badanie jako interakcja społeczna
2.5.1. Społeczny kontekst badania
2.5.2. Badanie jako konwersacja
2.5.3. Społeczne skrypty badania psychologicznego
2.5.4. Społeczne konstruowanie znaczeń podczas badania psychologicznego
2.5.5. Jak sobie radzić z kontekstem społecznym badania?
3. Umiejętności. Praktyczne i interpersonalne kompetencje w diagnozowaniu
3.1. Profesjonalna kompetencja komunikacyjna
3.1.1. Świadome działanie słowami
3.1.2. Sztuka słuchania
3.1.3. Repertuar wypowiedzi należących do różnych kategorii
3.1.4. Konstruowanie parafraz, pytań i wypowiedzi Ja
3.1.5. Wiedza psychologiczna w służbie efektywnej komunikacji
3.2. Umiejętności techniczne diagnosty
3.2.1. Konceptualizacja przypadku
3.2.2. Opracowanie raportu
3.2.3. Udzielanie informacji zwrotnych
3.3. Kompetencje społeczno-kulturowe
3.3.1. Budowanie relacji diagnostycznej
3.3.1.1. Znaczenie kontraktu na badanie
3.3.1.2. Kontakt
3.3.1.3. Przymierze
3.3.2. Świadomość różnorodności - kompetencja kulturowa
3.3.2.1. Sprawiedliwe praktyki diagnostyczne
3.3.2.2. Rozumienie Innego
3.3.2.3. Unikanie błędu minimalizacji kontekstu
3.3.2.4. Podsumowanie. Lista kompetencji szczegółowych
4. Wartości. Etyczna postawa psychologa w praktyce diagnostycznej 209
4.1. Standardy etycznozawodowe 211
4.1.1. Poszanowanie praw i godności osoby 211
4.1.2. Odpowiedzialność, prawość i kompetencja 211
4.2. Etyka w praktyce 212
4.2.1. Świadoma zgoda jako instrument samostanowienia 212
4.2.2. Poufność i prywatność 214
4.2.3. Unikanie konfliktu ról i konfliktu interesów 216
4.2.3.1. Podwójne relacje i relacje wykorzystujące 216
4.2.3.2. Udział trzeciej strony i konflikt interesów 218
4.2.4. Utrzymywanie granic w relacji diagnostycznej 219
4.2.4.1. Ograniczenia wniosków diagnostycznych i komunikowanie tych ograniczeń 219
4.2.4.2. Granice w czasie, przestrzeni i kulturze 220
4.2.4.3. Pragnienia erotyczne oraz inne nieprofesjonalne uczucia 221
4.3. Zamiast podsumowania 223
4.3.1. Jak rozpoznać profesjonalistę? 223
Zakończenie 227
Załącznik: Wskazówki do diagnozowania według GAP 229
Bibliografia 235
Indeks rzeczowy 267
Indeks osobowy 273