Dane szczegółowe książki
Młodzież przeciwko sobie: zaburzenia odżywiania i samouszkodzenia - jak pomóc nastolatkom w szkole / Wycisk, Jowita; Ziółkowska, Beata (1967-)
Tytuł
Młodzież przeciwko sobie: zaburzenia odżywiania i samouszkodzenia - jak pomóc nastolatkom w szkole
Wydawnictwo
Warszawa: Difin SA, 2010
ISBN
978-83-7641-160-6
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Od autorek 9
I. Adolescencja. Czas sensytywny dla ekspresji zachowań autodestruktywnych 13
Wprowadzenie 15
1. Zadania i potrzeby okresu adolescencji 16
1.1. Zadania rozwojowe 16
1.2. Potrzeby psychiczne 18
2. Na czym polega stadium adolescencji? 21
3. Kryzys adolescencyjny 24
3.1. Czym jest kryzys i na czym polega jego trudność? 24
3.2. Przebieg kryzysu adolescencyjnego i jego rozwiązania 25
4. Jak nastolatek spostrzega siebie? 29
4.1. Co to jest obraz siebie i samoocena? 29
4.2. Ciało jako element obrazu siebie 29
5. Otoczenie społeczne jako źródło wsparcia w kryzysie 31
5.1. Jakość wsparcia w procesie rozwoju tożsamości 31
5.2. Proces socjalizacji a gromadzenie zasobów 33
II. Autodestruktywność 39
Wprowadzenie 41
1. Samouszkodzenia umiarkowane a zaburzenia odżywiania 43
2. Samouszkodzenia umiarkowane i zaburzenia odżywiania a inne zachowania autodestruktywne 46
2.1. Nadużywanie substancji psychoaktywnych 46
2.2. Zachowania ryzykowne 47
2.3. Zachowania samobójcze 47
III. Zaburzenia odżywiania 51
Wprowadzenie 53
1. Czym są zaburzenia łaknienia? 55
1.1. Historia zaburzeń odżywiania 56
1.2. Rozpowszechnienie zaburzeń odżywiania 57
1.3. Klasyfikacja zaburzeń odżywiania 59
1.4. Zaburzenia łaknienia w kontekście płci 60
2. Uwarunkowania zaburzeń odżywiania 62
2.1. Determinanty rodzinne 63
2.1.1. Właściwości rodzin anorektycznych 64
2.1.2. Właściwości rodzin bulimicznych 66
2.2. Determinanty kulturowe 67
2.3. Determinanty poznawcze 68
2.4. Determinanty biologiczne 69
3. Rozpoznawanie zaburzeń odżywiania 70
3.1. Co to jest anorexia nervosa? 71
3.1.1. Kryteria diagnostyczne 72
3.1.2. Obraz kliniczny, mechanizm i diagnoza różnicowa 74
3.2. Co to jest bulimia nervosa? 76
3.2.1. Kryteria diagnostyczne 78
3.2.2. Obraz kliniczny, mechanizm i diagnoza różnicowa 79
4. Czym są niespecyficzne zaburzenia odżywiania? 81
4.1. Co to jest zespół kompulsywnego objadania się? 81
4.2. Czym są zaburzenia jedzenia związane ze snem? 83
4.3. Co to jest ortoreksja? 83
4.4. Co to jest bigorcksja? 85
4.5. Co to jest wilczy apetyt na słodycze? 86
4.6. Co to jest anarchia żywieniowa? 86
4.7. Co to jest ustne wydalanie? 87
4.8. Co to jest otyłość? 88
IV. Samouszkodzenia 91
Wprowadzenie 93
1. Definicja, przejawy i konsekwencje 94
1.1. Klasyfikacja samouszkodzeń 94
1.2. Samouszkodzenia jako odrębna jednostka psychopatologii 96
1.3. Robocza definicja samouszkodzeń 97
1.4. Formy samouszkodzeń i stosowane narzędzia 98
1.5. Czynniki spustowe 99
1.6. Konsekwencje okaleczania się 99
2. Rozpowszechnienie samouszkodzeń umiarkowanych 101
3. Współwystępująca patologia 103
4. Różnicowanie samouszkodzeń i samobójstw 103
5. Czy tatuaże, skaryfikacje i body-piercing to także formy samouszkodzeń? 107
6. Samouszkodzenia – kobiecy czy męski fenomen? 109
7. Zrozumieć osobę okaleczającą się 111
7.1. Motywacja samouszkodzeń 112
7.2. Psychologiczne funkcje samouszkodzeń 113
7.3. Etiologia samouszkodzeń 114
7.3.1. Czynniki środowiskowe 117
7.3.2. Czynniki biologiczne 122
8. Psychologiczne funkcjonowanie osób okaleczających się 124
8.1. Emocjonalność 125
8.2. Myślenie 126
8.3. Dysocjacja 128
8.4. Obraz siebie 128
8.5. Funkcjonowanie społeczne 129
V. Podstawy prewencji 133
Wprowadzenie 135
1. Prewencja w obrębie instytucji – ujęcie systemowe 136
2. Poziom międzyinstytucjonalny 139
2.1. Współpraca z mediami 140
3. Poziom instytucji – działania w obrębie szkoły 141
3.1. Rola dorosłych opiekunów: nauczycieli i innych pracowników szkoły 141
3.2. Rola osób pierwszego kontaktu. Zespół kryzysowy 142
3.3. Psychoedukacja personelu i młodzieży szkolnej 144
3.4. Postępowanie na terenie szkoły. Od obserwacji sygnałów ostrzegawczych do interwencji 145
3.4.1. Jak pracownicy szkoły dowiadują się o istnieniu problemu? 145
3.4.2. Sygnały ostrzegawcze 146
3.4.3. Jak rozmawiać z nastolatkiem? Podstawowe zasady komunikacji w obliczu niepokojących zachowań 147
3.4.4. Skierowanie nastolatka do osoby pierwszego kontaktu 150
3.4.5. Ocena niepokojącego zachowania pod kątem rozmiarów zagrożenia dla zdrowia lub życia 151
3.4.6. Interwencja na terenie szkoły 154
3.4.7. Współpraca z rodzicami 155
3.5Procedura postępowania na terenie szkoły 157
4 Poziom relacji wychowawca-uczeń 158
4.1. Szczególne znaczenie relacji międzyludzkiej 159
4.2. Jakiej postawy w kontakcie z nastolatkiem należy unikać? 160
4.3. Jaką postawę należy przyjąć w kontakcie z nastolatkiem? 161
4.4 Czego można się spodziewać w relacji z nastolatkiem przejawiającym zachowania autodestruktywne i jak sobie z tym radzić? 163
5. Poziom osobisty dorosłego opiekuna młodzieży 165
5.1. Co się dzieje w sferze emocji? 166
5.2. Co się dzieje w sferze myślenia? 168
6. Leczenie zaburzeń odżywiania i samouszkodzeń 172
6.1. Postępowanie medyczne 172
6.1.1. Zaburzenia odżywiania 172
6.1.2. Samouszkodzenia 174
6.2. Psychoterapia 176
Słowo na zakończenie 181
Bibliografia 183
Słowniczek podstawowych pojęć 194
Materiały pomocnicze 198
Procedura postępowania wobec zachowań autodestruktywnych 198
Kompulsywne objadanie się. Czy już trzeba szukać pomocy? Test dla bliskich 200
Anoreksja. Czy już trzeba szukać pomocy? Test dla bliskich 201
Bulimia. Czy już trzeba szukać pomocy? Test dla bliskich 201
Czy jesteś zagrożony ortoreksją? Test Bratmana 202
Depresja. Test dla bliskich 202
Samouszkodzenia. Test dla rodziców/opiekunów 203
Noty o autorkach 205
I. Adolescencja. Czas sensytywny dla ekspresji zachowań autodestruktywnych 13
Wprowadzenie 15
1. Zadania i potrzeby okresu adolescencji 16
1.1. Zadania rozwojowe 16
1.2. Potrzeby psychiczne 18
2. Na czym polega stadium adolescencji? 21
3. Kryzys adolescencyjny 24
3.1. Czym jest kryzys i na czym polega jego trudność? 24
3.2. Przebieg kryzysu adolescencyjnego i jego rozwiązania 25
4. Jak nastolatek spostrzega siebie? 29
4.1. Co to jest obraz siebie i samoocena? 29
4.2. Ciało jako element obrazu siebie 29
5. Otoczenie społeczne jako źródło wsparcia w kryzysie 31
5.1. Jakość wsparcia w procesie rozwoju tożsamości 31
5.2. Proces socjalizacji a gromadzenie zasobów 33
II. Autodestruktywność 39
Wprowadzenie 41
1. Samouszkodzenia umiarkowane a zaburzenia odżywiania 43
2. Samouszkodzenia umiarkowane i zaburzenia odżywiania a inne zachowania autodestruktywne 46
2.1. Nadużywanie substancji psychoaktywnych 46
2.2. Zachowania ryzykowne 47
2.3. Zachowania samobójcze 47
III. Zaburzenia odżywiania 51
Wprowadzenie 53
1. Czym są zaburzenia łaknienia? 55
1.1. Historia zaburzeń odżywiania 56
1.2. Rozpowszechnienie zaburzeń odżywiania 57
1.3. Klasyfikacja zaburzeń odżywiania 59
1.4. Zaburzenia łaknienia w kontekście płci 60
2. Uwarunkowania zaburzeń odżywiania 62
2.1. Determinanty rodzinne 63
2.1.1. Właściwości rodzin anorektycznych 64
2.1.2. Właściwości rodzin bulimicznych 66
2.2. Determinanty kulturowe 67
2.3. Determinanty poznawcze 68
2.4. Determinanty biologiczne 69
3. Rozpoznawanie zaburzeń odżywiania 70
3.1. Co to jest anorexia nervosa? 71
3.1.1. Kryteria diagnostyczne 72
3.1.2. Obraz kliniczny, mechanizm i diagnoza różnicowa 74
3.2. Co to jest bulimia nervosa? 76
3.2.1. Kryteria diagnostyczne 78
3.2.2. Obraz kliniczny, mechanizm i diagnoza różnicowa 79
4. Czym są niespecyficzne zaburzenia odżywiania? 81
4.1. Co to jest zespół kompulsywnego objadania się? 81
4.2. Czym są zaburzenia jedzenia związane ze snem? 83
4.3. Co to jest ortoreksja? 83
4.4. Co to jest bigorcksja? 85
4.5. Co to jest wilczy apetyt na słodycze? 86
4.6. Co to jest anarchia żywieniowa? 86
4.7. Co to jest ustne wydalanie? 87
4.8. Co to jest otyłość? 88
IV. Samouszkodzenia 91
Wprowadzenie 93
1. Definicja, przejawy i konsekwencje 94
1.1. Klasyfikacja samouszkodzeń 94
1.2. Samouszkodzenia jako odrębna jednostka psychopatologii 96
1.3. Robocza definicja samouszkodzeń 97
1.4. Formy samouszkodzeń i stosowane narzędzia 98
1.5. Czynniki spustowe 99
1.6. Konsekwencje okaleczania się 99
2. Rozpowszechnienie samouszkodzeń umiarkowanych 101
3. Współwystępująca patologia 103
4. Różnicowanie samouszkodzeń i samobójstw 103
5. Czy tatuaże, skaryfikacje i body-piercing to także formy samouszkodzeń? 107
6. Samouszkodzenia – kobiecy czy męski fenomen? 109
7. Zrozumieć osobę okaleczającą się 111
7.1. Motywacja samouszkodzeń 112
7.2. Psychologiczne funkcje samouszkodzeń 113
7.3. Etiologia samouszkodzeń 114
7.3.1. Czynniki środowiskowe 117
7.3.2. Czynniki biologiczne 122
8. Psychologiczne funkcjonowanie osób okaleczających się 124
8.1. Emocjonalność 125
8.2. Myślenie 126
8.3. Dysocjacja 128
8.4. Obraz siebie 128
8.5. Funkcjonowanie społeczne 129
V. Podstawy prewencji 133
Wprowadzenie 135
1. Prewencja w obrębie instytucji – ujęcie systemowe 136
2. Poziom międzyinstytucjonalny 139
2.1. Współpraca z mediami 140
3. Poziom instytucji – działania w obrębie szkoły 141
3.1. Rola dorosłych opiekunów: nauczycieli i innych pracowników szkoły 141
3.2. Rola osób pierwszego kontaktu. Zespół kryzysowy 142
3.3. Psychoedukacja personelu i młodzieży szkolnej 144
3.4. Postępowanie na terenie szkoły. Od obserwacji sygnałów ostrzegawczych do interwencji 145
3.4.1. Jak pracownicy szkoły dowiadują się o istnieniu problemu? 145
3.4.2. Sygnały ostrzegawcze 146
3.4.3. Jak rozmawiać z nastolatkiem? Podstawowe zasady komunikacji w obliczu niepokojących zachowań 147
3.4.4. Skierowanie nastolatka do osoby pierwszego kontaktu 150
3.4.5. Ocena niepokojącego zachowania pod kątem rozmiarów zagrożenia dla zdrowia lub życia 151
3.4.6. Interwencja na terenie szkoły 154
3.4.7. Współpraca z rodzicami 155
3.5Procedura postępowania na terenie szkoły 157
4 Poziom relacji wychowawca-uczeń 158
4.1. Szczególne znaczenie relacji międzyludzkiej 159
4.2. Jakiej postawy w kontakcie z nastolatkiem należy unikać? 160
4.3. Jaką postawę należy przyjąć w kontakcie z nastolatkiem? 161
4.4 Czego można się spodziewać w relacji z nastolatkiem przejawiającym zachowania autodestruktywne i jak sobie z tym radzić? 163
5. Poziom osobisty dorosłego opiekuna młodzieży 165
5.1. Co się dzieje w sferze emocji? 166
5.2. Co się dzieje w sferze myślenia? 168
6. Leczenie zaburzeń odżywiania i samouszkodzeń 172
6.1. Postępowanie medyczne 172
6.1.1. Zaburzenia odżywiania 172
6.1.2. Samouszkodzenia 174
6.2. Psychoterapia 176
Słowo na zakończenie 181
Bibliografia 183
Słowniczek podstawowych pojęć 194
Materiały pomocnicze 198
Procedura postępowania wobec zachowań autodestruktywnych 198
Kompulsywne objadanie się. Czy już trzeba szukać pomocy? Test dla bliskich 200
Anoreksja. Czy już trzeba szukać pomocy? Test dla bliskich 201
Bulimia. Czy już trzeba szukać pomocy? Test dla bliskich 201
Czy jesteś zagrożony ortoreksją? Test Bratmana 202
Depresja. Test dla bliskich 202
Samouszkodzenia. Test dla rodziców/opiekunów 203
Noty o autorkach 205