Dane szczegółowe książki

Spis treści

Wprowadzenie 9

Rozdział 1. Czym jest moralność? 17
1.1. Pojęcie moralności 18
1.2. Krótka historia nauki o moralności 21
1.3. Czym są normy? 30
1.3.1. Normy moralne a normy konwencjonalne 40
1.3.2. Normy moralne a normy społeczne 42
1.3.3. Normy moralne, normy społeczne i normy quasi-moralne 48
1.4. Klasyfikacje norm moralnych 51
1.4.1. Socjologiczna klasyfikacja M. Ossowskiej 51
1.4.2. Antropologiczna klasyfikacja R.Shwedera i współpracowników 55
1.4.3. Psychologiczna klasyfikacja B. Wojciszke i W. Baryły 56
1.4.4. Psychologiczna klasyfikacja J. Haidta i C. Josepha 58
1.5. Współczesne obszary badań nad rozumowaniem moralnym 66
1.6. Podsumowanie 70

Rozdział 2. Emocje czy rozum: co leży u podstaw ocen moralnych? 75
2.1. Emocje w rozumowaniu moralnym 76
2.2. Dane empiryczne na temat roli emocji w ocenach moralnych 78
2.2.1. Dane behawioralne 78
2.2.2. Dane z neurobrazowania aktywności mózgu osób zdrowych 83
2.2.3. Dane neuropsychologiczne 88
2.2.4. Dane kliniczne 90
2.3. Modele teoretyczne dotyczące roli emocji podczas formułowania ocen moralnych 92
2.3.1. Model społeczno-intuicjonistyczny J. Haidta 92
2.3.2. Model dwóch procesów J. Greene'a 98
2.3.3. Teoria uniwersalnej gramatyki moralnej J. Mikhaila 101
2.3.4. Diadyczna teoria moralności potocznej K. Graya i D. Wegnera 108
2.4. Podsumowanie 113

Rozdział 3. Natura ocen moralnych: deontologizm czy konsekwencjalizm? 117
3.1. Deontologiczne i utylitarystyczne podejście do ocen moralnych 117
3.2. Cechy sytuacji 120
3.3. Cechy osoby oceniającej 122
3.4. Czynniki emocjonalne i poznawcze a natężenie deontologicznych/utylitarystycznych inklinacji moralnych (badanie własne) 130
3.4.1. Wprowadzenie 130
3.4.2. Metoda 137
3.4.3. Wyniki 140
3.5. Aktywizacja normy 152
3.6. Konsekwencje postawy deontologicznej i konsekwencjalistycznej 153
3.7. Inklinacje moralne a efekt ubezpieczonej ofiary (badanie własne) 157
3.7.1. Wprowadzenie 157
3.7.2. Metoda 159
3.7.3. Wyniki 162
3.8. Podsumowanie 170

Rozdział 4. Jak sposób działania wpływa na oceny moralne? 173
4.1. Znaczenie intencjonalności działania w ocenach moralnych 174
4.1.1. Potoczne pojęcie intencjonalności 179
4.1.2. Intencjonalność skutków ubocznych 181
4.1.3. Wielkość ubocznej szkody a wnioskowanie o intencjonalności jej spowodowania (badania własne) 186
4.1.3.1. Wprowadzenie 186
4.1.1.2. Metoda 193
4.1.1.3. Wyniki i dyskusja badania 1A 196
4.1.1.4. Wyniki i dyskusja badania 1B 198
4.1.1.5. Ogólna dyskusja 202
4.1.4. Znaczenie intencjonalności w różnych obszarach moralności i rozmaitych kulturach 205
4.1.5. Zasada podwójnego skutku - unikanie intencjonalnego wyrządzania szkody 207
4.2. Bezpośredniość doprowadzenia do szkody - znaczenie pośredników w działaniu 213
4.3. Działanie-zaniechanie działania 223
4.4. Podsumowanie 231

Rozdział 5. Jak przekonania moralne są powiązane z orientacjami politycznymi? 233
5.1. Źródła i skutki różnic w moralności 234
5.2. Przekonania moralne osób o różnych orientacjach politycznych 237
5.3. Przekonania moralne Polaków o różnych orientacjach politycznych (badanie własne) 246
5.3.1. Wprowadzenie 246
5.3.2. Metoda 250
5.3.3. Wyniki 253
5.3.4. Dyskusja 261
5.4. Podsumowanie 264

Zakończenie 267
Bibliografia 277