Dane szczegółowe książki

Spis treści

Słowo od autorów 5
Wstęp 9
1. Cele procesu kształcenia przygotowującego do relacji pomagania i do rozmowy psychopedagogicznej 9
1.1. Praktykantom i adeptom w dziedzinie kształcenia przygotowującego do rozmowy psychopedagogicznej zostają nakreślone różnorakie cele 9
1.2. Cele programu kształcenia przygotowującego do relacji pomagania i do rozmowy psychopedagogicznej 10
2. Postawy i kompetencje pomagającego w czasie rozmowy ukierunkowanej na pomoc 11

Część I
RELACJA POMAGANIA: CELE, FAZY, STRATEGIE 15
1. Składniki i postawy 16
1.1. Empatia i intropatia 18
1.2. Życzliwość 18
1.3. Autentyczność 18
1.4. Precyzyjność 19
1.5. Umiejętność konfrontowania 19
1.6. Natychmiastowość 19
2. Przyjmowanie postaw fundamentalnych w relacjach między pacjentem a pomagającym 19
3. Zakresy pomiaru postaw 22
3.1. Niektóre definicje zakresów 22
3.2. Poziomy pomiaru skal postaw 23
3.2.1. Pięć poziomów funkcjonowania odpowiedzi pomagającego 23
3.2.2. Komunikacja na poziomie 1. i 2. 25
3.2.3. Komunikacja na poziomie 3., 4., 5 26
4. Relacja pomagania i jej fazy 28
4.1. Faza początkowa 28
4.2. Faza pośrednia 31
4.3. Faza zaawansowana 32

Część II
SŁUCHANIE 37
1. Aktywne słuchanie i słuchanie ze zrozumieniem 37
1.1. Słuchanie innych ze zrozumieniem: zwykłe trudności i warunki 38
1.2. Warunki dla zaistnienia aktywnego słuchania i słuchania ze zrozumieniem 39
1.3. Zróżnicowanie poziomów aktywnego słuchania i słuchania ze zrozumieniem 41
1.3.1. Poziom faktów 41
1.3.2. Poziom doświadczenia i przeżycia osobistego 42
1.3.3. Reperkusja i oddźwięk 42
2. Treści ukryte i treści jawne w pracy w grupie 44
2.1. Poziomy wymiaru psychoafektywnego 46
2.2. Wymiar społeczno-polityczny 47
2.2.1. Poziom stosunku siły 48
2.2.2. Poziom mojej władzy 48
3. Uogólnianie i personalizacja podczas rozmowy 50
3.1. Przechodzenie od form bezosobowych do osobowych 50
3.2. Informacja zwrotna 51
3.3. Współuczestnictwo 52
3.4. Intencjonalność 53
3.5. Dyspozycyjność 53
3.6. Konflikt ze względu na cele 55
3.7. Wybiórczość 55
3.8. Natężenie głosu w czasie rozmowy 56
4. Funkcje jawne i ukryte rozmowy psychopedagogicznej 57
5. Dynamika rozmowy 60
5.1. Postawy zwykłe - podstawowe 62
5.2. Oddziaływanie postaw zwykłych i ich konsekwencje w czasie relacji pomagania 63

Część III
UCZENIE SIĘ RÓŻNYCH TYPÓW ROZMOWY PSYCHOPEDAGOGICZNEJ 69
1. Rozmowa ukierunkowana na pomoc 69
1.1. Rozmowa przyjęcia 69
1.2. Rozmowa manipulacji 69
1.3. Definicja rozmowy ukierunkowanej na pomoc 70
1.4. Specyfika relacji pomagania i rozmowy psychopedagogicznej 71
1.5. Rozmowa nieukierunkowana, czyli rozmowa skupiona na pacjencie 71
2. Poszukiwanie spójności 71
3. Rozwój 72
4. Rozmowa wsparcia typu psychopedagogicznego 72
4.1. Rozwijać zdolność obserwacji 74
4.2. Podkreślać ważność sporządzania notatek 74
4.3. Nabywać umiejętność natychmiastowego zrozumienia 75
4.4. Odróżnienie własnej funkcji w procesie opieki nad drugą osobą lub w przypadku działań terapeutycznych 75
4.5. Obserwacja reperkusji własnych zachowań profesjonalnych 75
4.6. Oddzielić rolę własną w procesie podejmowania opieki nad daną osobą bądź podczas sesji terapeutycznej 76
4.7. Podkreślić indywidualny proces uczenia się 76
4.8. Sprzyjać umiejętności dokonywania syntezy 76
4.9. Umiejscowienie swoich zadań w ramach zadań ekipy, która wzięła sobie do serca opiekę nad osobą proszącą o pomoc 77
4.10. Odróżnić specyfikę własnych zadań do spełnienia 77
4.11. Nabywanie zdolności uwzględniania refleksji i autokrytyki 77
4.12. Sprzyjać duchowi poszukiwania i pogłębiania 78
5. Rozmowa ukierunkowana 78
6. Rozmowa negocjacji 78
7. Funkcje 78
7.1. Funkcja ułatwiania 79
7.2. Funkcja regulacyjna 79

Część IV
6 POSTAW FUNDAMENTALNYCH I POZIOMY INTERAKCJI 83
1. Zrozumienie empatyczne i intropatyczne oraz ich komunikacja 83
1.1. Stopnie zrozumienia empatycznego i intropatycznego: 5 poziomów 86
1.1.1. Poziom 1 86
1.1.2. Poziom 2 86
1.1.3. Poziom 3 88
1.1.4. Poziom 4 88
1.1.5. Poziom 5 89
1.2. Komunikowanie zrozumienia empatycznego i intropatycznego 89
1.3. Emocje i ich stopnie oczywistości w relacji pomagania 91
1.4. Dokładność w komunikowaniu zrozumienia empatycznego i intropatycznego 91
1.5. Punkt początkowy relacji pomagania i rozmowy psychopedagogicznej: poziom 3 92
1.6. Komunikacja zrozumienia empatycznego i intropatycznego na poziomach 4 i 5 95
1.7. Przeszkody w zrozumieniu empatycznym i intropatycznym 96
1.7.1. Zjawisko „trzeciego ucha” 96
1.7.2. Słuchanie ze zrozumieniem i aktywne słuchanie nie implikują konieczności wyrażania sympatii względem pacjenta 98
1.7.3. Postawa osądzania i dokonywania oceny 99
1.7.4. Troska o natychmiastowe rezultaty 100
1.8. Komunikowanie zrozumienia empatycznego i intropatycznego .. 101
1.9. Przeredagowanie otrzymanych informacji 103
1.9.1. Przeredagowanie 1 103
1.9.2. Przeredagowanie 2 103
1.9.3. Niektóre trudności w czasie procesu przeredagowania 104
1.9.4. Typy przeredagowania 105
1.10. Dozowanie komunikacji zrozumienia empatycznego i intropatycznego w stosunku do sytuacji pacjenta 105
1.11. Skala autoeksploracji pacjenta 106
1.11.1. Poziom 1 106
1.11.2. Poziom 2 106
1.11.3. Poziom 3 107
1.11.4. Poziom 4 107
1.11.5. Poziom 5 107
1.12. Poziomy komunikacji pomagającego 107
2. Szacunek względem pacjenta i sposoby jego komunikowania 110
2.1. Skala poziomów szacunku i pozytywnego patrzenia 110
2.1.1. Poziom 1 110
2.1.2. Poziom 2 111
2.1.3. Poziom 3 111
2.1.4. Poziom 4 111
2.1.5. Poziom 5 111
2.2. Odpowiedzi i zachowania naznaczone brakiem szacunku 111
2.3. Szacunek i traktowanie bezwarunkowe 114
2.4. Zmaganie się pacjenta 115
3. Autentyczność i jej komunikowanie 119
3.1. Skala autentyczności i jej pięć poziomów 119
3.1.1. Poziom 1 119
3.1.2. Poziom 2 119
3.1.3. Poziom 3 120
3.1.4. Poziom 4 120
3.1.5. Poziom 5 120
3.2. Autentyczność 120
4. Dokładność i specyficzność w relacji pomagania i w rozmowie psychopedagogicznej 123
4.1. Skala dokładności i specyficzności 123
4.1.1. Poziom 1 123
4.1.2. Poziom 2 123
4.1.3. Poziom 3 123
4.1.4. Poziom 4 125
4.1.5. Poziom 5 125
4.2. Precyzyjność a stan pacjenta od strony psychologicznej 125
4.3. Zadawanie pytań 126
5. Proces konfrontowania 127
5.1. Skala procesu konfrontacji 127
5.1.1. Poziom 1 127
5.1.2. Poziom 2 127
5.1.3. Poziom 3 129
5.1.4. Poziom 4 129
5.1.5. Poziom 5 129
5.2. Proces konfrontacji a relacja pomagania 129
6. Gotowość 133
6.1. Skala gotowości 133
6.1.1. Poziom 1 133
6.1.2. Poziom 2 135
6.1.3. Poziom 3 135
6.1.4. Poziom 4 135
6.1.5. Poziom 5 135
6.2. Komunikowanie gotowości 135

Część V
FAZY RELACJI POMAGANIA I ROZMOWY PSYCHOPEDAGOGICZNEJ I FUNDAMENTALNE UMIEJĘTNOŚCI POMAGAJĄCEGO 141
1. Faza ułatwiania 144
1.1. Skupianie uwagi 144
1.1.1. Fizyczne skupianie uwagi 144
1.1.2. Obserwacja (bez przerywania) 144
1.1.3. Słuchać (zdolność koncentracji) 145
1.2. Odpowiadanie 147
1.2.1. Odpowiedź uwzględniająca treść („Mówisz, że...”) 147
1.2.2. Odpowiedź uwzględniająca uczucia („Czujesz się...”) 147
1.2.3. Odpowiedź uwzględniająca uczucia i treść („Czujesz się..., dlatego że...”) 148
2. Personalizacja 148
2.1. Personalizacja znaczenia sytuacji („Czujesz się..., dlatego że ty...”) 150
2.2. Personalizacja problemu („Czujesz się..., bo nie potrafisz...”) 150
2.3. Personalizacja odczucia („Czujesz się..., bo nie mogąc tego zrobić...”) 150
2.4. Personalizacja celu („Czujesz się..., dlatego że nie możesz..., ale gorąco pragniesz”) 151
3. Faza działania: rozpoczęcie 151
3.1. Indywidualne określenie wyznaczonego celu 153
3.2. Działania na rzecz osiągnięcia celu 153

Część VI
DIALOG W RELACJI POMAGANIA I PODCZAS ROZMOWY PSYCHOPEDAGOGICZNEJ 155

Część VII
„OKNO JOHARI” 159

Podsumowanie
UCZYĆ SIĘ MÓWIĆ I MÓWIĆ O SOBIE SAMYM 163
1. Uczyć się powiedzieć 163
2. Uczyć się mówić o sobie samym 163

Bibliografia 165