Dane szczegółowe książki

Wstęp 9
Informacja o autorach 12
Część 1
WPROWADZENIE W PRZEDMIOT PEDAGOGIKI SPECJALNEJ JAKO NAUKI
{Władysław Dykcik)
1. Podstawowe pojęcia - pedagogika specjalna, norma, normalność, niepełnosprawność,
upośledzenie, dysfunkcjonamość, kalectwo, inwalidztwo, wyrównywanie szans ... 13
2. Pedagogika specjalna jako teoria i praktyka 18
2.1. Miejsce pedagogiki speq'alnej w systemie nauk o człowieku 22
2.2. Pedagogika specjalna w systemie nauk pedagogicznych 27
2.3. Tożsamość pojęciowo-naukowa i nowe paradygmaty 29
2.4. Wielokontekstowość, interdyscyplinarność i integracyjność teorii i praktyki ... 33
2.5. Humanizm treści, działań i efektów specjalnej edukacji oraz samopomocy .... 36
2.6. Upodmiotowienie i obiektywizacja niepełnosprawności podstawą życiowej norma¬
lizacji 38
3. Historyczno-kulturowe i społeczne uwarunkowania opieki, edukacji, rehabilitacji oraz
wartościowania życia osób niepełnosprawnych 41
3.1. Zmiana tradycji kulturowej dotyczącej osób niepełnosprawnych, ich roli i miejsca
w społeczeństwie polskim 43
3.2. Problemy edukacji i integracji niepełnosprawnych ze społeczeństwem w perspe¬
ktywie światowej i europejskiej 45
3.3. Standardowe zasady wyrównywania szans osób niepełnosprawnych opracowane
i przyjęte przez ONZ 47
3.4. Aktywność lokalnych środowisk osób niepełnosprawnych szansą na integrację
i życiowe ukierunkowanie 48
4. Współczesne cele rozwoju pedagogiki specjalnej i edukacji 49
4.1. Nowe typy i kategorie racjonalności założeń teorii i praktyki edukacyjnej .... 49
4.2. Problemy medyczne, psychologiczne, społeczne i zawodowe osób niepełnosprawych 51
4.3. Zagadnienia metodologiczne: procedury i metody badawcze 54
5. Stare i nowe orientacje programowo-badawcze 5"

6 __ Spis treści
Część 2
TENDENCJE ROZWOJOWE PEDAGOGIKI SPECJALNEJ W ZAKRESIE OPIEKI, EDUKACJI I REHABILITACJI
Zakres i przedmiot zainteresowań pedagogiki specjalnej (Władysław Dykcik) 63
1. Indywidualne i społeczne potrzeby, cele i zadania 65
2. Specyfika programowo-metodyczna 67
3. Podstawowe zasady edukacji i rewalidacji osób niepełnosprawnych w systemo¬
wym układzie ich potrzeb życiowych i społecznego wsparcia 70
Formy postępowania terapeutyczno-wychowawczego (Władysław Dykcik) 75
1. Wczesna, rozwinięta diagnoza i interwencja 75
2. Wielostronna stymulacja i uaktywnianie 76
3. Usprawnianie 77
4. Korektura (korekcja, korygowanie) 78
5. Kompensacja 78
6. Indywidualizacja 79
7. Profilaktyka, prewencja 80
8. Wspieranie i wspomaganie 81
Bibliografia 81
Pedagogika specjalna w Polsce u progu XXI wieku (Jan Pańczyk) 85
1. Rozwój pedagogiki specjalnej 85
2. Dokonania w latach 1970-1996 87
3. Współpraca z instytucjami krajowymi i zagranicznymi 91
4. Stan polskiej pedagogiki specjalnej w końcu XX wieku 92
5. Komu służy polska pedagogika specjalna? 93
6. Słabości systemu kształcenia specjalnego 98
7. Oczekiwania i perspektywy 98
Bibliografia 99
Kształcenie pedagogów specjalnych (Jan Pańczyk) 103
1. Wprowadzenie 103
2. Osobowość pedagogów specjalnych 104
3. Studia w ramach kierunku studiów pedagogika specjalna 105
4. Studia poza kierunkiem studiów pedagogika specjalna 109
Zakres studiów na kierunku pedagogika specjalna (Jan Pańczyk) 111
Część 3
SZCZEGÓŁOWE DZIEDZINY PEDAGOGIKI SPECJALNEJ
Pedagogika osób z lekkim upośledzeniem umysłowym (Janina Wy czesany) 119
Pedagogika osób z umiarkowanym, znacznym i głębokim upośledzeniem umysłowym
(Jolanta Lausch-Żuk) 131

Sgfe treści 7
Pedagogika niesłyszących i niedosłyszących - surdopedagogika (Urszula Eckert) . . . 149
Pedagogika niewidomych i niedowidzących (Roman Ossowski) 159
Pedagogika dzieci głuchoniewidomych (Tadeusz Ma/ewsfci) 169
Pedagogika osób niesprawnych ruchowo (Barbara Szychowiak) 179
Pedagogika terapeutyczna dzieci przewlekle chorych (Aleksandra Maciarz) 197
Pedagogika osób odmiennych somatycznie (Barbara Jugowar) 207
Pedagogika osób z trudnościami w uczeniu się (Władysława Pilecka) 217
Pedagogika osób z zaburzeniami mowy- logopedia (Elżbiet a Minczakieiuicz) .... 235
Pedagogika dzieci z autyzmem i zespołami psychozopodobnymi (Joanna Kruk-Lasocka) 245
Pedagogika osób ze sprzężonymi upośledzeniami (Andrzej Twardowski) 257
Pedagogika osób niedostosowanych społecznie (Bronisław Urban) 267
Pedagogiczne problemy funkcjonowania i opieki osób w starszym wieku (Stanisław
Koivalik) 277
Pedagogika dzieci zdolnych i uzdolnionych (Eugeniusz Piotrozvski) 289
Część 4
WSPÓLNE PROBLEMY SPECJALNEJ OPIEKI, EDUKACJI I SPOŁECZNEGO WSPARCIA
Problemy rehabilitacji i pomocy niepełnosprawnym w domu rodzinnym, przedszkolu
i szkole (HalinaBorzyszkowska) 307
Problemy autonomii i integracji społecznej osób niepełnosprawnych w środowisku życia
(Władysław Dykcik) 315
Problemy poradnictwa w procesie rewalidacji osób niepełnosprawnych (Franciszek
Wojciechowski) 337
Problemy rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych (Tadeusz
Majewski) 347
Problemy terapii przez twórczość (Andrzej Wojciechowski) 359
Problemy podkultur młodzieżowych (Teresa Sołtysiak) 367*
Andragogika specjalna (Jerzy Stochtniałek) 383
Częs'ć 5
INFORMACJA O SYTUACJI PRAWNEJ DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH I ICH RODZIN W POLSCE
Prawa dzieci niepełnosprawnych i rodzin je wychowujących (Urszula Bielak) .... 395
1. Podstawy prawne funkcjonowania systemu kształcenia specjalnego w Polsce .... 395
2. Podstawy prawne systemu funkcjonowania opieki zdrowotnej wobec dzieci niepełno¬
sprawnych 403
3. Podstawy prawne zawierające przepisy wspomagające rodziny wychowujące dzieci
niepełnosprawne 404
4. Pomoc społeczna dla rodzin wychowujących dzieci niepełnosprawne 408
5. Zatrudnienie i rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych 410
6. Ulgi podatkowe i komunikacyjne 410
Aneks. Instytucje rządowe, organizacje pozarządowe i stowarzyszenia działające na rzecz
osób niepełnosprawnych (Piotr Potejko) 413