Dane szczegółowe książki
Literatura polska drugiej połowy XIX wieku: (1864-1914) / Ihnatowicz, Ewa
Autorzy
Tytuł
Literatura polska drugiej połowy XIX wieku: (1864-1914)
Wydawnictwo
Warszawa: "Trio", 2000
ISBN
8385660879
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Wstęp........................................................................................................................................ 9
Między powstaniem styczniowym a pierwszą wojną: jedność i antynomiczność drugiej polowy XIX wieku ............................................................................................ 9
Literatura a idee .............................................................................................................. 12
Życie literackie drugiej polowy XIX wieku.................................................................... 21
Prasa jako forum dyskusji literackiej i medium literatury...................................... 21
Inne instytuq'e i formy życia literackiego................................................................... 26
Geografia literacka................................................................................................................ 29
Miasta-stolice.................................................................................................................... 29
Warszawa jako stolica i jako miasto gubernialne. Legenda Warszawy-spis-kowca. Warszawa - stolica pozytywizmu. Mowa ezopowa. Warszawa młodopolska.............................................................................................................. 29
Legenda Krakowa historycznego. Kraków - stolica Młodej Polski............. 35
Lwów - drugi ośrodek galicyjski. Lwów pozytywistyczny. Lwów młodopolski..................................................................................................................... 39
Zakopane - stolica międzyzaborowa. Stolica mitu Tatr................................. 41
Ziemie zabrane................................................................................................................. 42
Mit Kresów. Wilno. Grodno Orzeszkowej - Ongród...................................... 42
Wielkopolska pozytywistyczna. Zabór pruski - szczególne warunki funkcjonowania literatury popularnej i użytkowej................................................................ 45
Diaspora............................................................................................................................ 48
Pokolenia literackie aktywne w drugiej połowie XIX wieku..................................... 52
Pokolenia najstarsze........................................................................................................ 52
Urodzeni w ostatniej dekadzie XVIII wieku....................................................... 52
Urodzeni w pierwszej dekadzie XIX wieku ....................................................... 52
Urodzeni w drugiej dekadzie................................................................................ 53
Urodzeni w latach dwudziestych......................................................................... 54
Urodzeni w latach trzydziestych .......................................................................... 57
Pokolenie pozytywistów................................................................................................ 64
Urodzeni w latach czterdziestych......................................................................... 66
Urodzeni w latach pięćdziesiątych....................................................................... 76
6 Spis treści
Pokolenie Młodej Polski................................................................................................. 83
Urodzeni w latach sześćdziesiątych..................................................................... 84
Urodzeni w latach siedemdziesiątych ................................................................. 94
Urodzeni w latach osiemdziesiątych........................................................................... 103
Prądy i style w polskiej sztuce i literaturze................................................................... 105
Estetyka drugiej polowy XIX wieku............................................................................ 105
Realizm.............................................................................................................................. 106
Naturalizm........................................................................................................................ 109
Impresjonizm................................................................................................................... 112
Symbolizm........................................................................................................................ 114
Ekspresjonizm (preekspresjonizm).............................................................................. 116
Secesja................................................................................................................................ 117
Parnasizm......................................................................................................................... 119
Neoklasycyzm.................................................................................................................. 121
Dyskusje literackie............................................................................................................... 123
Dyskusja starej i młodej prasy (koniec lat sześćdziesiątych i początek siedemdziesiątych)....................................................................................................................... 123
O utylitaryzmie w literaturze, czyli o powinnościach pisarza i kształcie literatury tendencyjnej............................................................................................ 124
O niemoralności w literaturze, czyli o równouprawnieniu tematów i realistycznej prawdzie.................................................................................................... 125
Dyskusja o romantyzmie i poetach romantycznych (druga połowa lat siedemdziesiątych)....................................................................................................................... 126
Dyskusja o powieści historycznej (1884-1885).......................................................... 127
Dyskusja o naturalizmie (początek lat osiemdziesiątych)....................................... 129
Kampania "Wędrowca" o nową sztukę (1884-1887)............................................... 130
Dyskusja o wieku nerwowym (pierwsza połowa lat dziewięćdziesiątych)........ 132
Dyskusja o wolności sztuki i o związkach nowej sztuki z wielkim romantyzmem (koniec lat dziewięćdziesiątych)......................................................................... 133
Dyskusja o symboliczności w sztuce (ostatnia dekada XIX i pierwsze lata XX stulecia)............................................................................................................................. 136
Dyskusja o elitarności sztuki (pierwsze lata XX stulecia)........................................ 138
Powieść i nowelistyka......................................................................................................... 141
Różne formuły powieści historycznej......................................................................... 141
Romans walterscottowsko-dumasowski. Trylogia Sienkiewicza..................... 141
Powieść dokumentarna. Kraszewski.................................................................... 146
Archeologiczna parabola polityczna. Faraon Prusa........................................... 148
Historyczna powieść obyczajowo-psychologiczna. Popioły Żeromskiego..... 150
Różne postacie powieści współczesnej....................................................................... 156
Spis treści 7
Przemiany realistycznej i naturalistycznej powieści społeczno-obycza-
jowej........................................................................................................................... 156
Powieść tendencyjna lat siedemdziesiątych i jej okolice. Późniejsza
atrakcyjność formuły........................................................................................ 158
Powieść panoramiczna lat osiemdziesiątych............................................... 168
Powieść środowiskowa lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych (pisarzy różnych pokoleń). Późniejsze kontynuacje....................................... 184
Powieść psychologiczna różnych stylów ............................................................ 191
Powieść fantastyczna...................................................................................................... 208
Parabola fantastycznonaukowa............................................................................. 208
Fantastyczna baśń synkretyczna........................................................................... 210
Krótkie formy prozatorskie........................................................................................... 213
Nowela konkretu codzienności............................................................................. 214
Portrety i biografie................................................................................................... 215
Nowelistyka społeczna i środowiskowa ............................................................. 217
Parabola..................................................................................................................... 218
Groteska..................................................................................................................... 219
Formy pośrednie - proza poetycka.................................................................... 220
Dramat...................................................................................................................................... 222
Komedia szlachecko-mieszczańska ............................................................................. 223
Komedia ironiczna.......................................................................................................... 228
Naturalistyczna tragifarsa, gorzka komedia moralistyczna.................................... 230
Realistyczny dramat społeczny .................................................................................... 235
Dramat historyczny, historiozoficzny i polityczny................................................... 238
Dramat realistyczno-symboliczny................................................................................ 248
Poezja....................................................................................................................................... 255
Vade-mecum Norwida...................................................................................................... 257
Poezja parnasistowska.................................................................................................... 260
Poezja impresjonistyczna............................................................................................... 274
Poezja symboliczna......................................................................................................... 279
Poezja ekspresjonistyczna (preekspresjonistyczna).................................................. 284
Poezja neoklasyczna ....................................................................................................... 292
Poezja okolicznościowa, patriotyczna, rewolucyjna i społeczna............................ 296
Satyra................................................................................................................................. 299
Literatura dla dzieci i młodzieży....................................................................................... 302
Podróż, pamiętnikarstwo, epistolografia......................................................................... 309
Podróż............................................................................................................................... 309
Dzienniki, pamiętniki, wspomnienia........................................................................... 313
Epistolografia................................................................................................................... 315
8
Spis treści
Felietonistyka .........................................................................................
Krytyka literacka i historia literatury ...............................................
Pozytywizm i Młoda Polska - kłopoty historyków literatury..
Bibliografia (wybór). Indeks nazwisk..........
318
321
328
331
351
Między powstaniem styczniowym a pierwszą wojną: jedność i antynomiczność drugiej polowy XIX wieku ............................................................................................ 9
Literatura a idee .............................................................................................................. 12
Życie literackie drugiej polowy XIX wieku.................................................................... 21
Prasa jako forum dyskusji literackiej i medium literatury...................................... 21
Inne instytuq'e i formy życia literackiego................................................................... 26
Geografia literacka................................................................................................................ 29
Miasta-stolice.................................................................................................................... 29
Warszawa jako stolica i jako miasto gubernialne. Legenda Warszawy-spis-kowca. Warszawa - stolica pozytywizmu. Mowa ezopowa. Warszawa młodopolska.............................................................................................................. 29
Legenda Krakowa historycznego. Kraków - stolica Młodej Polski............. 35
Lwów - drugi ośrodek galicyjski. Lwów pozytywistyczny. Lwów młodopolski..................................................................................................................... 39
Zakopane - stolica międzyzaborowa. Stolica mitu Tatr................................. 41
Ziemie zabrane................................................................................................................. 42
Mit Kresów. Wilno. Grodno Orzeszkowej - Ongród...................................... 42
Wielkopolska pozytywistyczna. Zabór pruski - szczególne warunki funkcjonowania literatury popularnej i użytkowej................................................................ 45
Diaspora............................................................................................................................ 48
Pokolenia literackie aktywne w drugiej połowie XIX wieku..................................... 52
Pokolenia najstarsze........................................................................................................ 52
Urodzeni w ostatniej dekadzie XVIII wieku....................................................... 52
Urodzeni w pierwszej dekadzie XIX wieku ....................................................... 52
Urodzeni w drugiej dekadzie................................................................................ 53
Urodzeni w latach dwudziestych......................................................................... 54
Urodzeni w latach trzydziestych .......................................................................... 57
Pokolenie pozytywistów................................................................................................ 64
Urodzeni w latach czterdziestych......................................................................... 66
Urodzeni w latach pięćdziesiątych....................................................................... 76
6 Spis treści
Pokolenie Młodej Polski................................................................................................. 83
Urodzeni w latach sześćdziesiątych..................................................................... 84
Urodzeni w latach siedemdziesiątych ................................................................. 94
Urodzeni w latach osiemdziesiątych........................................................................... 103
Prądy i style w polskiej sztuce i literaturze................................................................... 105
Estetyka drugiej polowy XIX wieku............................................................................ 105
Realizm.............................................................................................................................. 106
Naturalizm........................................................................................................................ 109
Impresjonizm................................................................................................................... 112
Symbolizm........................................................................................................................ 114
Ekspresjonizm (preekspresjonizm).............................................................................. 116
Secesja................................................................................................................................ 117
Parnasizm......................................................................................................................... 119
Neoklasycyzm.................................................................................................................. 121
Dyskusje literackie............................................................................................................... 123
Dyskusja starej i młodej prasy (koniec lat sześćdziesiątych i początek siedemdziesiątych)....................................................................................................................... 123
O utylitaryzmie w literaturze, czyli o powinnościach pisarza i kształcie literatury tendencyjnej............................................................................................ 124
O niemoralności w literaturze, czyli o równouprawnieniu tematów i realistycznej prawdzie.................................................................................................... 125
Dyskusja o romantyzmie i poetach romantycznych (druga połowa lat siedemdziesiątych)....................................................................................................................... 126
Dyskusja o powieści historycznej (1884-1885).......................................................... 127
Dyskusja o naturalizmie (początek lat osiemdziesiątych)....................................... 129
Kampania "Wędrowca" o nową sztukę (1884-1887)............................................... 130
Dyskusja o wieku nerwowym (pierwsza połowa lat dziewięćdziesiątych)........ 132
Dyskusja o wolności sztuki i o związkach nowej sztuki z wielkim romantyzmem (koniec lat dziewięćdziesiątych)......................................................................... 133
Dyskusja o symboliczności w sztuce (ostatnia dekada XIX i pierwsze lata XX stulecia)............................................................................................................................. 136
Dyskusja o elitarności sztuki (pierwsze lata XX stulecia)........................................ 138
Powieść i nowelistyka......................................................................................................... 141
Różne formuły powieści historycznej......................................................................... 141
Romans walterscottowsko-dumasowski. Trylogia Sienkiewicza..................... 141
Powieść dokumentarna. Kraszewski.................................................................... 146
Archeologiczna parabola polityczna. Faraon Prusa........................................... 148
Historyczna powieść obyczajowo-psychologiczna. Popioły Żeromskiego..... 150
Różne postacie powieści współczesnej....................................................................... 156
Spis treści 7
Przemiany realistycznej i naturalistycznej powieści społeczno-obycza-
jowej........................................................................................................................... 156
Powieść tendencyjna lat siedemdziesiątych i jej okolice. Późniejsza
atrakcyjność formuły........................................................................................ 158
Powieść panoramiczna lat osiemdziesiątych............................................... 168
Powieść środowiskowa lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych (pisarzy różnych pokoleń). Późniejsze kontynuacje....................................... 184
Powieść psychologiczna różnych stylów ............................................................ 191
Powieść fantastyczna...................................................................................................... 208
Parabola fantastycznonaukowa............................................................................. 208
Fantastyczna baśń synkretyczna........................................................................... 210
Krótkie formy prozatorskie........................................................................................... 213
Nowela konkretu codzienności............................................................................. 214
Portrety i biografie................................................................................................... 215
Nowelistyka społeczna i środowiskowa ............................................................. 217
Parabola..................................................................................................................... 218
Groteska..................................................................................................................... 219
Formy pośrednie - proza poetycka.................................................................... 220
Dramat...................................................................................................................................... 222
Komedia szlachecko-mieszczańska ............................................................................. 223
Komedia ironiczna.......................................................................................................... 228
Naturalistyczna tragifarsa, gorzka komedia moralistyczna.................................... 230
Realistyczny dramat społeczny .................................................................................... 235
Dramat historyczny, historiozoficzny i polityczny................................................... 238
Dramat realistyczno-symboliczny................................................................................ 248
Poezja....................................................................................................................................... 255
Vade-mecum Norwida...................................................................................................... 257
Poezja parnasistowska.................................................................................................... 260
Poezja impresjonistyczna............................................................................................... 274
Poezja symboliczna......................................................................................................... 279
Poezja ekspresjonistyczna (preekspresjonistyczna).................................................. 284
Poezja neoklasyczna ....................................................................................................... 292
Poezja okolicznościowa, patriotyczna, rewolucyjna i społeczna............................ 296
Satyra................................................................................................................................. 299
Literatura dla dzieci i młodzieży....................................................................................... 302
Podróż, pamiętnikarstwo, epistolografia......................................................................... 309
Podróż............................................................................................................................... 309
Dzienniki, pamiętniki, wspomnienia........................................................................... 313
Epistolografia................................................................................................................... 315
8
Spis treści
Felietonistyka .........................................................................................
Krytyka literacka i historia literatury ...............................................
Pozytywizm i Młoda Polska - kłopoty historyków literatury..
Bibliografia (wybór). Indeks nazwisk..........
318
321
328
331
351