Dane szczegółowe książki
Etyka i literatura: pisarze polscy lat 1863-1918 w poszukiwaniu wzorców życia i sztuki / Ihnatowicz, Ewa; Paczoska, Ewa (1952-)
Tytuł
Etyka i literatura: pisarze polscy lat 1863-1918 w poszukiwaniu wzorców życia i sztuki
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, 2006
ISBN
8389663716
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Słowo wstępne ..................................................................................... 9
I. Dylematy i dyskusje
TOMASZ SOBIERAJ, "Gdy człowiek [...] przez pracę i czyn stanie się wszystkim, czym się tylko człowiek stać może - wtedy jest wielkim". Szkic o etyce normatywnej i antropologicznych wzorcach w literaturze polskiego pozytywizmu (prolegomena) ...................................................................................... 13
GRAŻYNA BORKOWSKA, O etyzacji dyskursu publicznego. List do kobiet niemieckich Elizy Orzeszkowej .................................................................. 30
ANNA MARTUSZEWSKA, Odwaga Elizy Orzeszkowej .............................. 39
ANETA MAZUR, "Ludi bene fundati"? Dylematy etyczne w Tragikomedii prawdy Aleksandra Swiętochowskiego ................................................... 53
JOANNA JASIŃSKA, Niuanse horyzontu etycznego w Źródłach moralności Aleksandra Swiętochowskiego ...................................................................... 64
TADEUSZ BUJNICKI, "Chrystus" i "Jawnogrzesznica". Spór Sienkiewicza
ze Spasowiczem i "szkołą krakowską"................................................... 70
MACIEJ GLOGER, "Godny podziwu myśliciel i genialny wariat". Bolesława Prasa poznawanie Nietzschego .............................................................. 78
BEATA K. OBSULEWICZ, Eliza Orzeszkowa i Bolesław Prus o filantropii....... 90
LENA PlĄTKOWSKA-MAGNONE, Maria Konopnicka w świetle i cieniu krytyki katolickiej ........................................................................................... 106
GABRIELA MATUSZEK, Etyka destrukcji i archetyp sumienia w twórczości Stanisława Przybyszewskiego ................................................................ 119
5
Spis treści
ŁUKASZ KSIĄŻYK, Gnostycka wizja świata w literaturze przełomu XIX i XX wieku.................................................................................................. 130
DARIUSZ TRZEŚNIOWSKI, Według Spinozy: indywidualizm etyczny Jerzego Żuławskiego ........................................................................................ 142
AGNIESZKA GRZELAK, Modernistyczny sen o mocarzu w eseistyce Cezarego Jellenty i Artura Górskiego ................................................................... 153
ANNA KIEŻUŃ, Zdziechowski, Górski i Młoda Polska. Spór czy porozumienie? 165
ELŻBIETA FLIS-CZERNIAK, Syndrom Wallenroda. Dylematy Tadeusza Miciń-skiego na przykładzie poematu Widmo Wallenroda ................................. 176
ANNA DZIĘGIELEWSKA, Projekt człowieka słonecznego w Xiędzu Fauście Tadeusza Micińskiego .......................................................................... 190
MARIA JOLANTA OLSZEWSKA, Teodora Jeske-Choińskiego koncepcja idealnego państwa............................................................................................... 199
EDWARD JAKIEL, KS. Antoniego Szandlerowskiego literackie uobecnienia casus conscientiae ................................................................................ 214
BEATA UTKOWSKA, Testament etyczny Reymonta.................................. 223
BARBARA OLECH, "Etyka demoniacka" a "etyka seraficka" - Marii Grossek--Koryckiej refleksje na temat współczesności .......................................... 232
MARIAN PŁACHECKI, Godność anno 1905 (preliminaria) ......................... 243
II. Między etyką a estetyką
BERNADETTA KUCZERA-CHACHULSKA, Estetyczno-etyczne oscylacje Norwida 253
BARBARA BOBROWSKA, Śmierć chwalebna i śmierć haniebna w cyklu Felicjana Faleńskiego Melodie z domu niewoli ...................................................... 260
JOANNA ZAJKOWSKA, Wybory estetyczne a kwestie etyczne - casus Gomu-lickiego. Kobieta-anioł w literackim atrybutorium poety ........................... 276
EWA OWCZARZ, "Serio fałszywe" i ironia. Etyczny wymiar ironii w twórczości Kraszewskiego i Sienkiewicza............................................................... 291
6
¦i
I
Spis treści
MAGDALENA KREFT, "Szaty i szmaty". Etyczny i psychospołeczny wymiar tematu stroju i komfortu w twórczości Elizy Orzeszkowej ....................... 304
EWA IHNATOWICZ, Etyka naśladowania ................................................. 316
URSZULA KOWALCZUK, Est/etyka Michała Anioła w refleksji autorów drugiej połowy XIX i początku XX wieku ........................................................ 331
DOROTA KIELAK, Immoralizm i sztuka. Problematyka etyczna w młodopolskiej powieści o artyście-rzeźbiarzu ....................................................... 343
JANINA SZCZEŚNIAK, Problematyka etyczna w prozie fantastycznej Sygurda Wiśniowskiego i Herberta George'a Wellsa............................................ 354
AGATA ZALEWSKA, "Czy epopeja powrotu należy jeszcze do naszej epoki?" - mit Odysa jako "etyczne miejsce wspólne" Stanisława Wyspiańskiego i Milana Kundery................................................................................. 364
MAŁGORZATA KOSMALA, Witkiewicze między etyką a estetyką............... 375
HANNA GOSK, Efekt ciszy. Estetyczny wymiar etyki w literackich obrazach Wielkiej Wojny (J. Hasek, E. M. Remarąue) .......................'................... 383
MIECZYSŁAW DĄBROWSKI, Literatura jako nośnik etycznego dyskursu epoki. Fin de siecle i fin de millenaire ............................................................ 392
III. Autorytety i wzorce
ANTONINA LUBASZEWSKA, Etyczny autorytet młodopolskiego Krakowa - o. Wacław Nowakowski....................................................................... 405
JAKUB A. MALIK, Najpiękniejszy człowiek pokolenia. Świętego Brata Alberta "pozytywizm ewangeliczny"? 10 uwag................................................... 416
EWELINA LESISZ, Marian Bohusz - mentor pokolenia przełomu XIX i XX wieku.................................................................................................. 428
EWA PACZOSKA, Stefan Żeromski w kręgu etyki ariańskiej ..................... 440
BARTŁOMIEJ SZLESZYŃSKI, Kto napisał Pomoc własną Samuela Smilesa? ... 453 ZBIGNIEW CHOJNOWSKI, Wielkie postacie historyczne w wierszach Mazurów 461
7
Spis treści
RENATA STACHURA, Wokół sprawy św. Stanisława (Kraszewski - Bełci-kowski - Gliński) .............................................................................. 477
IWONA GOSIK-KAPELIŃSKA, Modelowanie bohaterki. Dylematy etyczne królowej Jadwigi w dramacie historycznym doby postyczniowej ...................... 490
TADEUSZ BUDREWICZ, Konserwatywny ideał kobiety w mowach pogrzebowych Stanisława Tarnowskiego ............................................................. 498
AGNIESZKA PAJA, Panna Izabela patrzy przez okno. O relacjach między etyką a estetyką w wychowaniu kobiet drugiej połowy XIX w.......................... 519
MAGDALENA REMBOWSKA-PŁUCIENNIK, "Nadkobieta". Problematyka etyczna we wczesnomodernistycznej twórczości Zofii Nałkowskiej ....................... 525
ANNA ZDANOWICZ, Pozytywistów "etyka lektury" .................................. 533
Indeks osób......................................................................................... 545
I. Dylematy i dyskusje
TOMASZ SOBIERAJ, "Gdy człowiek [...] przez pracę i czyn stanie się wszystkim, czym się tylko człowiek stać może - wtedy jest wielkim". Szkic o etyce normatywnej i antropologicznych wzorcach w literaturze polskiego pozytywizmu (prolegomena) ...................................................................................... 13
GRAŻYNA BORKOWSKA, O etyzacji dyskursu publicznego. List do kobiet niemieckich Elizy Orzeszkowej .................................................................. 30
ANNA MARTUSZEWSKA, Odwaga Elizy Orzeszkowej .............................. 39
ANETA MAZUR, "Ludi bene fundati"? Dylematy etyczne w Tragikomedii prawdy Aleksandra Swiętochowskiego ................................................... 53
JOANNA JASIŃSKA, Niuanse horyzontu etycznego w Źródłach moralności Aleksandra Swiętochowskiego ...................................................................... 64
TADEUSZ BUJNICKI, "Chrystus" i "Jawnogrzesznica". Spór Sienkiewicza
ze Spasowiczem i "szkołą krakowską"................................................... 70
MACIEJ GLOGER, "Godny podziwu myśliciel i genialny wariat". Bolesława Prasa poznawanie Nietzschego .............................................................. 78
BEATA K. OBSULEWICZ, Eliza Orzeszkowa i Bolesław Prus o filantropii....... 90
LENA PlĄTKOWSKA-MAGNONE, Maria Konopnicka w świetle i cieniu krytyki katolickiej ........................................................................................... 106
GABRIELA MATUSZEK, Etyka destrukcji i archetyp sumienia w twórczości Stanisława Przybyszewskiego ................................................................ 119
5
Spis treści
ŁUKASZ KSIĄŻYK, Gnostycka wizja świata w literaturze przełomu XIX i XX wieku.................................................................................................. 130
DARIUSZ TRZEŚNIOWSKI, Według Spinozy: indywidualizm etyczny Jerzego Żuławskiego ........................................................................................ 142
AGNIESZKA GRZELAK, Modernistyczny sen o mocarzu w eseistyce Cezarego Jellenty i Artura Górskiego ................................................................... 153
ANNA KIEŻUŃ, Zdziechowski, Górski i Młoda Polska. Spór czy porozumienie? 165
ELŻBIETA FLIS-CZERNIAK, Syndrom Wallenroda. Dylematy Tadeusza Miciń-skiego na przykładzie poematu Widmo Wallenroda ................................. 176
ANNA DZIĘGIELEWSKA, Projekt człowieka słonecznego w Xiędzu Fauście Tadeusza Micińskiego .......................................................................... 190
MARIA JOLANTA OLSZEWSKA, Teodora Jeske-Choińskiego koncepcja idealnego państwa............................................................................................... 199
EDWARD JAKIEL, KS. Antoniego Szandlerowskiego literackie uobecnienia casus conscientiae ................................................................................ 214
BEATA UTKOWSKA, Testament etyczny Reymonta.................................. 223
BARBARA OLECH, "Etyka demoniacka" a "etyka seraficka" - Marii Grossek--Koryckiej refleksje na temat współczesności .......................................... 232
MARIAN PŁACHECKI, Godność anno 1905 (preliminaria) ......................... 243
II. Między etyką a estetyką
BERNADETTA KUCZERA-CHACHULSKA, Estetyczno-etyczne oscylacje Norwida 253
BARBARA BOBROWSKA, Śmierć chwalebna i śmierć haniebna w cyklu Felicjana Faleńskiego Melodie z domu niewoli ...................................................... 260
JOANNA ZAJKOWSKA, Wybory estetyczne a kwestie etyczne - casus Gomu-lickiego. Kobieta-anioł w literackim atrybutorium poety ........................... 276
EWA OWCZARZ, "Serio fałszywe" i ironia. Etyczny wymiar ironii w twórczości Kraszewskiego i Sienkiewicza............................................................... 291
6
¦i
I
Spis treści
MAGDALENA KREFT, "Szaty i szmaty". Etyczny i psychospołeczny wymiar tematu stroju i komfortu w twórczości Elizy Orzeszkowej ....................... 304
EWA IHNATOWICZ, Etyka naśladowania ................................................. 316
URSZULA KOWALCZUK, Est/etyka Michała Anioła w refleksji autorów drugiej połowy XIX i początku XX wieku ........................................................ 331
DOROTA KIELAK, Immoralizm i sztuka. Problematyka etyczna w młodopolskiej powieści o artyście-rzeźbiarzu ....................................................... 343
JANINA SZCZEŚNIAK, Problematyka etyczna w prozie fantastycznej Sygurda Wiśniowskiego i Herberta George'a Wellsa............................................ 354
AGATA ZALEWSKA, "Czy epopeja powrotu należy jeszcze do naszej epoki?" - mit Odysa jako "etyczne miejsce wspólne" Stanisława Wyspiańskiego i Milana Kundery................................................................................. 364
MAŁGORZATA KOSMALA, Witkiewicze między etyką a estetyką............... 375
HANNA GOSK, Efekt ciszy. Estetyczny wymiar etyki w literackich obrazach Wielkiej Wojny (J. Hasek, E. M. Remarąue) .......................'................... 383
MIECZYSŁAW DĄBROWSKI, Literatura jako nośnik etycznego dyskursu epoki. Fin de siecle i fin de millenaire ............................................................ 392
III. Autorytety i wzorce
ANTONINA LUBASZEWSKA, Etyczny autorytet młodopolskiego Krakowa - o. Wacław Nowakowski....................................................................... 405
JAKUB A. MALIK, Najpiękniejszy człowiek pokolenia. Świętego Brata Alberta "pozytywizm ewangeliczny"? 10 uwag................................................... 416
EWELINA LESISZ, Marian Bohusz - mentor pokolenia przełomu XIX i XX wieku.................................................................................................. 428
EWA PACZOSKA, Stefan Żeromski w kręgu etyki ariańskiej ..................... 440
BARTŁOMIEJ SZLESZYŃSKI, Kto napisał Pomoc własną Samuela Smilesa? ... 453 ZBIGNIEW CHOJNOWSKI, Wielkie postacie historyczne w wierszach Mazurów 461
7
Spis treści
RENATA STACHURA, Wokół sprawy św. Stanisława (Kraszewski - Bełci-kowski - Gliński) .............................................................................. 477
IWONA GOSIK-KAPELIŃSKA, Modelowanie bohaterki. Dylematy etyczne królowej Jadwigi w dramacie historycznym doby postyczniowej ...................... 490
TADEUSZ BUDREWICZ, Konserwatywny ideał kobiety w mowach pogrzebowych Stanisława Tarnowskiego ............................................................. 498
AGNIESZKA PAJA, Panna Izabela patrzy przez okno. O relacjach między etyką a estetyką w wychowaniu kobiet drugiej połowy XIX w.......................... 519
MAGDALENA REMBOWSKA-PŁUCIENNIK, "Nadkobieta". Problematyka etyczna we wczesnomodernistycznej twórczości Zofii Nałkowskiej ....................... 525
ANNA ZDANOWICZ, Pozytywistów "etyka lektury" .................................. 533
Indeks osób......................................................................................... 545