Dane szczegółowe książki

Wprowadzenie 11
Rozdział 1
Źródła i kierunki rozwoju psychologii rehabilitacji 15
1.1. Historia idei „psychologia w rehabilitacji" 15
1.1.1. Nieprofesjonalne wdrażanie psychologii do praktyki rehabilitacji 15
1.1.2. Psychologia osoby niepełnosprawnej 19
1.1.3. Początki psychologii rehabilitacji 22
1.2. Aktualny stan psychologii rehabilitacji jako wiedzy teoretycznej i praktyki społecznej 28
1.2.1. Postępy wiedzy teoretycznej w psychologii rehabilitacji 31
1.2.2. Postępy w przygotowaniu zawodowym psychologów rehabilitacji 33
1.2.3. Postępy w realizacji zawodu psychologa rehabilitacji 35
1.3. Podsumowanie 38
Z osobistych doświadczeń zawodowych: Symulacja głuchoślepoty 39

Rozdział 2
Psychologiczna charakterystyka problemów osób niepełnosprawnych 43
2.1. Wyznaczniki funkcjonowania osób niepełnosprawnych 44
2.1.1. Schemat myślenia psychologicznego o funkcjonowaniu osób niepełnosprawnych 44
2.1.2. Główne problemy psychologiczne wynikające z niepełnosprawności 46
2.2. Relacja: uszkodzenie organizmu - wymagania sytuacji 51
2.2.1. Strefa utraconego rozwoju 51
2.2.2. Zmiany osobowości pod wpływem uszkodzenia ciała 53
2.3. Relacja: wymagania sytuacji - aktywność osoby niepełnosprawnej 57
2.3.1. Bariery środowiskowe 57
2.3.2. Strategie radzenia sobie z niepełnosprawnością 62
2.3.3. Stosunek ludzi pełnosprawnych do osób niepełnosprawnych 66
2.4. Relacja: uszkodzenie organizmu - stan świadomości osoby niepełnosprawnej 72
2.4.1. Reakcje emocjonalne i poznawcze na uszkodzenie ciała 72
2.4.2. Zaprzeczanie jako regulator stanu świadomości 78
2.5. Relacja: aktywność - stan świadomości osoby niepełnosprawnej 80
2.5.1. Akceptacja siebie przez osoby niepełnosprawne 81
2.5.2. Dążenie osób niepełnosprawnych do niezależnego życia 87
2.6. Podsumowanie 91
Z osobistych doświadczeń zawodowych: Blaski i cienie rehabilitacji osób chorych psychicznie 93

Rozdział 3
Rehabilitacja jako pomoc w rozwiązywaniu problemów życiowych osób niepełnosprawnych 97
3.1. Pozapsychologiczne regulatory działalności psychologów w rehabilitacji 99
3.1.1. Biomedyczne podejście do niepełnosprawności i rehabilitacji 99
3.1.2. Humanistyczne podejście do osób niepełnosprawnych i ich rehabilitacji 105
3.2. Psychologiczne modele procesu rehabilitacji 112
3.2.1. Analiza tradycyjnych modeli pracy psychologa w rehabilitacji 112
3.2.2. W kierunku nowego modelu pracy psychologa rehabilitacji 121
3.3. Dziedziny rehabilitacji - zadania dla psychologa 134
3.3.1. Rehabilitacja medyczna 134
3.3.2. Rehabilitacja ruchowa (dostosowana aktywność ruchowa) 137
3.3.3. Rehabilitacja zawodowa 139
3.3.4. Rehabilitacja pedagogiczna 141
3.3.5. Rehabilitacja społeczna 143
3.4. Podsumowanie 147
Z osobistych doświadczeń zawodowych: Czy potrzebne jest usprawnianie osób w starszym wieku? 149
Rozdział 4
Problemy osób niepełnosprawnych w rehabilitacji instytucjonalnej 154
4.1. Ból osób niepełnosprawnych jako problem psychologiczny 155
4.1.1. Ogólna charakterystyka bólu 156
4.1.2. Rodzaje bólu a niepełnosprawność 163
4.1.3. Psychologiczne metody ograniczania bólu chronicznego 171

4.2. Uszkodzenie ciała osób niepełnosprawnych jako problem psychologiczny 176
4.2.1. Struktura i funkcje ja-cielesnego 177
4.2.2. Uszkodzenie organizmu i deformacje ja-cielesnego 181
4.2.3. Możliwości rekonstrukcji ja-cielesnego w procesie rehabilitacji 190
4.3. Zamartwianie się o własną przyszłość jako problem osób niepełnosprawnych 196
4.3.1. Proces i funkcje zamartwiania się 197
4.3.2. Nieprzewidywalność procesu leczenia i rehabilitacji
oraz reakcji otoczenia na nabycie niepełnosprawności 201
4.3.3. Rehabilitacja jako proces przejmowania kontroli nad własnym losem 207
4.4. Podsumowanie 210
Z osobistych doświadczeń zawodowych: Metoda „dwuczłowieka" w rehabilitacji osób głęboko niepełnosprawnych umysłowo 211
Rozdział 5
Problemy osób niepełnosprawnych w rehabilitacji środowiskowej 215
5.1. Związki intymne osób niepełnosprawnych 216
5.1.1. Potrzeby seksualne osób niepełnosprawnych i możliwości ich zaspokajania 218
5.1.2. Funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w małżeństwie i rodzinie 225
5.1.3. Samotność osób niepełnosprawnych - grupy samopomocowe 231
5.2. Dochodzenie do niezależności życiowej poprzez pracę 235
5.2.1. Bezrobocie osób niepełnosprawnych: jego przyczyny i konsekwencje 236
5.2.2. Proces zatrudniania osób niepełnosprawnych 244
5.2.3. Rehabilitacja poprzez pracę 247

5.3. Integracja społeczna osób niepełnosprawnych 250
5.3.1. Udział społeczności lokalnych w procesie rehabilitacji 251
5.3.2. Funkcjonowanie instytucji opiekuńczo-rehabilitacyjnych w naturalnym środowisku 258
5.3.3. Znaczenie obywatelskości w życiu osób niepełnosprawnych 262
5.4. Podsumowanie 267
Z osobistych doświadczeń zawodowych: Wzmacnianie siły charakteru osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego 268
Rozdział 6
Perspektywy rozwoju psychologii rehabilitacji 272
6.1. Dylematy teoretyczne psychologii rehabilitacji 272
6.1.1. Między fragmentacją i unifikacją teorii w psychologii rehabilitacji 272
6.1.2. Między psychobiologizmem i socjobiologizmem
w ujmowaniu problemów osób niepełnosprawnych 274
6.1.3. Między negatywną i pozytywną psychologią rehabilitacji 277
6.2. Utrudnienia w rozwoju praktyki psychologicznej
w rehabilitacji i możliwości ich przezwyciężania 278
6.2.1. Współpraca psychologa z innymi specjalistami z zakresu rehabilitacji 279
6.2.2. Oczekiwania osób niepełnosprawnych wobec psychologa 280
6.2.3. Funkcjonowanie psychologa w instytucjach rehabilitacyjnych 282
Z osobistych doświadczeń zawodowych: Zapotrzebowanie na usługi psychologa w rehabilitacji osób po transplantacji serca 284
Bibliografia 287 Indeks osób 308 Indeks rzeczowy 317