Dane szczegółowe książki
Odwrotna strona zwierciadła: próba historii naturalnej ludzkiego poznania / Lorenz, Konrad (1903-1989); Wolicki, Krzysztof (1925-2001); Buczyńska-Garewicz, Hanna (1932-)
Autorzy
Tytuł
Odwrotna strona zwierciadła: próba historii naturalnej ludzkiego poznania
Tytuł oryginału
Die Rückseite des Spiegels : Versuch einer Naturgeschichte menschlichen Erkennens
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Wstęp Hanna Buczyńska-Garewicz..... 7
PROLEGOMENA TEORIOPOZNAWCZE ... 29
1. Sformułowanie zadania....... 29
2. Teoriopoznawcza postawa przyrodnika, czyli
realizm hipotetyczny........ 36
3. Hipotetyczny realizm i transcendentalny idealizm 40
4. Idealizm jako przeszkoda w badaniach ... 48
Rozdział I. ŻYCIE JAKO PROCES POZNAWCZY 59
I. 1. Dodatnie sprzężenie zwrotne w uzyskiwaniu
energii...........59
I. 2. Przystosowanie jako zdobywanie wiedzy . 60
I. 3. Uzyskiwanie niekumulatywnej informacji
chwilowej ..........68
I. 4. Podwójne sprzężenie zwrotne w uzyskiwaniu
energii i informacji........71
Rozdział II. POWSTAWANIE NOWYCH WŁAŚCIWOŚCI SYSTEMOWYCH........ 74
II. 1. Nieadekwatność słownictwa..... 74
II. 2. Fulguracja.......... 75
II. 3. Jedność z wielości rozmaitego..... 77
II. 4. Jednostronny stosunek pomiędzy poziomami
integracji.......... 80
II. 5. Reszta nie poddająca się racjonalizacji . 81
.
84
84
86
Rozdział III. WARSTWY REALNEGO BYTU . .
III. 1. Mikołaja Hartmanna kategorie bytu .
III. 2. Mikołaja Hartmanna nauka o warstwach realnego bytu..........
III. 3. Wykroczenie przeciw regułom adekwatnej
do fenomenów analizy kategorialnej i ade-
kwatnej systemowo analizy przyczynowej
III. 4. Błąd pojęć dysjunktywnych.....
III. 5. Streszczenie dwóch ostatnich rozdziałów
Rozdział IV. PROCESY UZYSKIWANIA INFORMACJI KRÓTKOTRWAŁEJ.......
IV. 1. Granice wydolności genomu . . . . .
IV. 2. Obwód regulujący, czyli homeostaza .
IV. 3. Pobudliwość........
IV. 4. Reakcja ameboidalna
IV. 5. Kineza.......
IV. 6. Reakcja fobijna ....
IIv. 7. Reakcja topiczna, czyli taksja
8. Wrodzony mechanizm wywoławczy
9. Gatunkowo swoiste działanie z popędu w
rozumieniu Oskara Heinrotha ....
IV. 10. Inne systemy zbudowane z mechanizmów
wrodzonych i ruchów instynktowych .
IV. 11. Streszczenie rozdziału......
Rozdział V. TELEONOMICZNE MODYFIKACJE
ZACHOWANIA (Z WYŁĄCZENIEM UCZENIA SIĘ
Z POTWIERDZEŃ — CONDITIONING BY RE1N-
FORCEMENT) .........
V. 1. O modyfikacji adaptacyjnej — ogólnie .
V. 2. Świadectwo embriologii doświadczalnej ?. ..
V. 3. Wdrażanie przez ćwiczenie . . . . i.c .
V. 4. Uczulanie.......na-A^m<.
V, 5. Habituacja (przywykanie) . . . [^.^isi-Ufi
V. 6. Nawyk........s .okoch^l
V. 7. Reakcje unikania nabyte urazowo . r iiic.ftbgL
V. 8. Imprint (nacechowanie, nastawienie) ..O^ISIJJr.i
V. 9. Streszczenie rozdziału . . ,,t.j... ■...-...» .<.}«.i>3
IV.
IV.
IV.
IV.
IV.
IV.
IV.
IV.
88
91
93
95
95
96
97
99
102
103
106
107
112
115
122
y VT- SPRZĘŻENIE Z^?TSANIE PRZEZ
Rozdział VI. bX cnKCESlE 1 POUCZAm
DOMIENIEM O SUKCE NDITIONING BY REI ^
POTWIERDZANIE <■ .-■■■.. 153
FORCEMENT) ■ . zwrotoe . . . ^ 155
VI. 5. Modyfikowane y . ^
zmienność — nyczynowoBC ! P m
VL 6- Reanaad7narniczna .■■■... 180
TO c sie motoryczne • • • . się
_..---—POJBCI°. s
^^^»^SS^ .■ . 20°
™. I «- ^
VI! 3. BozeznaM i cen . . ^
V1I4 pianie i«—«.. , .. .. . ■ *
VII 6. Zachowanie ze . . . ^
VII. 7- Naśladowanie • • . )._ ,v!0^»! __,
VII. 8. Tradycja ^ ^ziału . ^^.oulo
t
125
125
129
133
. 133
. 135
. 141
144
146
149
VII. 8. Tradycja • ■
VII. 9- Streszczenie roz
-■.o40 ..
270
.j!irł
278
TTTT. nUCH LUDZKI •••.. 278
Rozdział VIII. DUCW y 2g5
VIII. 1. Wyj^owośc człow ^ h
«TTT 2 Dziedziczenie własci ponadosobniczy
wanej • ^^y 291
qvSTEM ZYWx
IX. 1. Analogie w rozw ^
398
turowym . . . . ...... ■-, 291
IX. 2. Filogenetyczne podłoże rozwoju kulturowego 295
IX. 3. Powstawanie i dywergentny rozwój gatun-
ków i kultur........A-- 311
Rozdział X. CZYNNIKI, KTÓRE STRZEGĄ NIE- .
ZMIENNICZOSCI KULTURY......319
X. 1. Zdolność rozwoju, jako stanu równowagi . -. 319
X. 2. Przyzwyczajenie i tak zwane myślenie ma-
giczne .......... -.322
X. 3. Naśladowanie i życie na wzór .... 324
X. 4. Jak znajdujemy tożsamość..... 333
X. 5. Urytualnienie filogenetyczne...... 335
X. 6. Urytualnienie kulturowo-historyczne . . . 344
Rozdział XI. O FUNKCJACH, KTÓRE SŁUŻĄ RE-
DUKOWANIU NIEZMIENNICZOSCI KULTURY 357
XI. 1. Niezbywalne otwarcie na świat i ciekawość 357
XI. 2. Nowatorstwo młodości......360
Rozdział XII. SYMBOLIZACJA I JĘZYK . . { . 367
XII. 1. Uściślanie symboli .1 . . . . 367
XII. 2. Symbol grupy......• . . . . 368
XII. 3. Symbolizacja językowa . . . . .. 369
Rozdział XIII. NIEPLANOWOSĆ ROZWOJU KUL-
TURY .............371
XIII. 1. Opory afektywne....... 371
XIII. 2. Ewolucjonistyczne spojrzenie na rozwój
kultury.......tv.t. . . 372
.i.IiV i>
f gr r r .^
Rozdział XIV. OSCYLACJA JAKO DZIA|i£RIE
POZNAWCZE........,^ r. • 377
XIV. 1. Oscylacja w fizyce i w fizjologii j,,.v- • 377
XIV. 2. Pseudotopotaksja.....>iV. . \ . 377
XIV. 3. Oscylacja nastrojów «hipertymiczriych» i
«hipotymicznych» .... f,-.^ .. y-T- < • 379
XIV. 4. Oscylacje w opinii publicznej lff ,..-1.0jS^...--. • 382
400
Brató»> XV. COWBOY STKOKA *n»- »
CIADŁA • ... 336
XV. 1. Spojrzenie wstecz . • • , iała_
XV. 2. Znaczenie przyrodniczej nauki 387
niach poznawczych 389
Dodatek
PROLEGOMENA TEORIOPOZNAWCZE ... 29
1. Sformułowanie zadania....... 29
2. Teoriopoznawcza postawa przyrodnika, czyli
realizm hipotetyczny........ 36
3. Hipotetyczny realizm i transcendentalny idealizm 40
4. Idealizm jako przeszkoda w badaniach ... 48
Rozdział I. ŻYCIE JAKO PROCES POZNAWCZY 59
I. 1. Dodatnie sprzężenie zwrotne w uzyskiwaniu
energii...........59
I. 2. Przystosowanie jako zdobywanie wiedzy . 60
I. 3. Uzyskiwanie niekumulatywnej informacji
chwilowej ..........68
I. 4. Podwójne sprzężenie zwrotne w uzyskiwaniu
energii i informacji........71
Rozdział II. POWSTAWANIE NOWYCH WŁAŚCIWOŚCI SYSTEMOWYCH........ 74
II. 1. Nieadekwatność słownictwa..... 74
II. 2. Fulguracja.......... 75
II. 3. Jedność z wielości rozmaitego..... 77
II. 4. Jednostronny stosunek pomiędzy poziomami
integracji.......... 80
II. 5. Reszta nie poddająca się racjonalizacji . 81
.
84
84
86
Rozdział III. WARSTWY REALNEGO BYTU . .
III. 1. Mikołaja Hartmanna kategorie bytu .
III. 2. Mikołaja Hartmanna nauka o warstwach realnego bytu..........
III. 3. Wykroczenie przeciw regułom adekwatnej
do fenomenów analizy kategorialnej i ade-
kwatnej systemowo analizy przyczynowej
III. 4. Błąd pojęć dysjunktywnych.....
III. 5. Streszczenie dwóch ostatnich rozdziałów
Rozdział IV. PROCESY UZYSKIWANIA INFORMACJI KRÓTKOTRWAŁEJ.......
IV. 1. Granice wydolności genomu . . . . .
IV. 2. Obwód regulujący, czyli homeostaza .
IV. 3. Pobudliwość........
IV. 4. Reakcja ameboidalna
IV. 5. Kineza.......
IV. 6. Reakcja fobijna ....
IIv. 7. Reakcja topiczna, czyli taksja
8. Wrodzony mechanizm wywoławczy
9. Gatunkowo swoiste działanie z popędu w
rozumieniu Oskara Heinrotha ....
IV. 10. Inne systemy zbudowane z mechanizmów
wrodzonych i ruchów instynktowych .
IV. 11. Streszczenie rozdziału......
Rozdział V. TELEONOMICZNE MODYFIKACJE
ZACHOWANIA (Z WYŁĄCZENIEM UCZENIA SIĘ
Z POTWIERDZEŃ — CONDITIONING BY RE1N-
FORCEMENT) .........
V. 1. O modyfikacji adaptacyjnej — ogólnie .
V. 2. Świadectwo embriologii doświadczalnej ?. ..
V. 3. Wdrażanie przez ćwiczenie . . . . i.c .
V. 4. Uczulanie.......na-A^m<.
V, 5. Habituacja (przywykanie) . . . [^.^isi-Ufi
V. 6. Nawyk........s .okoch^l
V. 7. Reakcje unikania nabyte urazowo . r iiic.ftbgL
V. 8. Imprint (nacechowanie, nastawienie) ..O^ISIJJr.i
V. 9. Streszczenie rozdziału . . ,,t.j... ■...-...» .<.}«.i>3
IV.
IV.
IV.
IV.
IV.
IV.
IV.
IV.
88
91
93
95
95
96
97
99
102
103
106
107
112
115
122
y VT- SPRZĘŻENIE Z^?TSANIE PRZEZ
Rozdział VI. bX cnKCESlE 1 POUCZAm
DOMIENIEM O SUKCE NDITIONING BY REI ^
POTWIERDZANIE <■ .-■■■.. 153
FORCEMENT) ■ . zwrotoe . . . ^ 155
VI. 5. Modyfikowane y . ^
zmienność — nyczynowoBC ! P m
VL 6- Reanaad7narniczna .■■■... 180
TO c sie motoryczne • • • . się
_..---—POJBCI°. s
^^^»^SS^ .■ . 20°
™. I «
VI! 3. BozeznaM i cen . . ^
V1I4 pianie i«—«.. , .. .. . ■ *
VII 6. Zachowanie ze . . . ^
VII. 7- Naśladowanie • • . )._ ,v!0^»! __,
VII. 8. Tradycja ^ ^ziału . ^^.oulo
t
125
125
129
133
. 133
. 135
. 141
144
146
149
VII. 8. Tradycja • ■
VII. 9- Streszczenie roz
-■.o40 ..
270
.j!irł
278
TTTT. nUCH LUDZKI •••.. 278
Rozdział VIII. DUCW y 2g5
VIII. 1. Wyj^owośc człow ^ h
«TTT 2 Dziedziczenie własci ponadosobniczy
wanej • ^^y 291
qvSTEM ZYWx
IX. 1. Analogie w rozw ^
398
turowym . . . . ...... ■-, 291
IX. 2. Filogenetyczne podłoże rozwoju kulturowego 295
IX. 3. Powstawanie i dywergentny rozwój gatun-
ków i kultur........A-- 311
Rozdział X. CZYNNIKI, KTÓRE STRZEGĄ NIE- .
ZMIENNICZOSCI KULTURY......319
X. 1. Zdolność rozwoju, jako stanu równowagi . -. 319
X. 2. Przyzwyczajenie i tak zwane myślenie ma-
giczne .......... -.322
X. 3. Naśladowanie i życie na wzór .... 324
X. 4. Jak znajdujemy tożsamość..... 333
X. 5. Urytualnienie filogenetyczne...... 335
X. 6. Urytualnienie kulturowo-historyczne . . . 344
Rozdział XI. O FUNKCJACH, KTÓRE SŁUŻĄ RE-
DUKOWANIU NIEZMIENNICZOSCI KULTURY 357
XI. 1. Niezbywalne otwarcie na świat i ciekawość 357
XI. 2. Nowatorstwo młodości......360
Rozdział XII. SYMBOLIZACJA I JĘZYK . . { . 367
XII. 1. Uściślanie symboli .1 . . . . 367
XII. 2. Symbol grupy......• . . . . 368
XII. 3. Symbolizacja językowa . . . . .. 369
Rozdział XIII. NIEPLANOWOSĆ ROZWOJU KUL-
TURY .............371
XIII. 1. Opory afektywne....... 371
XIII. 2. Ewolucjonistyczne spojrzenie na rozwój
kultury.......tv.t. . . 372
.i.IiV i>
f gr r r .^
Rozdział XIV. OSCYLACJA JAKO DZIA|i£RIE
POZNAWCZE........,^ r. • 377
XIV. 1. Oscylacja w fizyce i w fizjologii j,,.v- • 377
XIV. 2. Pseudotopotaksja.....>iV. . \ . 377
XIV. 3. Oscylacja nastrojów «hipertymiczriych» i
«hipotymicznych» .... f,-.^ .. y-T- < • 379
XIV. 4. Oscylacje w opinii publicznej lff ,..-1.0jS^...--. • 382
400
Brató»> XV. COWBOY STKOKA *n»- »
CIADŁA • ... 336
XV. 1. Spojrzenie wstecz . • • , iała_
XV. 2. Znaczenie przyrodniczej nauki 387
niach poznawczych 389
Dodatek