Dane szczegółowe książki
Samokształcenie nauczycieli: w kontekście humanistycznego paradygmatu rozwoju człowieka / Prokopiuk, Włodzimierz
Autorzy
Tytuł
Samokształcenie nauczycieli: w kontekście humanistycznego paradygmatu rozwoju człowieka
Wydawnictwo
Białystok: "Trans Humana", 1998
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Rozdział I
Baza teoretyczno-metodologiczna eksploracji problemów samokształcenia
1. Słowo wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
2. Różne spojrzenia na istotę samokształcenia człowieka
(nauczyciela) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 I,
2.1. Humanistyczna koncepcja rozwoju człowieka
dorosłego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
2.2. Podmiotowość człowieka jako przesłanka konstruowania teorii
jego samokształcenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
2.3. Uściślanie pojęcia "samokształcenie" i uzasadnienie
jego konstytutywności . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
2.4. Pytanie o humanistyczną naturę i sens samokształcenia
współczesnych nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . . 34
3. Warunki i sposoby budowania teorii samokształcenia
nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
4. Procedura teoretyczno-empirycznych badań problemów
samokształcenia nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . . 52
4.1. Rygory metodologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
4.2. Założenia hipotetyczne toku dowodowego i interpretacyjnego
procedury badawczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
4.3. Fazy badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
4.4. Sposoby operacjonalizacji problemów oraz opisu
i interpretacji materiału empirycznego . . . . . . . . . . . 56
5
Rozdział II
Współczesny humanizm i paradygmat humanistyczny rozwoju człowieka
1. Świat współczesnego humanizmu i humanistycznej myśli . . 63
2. Fenomen człowieka w różnych epokach humanizmu . . . . 68
3. Problemy współczesnej pedagogiki humanistycznej
i humanizacji edukacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
4. Pojęcie "paradygmat humanistyczny" w naukach
o rozwoju człowieka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Rozdział III
Inspiracje płynące z nauk o rozwoju człowieka dla humanistycznej orientacji samokształcenia nauczycieli
1. Założenia wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
2. Sytuacja człowieka we współczesnym świecie a problemy
humanizacji samokształcenia nauczycieli . . . . . . . . . . 87
3. Założenia filozofii i psychologii humanistycznej jako inspiracja
dla samokształcenia nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . 90
4. Humanistyczny kierunek rozwoju osobowości nauczycieli w świetle
tendencji poznawczych we współczesnej psychologii . . . . . 97
5. Humanistyczna orientacja samokształcenia - wyzwaniem i szansą
dla edukacji w ogóle i systemu kształcenia nauczycieli . . . . 103
6. Tendencje w oświacie dorosłych a problemy humanizacji
samokształcenia nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . . 106
7. Rozwój humanistycznego kierunku samokształcenia nauczycieli
w perspektywie kształcenia ustawicznego . . . . . . . . . 108
8. Samokształcenie nauczycieli jako forma ich adaptacji
w kontekście paradygmatu humanistycznego . . . . . . . . 113
6
Rozdział IV
Kompleksowe wskaźniki orientacji nauczycieli na humanistyczne wartości w procesie samokształcenia
1. Współczesny sens pojęcia "orientacja" . . . . . . . . . . . 123
2. Problem wiedzy i rozumienia w procesie samokształcenia
nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
2.1. Wiedza nauczycieli o świecie, o sobie i o procesie
samokształcenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
2.2. Nastawienie nauczycieli na zdobywanie wiedzy w procesie
samokształcenia . . . . . . : . . . . . . . . . . . . . . 130
2.3. Nauczycielskie postrzeganie istoty
samokształcenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
3. Wartościowanie idei samokształcenia przez nauczycieli . . . 137
3.1. Znaczenie postaw życiowych "być" i "mieć" . . . . . . . . 137
3.2. Wskaźniki wartości idei samokształcenia dla nauczycieli . . . 139
3.3. Postawy nauczycieli wobec własnej działalności
samokształceniowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
4. Miara ukierunkowania nauczycieli na humanistyczne
aspekty samokształcenia w uczelniach i instytucjach doskonalenia
zawodowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
5. Poziom działalności pedagogicznej nauczycieli i gotowość do jej
samoanalizy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
6. Nawyki pracy samokształceniowej i doświadczenia
metodologiczne nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . . 163
7. Motywy samokształcenia nauczycieli wyrazem humanizacji tego procesu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
8. Hierarchia realizacji celów samokształcenia nauczycieli jako kryterium jego humanizacji . . . . . . . . . . . . . . . . 174 9. Znaczenie jakości źródeł i form samokształcenia nauczycieli dla
humanizacji tego procesu . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
7
10. Innowatyjna "obecność" nauczycieli w tworzeniu i modyfikacji humanistycznego stylu własnego samokształcenia . . . . . 193
Rozdział V
Projekt humanistycznie orientowanego systemu samokształcenia nauczycieli
1. Zarys struktury procesu samokształcenia
nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 2. Szkic działań modelowych - ku humanizacji procesu samokształcenia nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . 206
Konkluzje końcowe.
Uogólnienia, propozycje, refleksje . . . . . . . . . . . . 215
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .227
Rozdział I
Baza teoretyczno-metodologiczna eksploracji problemów samokształcenia
1. Słowo wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
2. Różne spojrzenia na istotę samokształcenia człowieka
(nauczyciela) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 I,
2.1. Humanistyczna koncepcja rozwoju człowieka
dorosłego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
2.2. Podmiotowość człowieka jako przesłanka konstruowania teorii
jego samokształcenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
2.3. Uściślanie pojęcia "samokształcenie" i uzasadnienie
jego konstytutywności . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
2.4. Pytanie o humanistyczną naturę i sens samokształcenia
współczesnych nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . . 34
3. Warunki i sposoby budowania teorii samokształcenia
nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
4. Procedura teoretyczno-empirycznych badań problemów
samokształcenia nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . . 52
4.1. Rygory metodologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
4.2. Założenia hipotetyczne toku dowodowego i interpretacyjnego
procedury badawczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
4.3. Fazy badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
4.4. Sposoby operacjonalizacji problemów oraz opisu
i interpretacji materiału empirycznego . . . . . . . . . . . 56
5
Rozdział II
Współczesny humanizm i paradygmat humanistyczny rozwoju człowieka
1. Świat współczesnego humanizmu i humanistycznej myśli . . 63
2. Fenomen człowieka w różnych epokach humanizmu . . . . 68
3. Problemy współczesnej pedagogiki humanistycznej
i humanizacji edukacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
4. Pojęcie "paradygmat humanistyczny" w naukach
o rozwoju człowieka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Rozdział III
Inspiracje płynące z nauk o rozwoju człowieka dla humanistycznej orientacji samokształcenia nauczycieli
1. Założenia wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
2. Sytuacja człowieka we współczesnym świecie a problemy
humanizacji samokształcenia nauczycieli . . . . . . . . . . 87
3. Założenia filozofii i psychologii humanistycznej jako inspiracja
dla samokształcenia nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . 90
4. Humanistyczny kierunek rozwoju osobowości nauczycieli w świetle
tendencji poznawczych we współczesnej psychologii . . . . . 97
5. Humanistyczna orientacja samokształcenia - wyzwaniem i szansą
dla edukacji w ogóle i systemu kształcenia nauczycieli . . . . 103
6. Tendencje w oświacie dorosłych a problemy humanizacji
samokształcenia nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . . 106
7. Rozwój humanistycznego kierunku samokształcenia nauczycieli
w perspektywie kształcenia ustawicznego . . . . . . . . . 108
8. Samokształcenie nauczycieli jako forma ich adaptacji
w kontekście paradygmatu humanistycznego . . . . . . . . 113
6
Rozdział IV
Kompleksowe wskaźniki orientacji nauczycieli na humanistyczne wartości w procesie samokształcenia
1. Współczesny sens pojęcia "orientacja" . . . . . . . . . . . 123
2. Problem wiedzy i rozumienia w procesie samokształcenia
nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
2.1. Wiedza nauczycieli o świecie, o sobie i o procesie
samokształcenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
2.2. Nastawienie nauczycieli na zdobywanie wiedzy w procesie
samokształcenia . . . . . . : . . . . . . . . . . . . . . 130
2.3. Nauczycielskie postrzeganie istoty
samokształcenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
3. Wartościowanie idei samokształcenia przez nauczycieli . . . 137
3.1. Znaczenie postaw życiowych "być" i "mieć" . . . . . . . . 137
3.2. Wskaźniki wartości idei samokształcenia dla nauczycieli . . . 139
3.3. Postawy nauczycieli wobec własnej działalności
samokształceniowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
4. Miara ukierunkowania nauczycieli na humanistyczne
aspekty samokształcenia w uczelniach i instytucjach doskonalenia
zawodowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
5. Poziom działalności pedagogicznej nauczycieli i gotowość do jej
samoanalizy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
6. Nawyki pracy samokształceniowej i doświadczenia
metodologiczne nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . . 163
7. Motywy samokształcenia nauczycieli wyrazem humanizacji tego procesu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
8. Hierarchia realizacji celów samokształcenia nauczycieli jako kryterium jego humanizacji . . . . . . . . . . . . . . . . 174 9. Znaczenie jakości źródeł i form samokształcenia nauczycieli dla
humanizacji tego procesu . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
7
10. Innowatyjna "obecność" nauczycieli w tworzeniu i modyfikacji humanistycznego stylu własnego samokształcenia . . . . . 193
Rozdział V
Projekt humanistycznie orientowanego systemu samokształcenia nauczycieli
1. Zarys struktury procesu samokształcenia
nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 2. Szkic działań modelowych - ku humanizacji procesu samokształcenia nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . 206
Konkluzje końcowe.
Uogólnienia, propozycje, refleksje . . . . . . . . . . . . 215
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .227