Dane szczegółowe książki

Wstęp……………………………………………………………………………. V
Wykaz skrótów ..................................................................................................... XXI
Wykaz literatury ................................................................................................... XXV

Rozdział I. Wprowadzenie do prawa cywilnego………………………………………. 1 1
§ 1. Prawo cywilne…………………………………………………………………….. 1 1
I. Prawo publiczne i prawo prywatne ..............................................................................1 1
1. Wprowadzenie .............................................................................................................1 1
2. Prawo prywatne ......................................................................................................... 2 2
3. Prawo publiczne .......................................................................................................... 3 3
4. Użyteczność wyróżnienia ............................................................................................ 3 4
II. Gałęzie prawa, kompleksowe regulacje prawne, dyscypliny naukowe i dydaktyczne 5 6
1. Gałęzie prawa ..............................................................................................................5 6
2. Kompleksowe regulacje prawne .................................................................................5 7
3. Dyscypliny naukowe i dydaktyczne ...........................................................................6 8
III. Status prawa cywilnego ............................................................................................6 10
1. Metoda regulacji .........................................................................................................6 11
2. Przedmiot regulacji .....................................................................................................8 15
IV. Zakres prawa cywilnego ...........................................................................................9 16
1. Uwagi wstępne .............................................................................................................9 16
2. Prawo pracy ................................................................................................................9 17
3. Prawo rodzinne ..........................................................................................................10 18
4. Prawo handlowe .......................................................................................................... 11 19
5. Prawo rolne ................................................................................................................14 22
6. Prawo spółdzielcze .................................................................................................... 14 23
V. Systematyka prawa cywilnego ..................................................................................14 24
1. Uwagi ogólne .............................................................................................................14 24
2. Poszczególne działy prawa cywilnego ......................................................................15 25
3. Inne wyróżnienia zespołów norm cywilnoprawnych ................................................16 31
VI.Zasady prawa cywilnego ..........................................................................................16 33
1. Pojęcie ........................................................................................................................16 33
2. Katalog zasad ..............................................................................................................17 34
§ 2. Unifikacja i kodyfikacja prawa cywilnego w Polsce ..............................................19 39
I. Unifikacja prawa cywilnego…………………………………………………………..20 39
1. Druga Rzeczpospolita .................................................................................................20 39
2. Okres powojenny .......................................................................................................22 42
Kodyfikacja prawa cywilnego .......................................................................................23 45
1. Pierwsze próby kodyfikacji ........................................................................................23 45
2. Uchwalenie Kodeksu cywilnego……………………………………………………..23 50

X Spis treści
Str. Nb.
3. Charakter prawny ....................................................................................................26 52
4. Zakres ......................................................................................................................26 53
5. Podział ......................................................................................................................27 55
6. Forma .......................................................................................................................28 56
7. Warstwy ideologiczne ..............................................................................................28 57
III. Reforma Kodeksu w Rzeczypospolitej Polskiej…………………………………...28 60

Rozdział II. Źródła prawa cywilnego ...........................................................................31 64
§ 3. Rodzaje źródeł .......................................................................................................31 64
I. Uwagi wstępne ..........................................................................................................31 64
II. Prawo stanowione .....................................................................................................32 65
1. Uwagi ogólne ............................................................................................................32 65
2. Konstytucja ...............................................................................................................33 66
3. Ustawy ........................................................................................................................33 68
4. Ratyfikowane umowy międzynarodowe ....................................................................34 69
5. Rozporządzenia .........................................................................................................35 71
6. Akty prawa miejscowego ..........................................................................................36 72
III. Zwyczaje i prawo zwyczajowe ................................................................................ 36 73
1. Zwyczaje ....................................................................................................................36 73
2. Prawo zwyczajowe ....................................................................................................37 77
IV. Rola zasad współżycia społecznego ........................................................................38 82
1. Pojęcie .......................................................................................................................38 82 2. Funkcja.........................................................................................................................40 84
3. Obowiązywanie .........................................................................................................40 85
4. Zakres zastosowania ..................................................................................................41 86
5. Problem nazwy ..........................................................................................................41 87
V. Rola orzecznictwa .....................................................................................................42 88
VI. Rola nauki .................................................................................................................43 89
§ 4. Ważniejsze rodzaje norm i przepisów prawa cywilnego …………………………..43 90
Uwagi ogólne …………………………………………………………………………...43 90
1. Struktura normy prawnej ...........................................................................................43 90
2. Norma a przepis prawny ............................................................................................44 92
II. Ważniejsze rodzaje norm prawa cywilnego ..............................................................45 93
1. Normy bezwzględnie i względnie wiążące oraz semiimperatywne …………………45 93
2. Normy kompetencyjne ...............................................................................................47 97
3. Metanormy ................................................................................................................49 100
III. Ważniejsze rodzaje przepisów prawa cywilnego ...................................................49 105
1. Definicje legalne ........................................................................................................49 105
2. Przepisy odsyłające ...................................................................................................50 106
3. Zwroty niedookreślone .............................................................................................50 107
§ 5. Obowiązywanie norm prawa cywilnego w zasięgu czasowym i przestrzennym …52 109
I. Obowiązywanie norm w zasięgu czasowym .............................................................52 109
1. Początek obowiązywania ...........................................................................................52 109
2. Koniec obowiązywania .............................................................................................53 111
II. Prawo intertemporalne .............................................................................................54 112
1. Uwagi ogólne ............................................................................................................54 112
2. Zasada nieretroakcji ...................................................................................................55 114
3. Kolizje norm nie objętych zasadą nieretroakcji .......................................................56 116
III. Obowiązywanie norm prawa cywilnego w zasięgu przestrzennym ……………….58 123
IV. Prawo prywatne międzynarodowe ...........................................................................59 124

XI Spis treści
Str. Nb.
Rozdział III. Stosowanie prawa cywilnego .................................................................60 127
§ 6. Model stosowania prawa ......................................................................................60 127
I. Model normatywny ..................................................................................................60 127
II. Trójczłonowy model stosowania prawa ...................................................................61 128
§ 7. Ustalenie stanu faktycznego sprawy ......................................................................61 129
I. Reguły dowodowe ....................................................................................................61 129
1. Dowody ....................................................................................................................61 129
2. Rozkład ciężaru dowodu ..........................................................................................62 131
II. Domniemania ...........................................................................................................63 134
1. Domniemania faktyczne ..........................................................................................63 135
2. Domniemania prawne ..............................................................................................63 136
3. Domniemanie dobrej wiary .......................................................................................66 142
4. Moc wiążąca orzeczeń .............................................................................................67 145
§ 8. Ustalenie właściwej normy dla rozstrzygnięcia sprawy ........................................68 146
I. Wykładnia prawa ........................................................................................................69 146
1. Uwagi wstępne .........................................................................................................69 146
2. Dyrektywy językowe ...............................................................................................70 150
3. Dyrektywy systemowe .............................................................................................71 152
4. Dyrektywy funkcjonalne ..........................................................................................72 157
5. Wyniki wykładni ......................................................................................................74 161
II. Wnioskowanie z norm o normach ...........................................................................75 162
1. Pojęcie ......................................................................................................................75 162
2. Reguły instrumentalnego nakazu i zakazu ................................................................76 163
3. Reguły a fortiori ........................................................................................................76 164
4. Analogia z ustawy ....................................................................................................76 165
5. Analogia prawa ....................................................................................................... 77 166
III. Związanie sądu w działaniach interpretacyjnych i inferencyjnych ………………..78 167
1. Uwagi wstępne ..........................................................................................................78 167
2. Nadzór judykacyjny ...................................................................................................78 168
3. Zasady prawne ..........................................................................................................78 169
4. Powszechnie obowiązująca wykładnia .....................................................................80 172
5. Wskazania wspomagające ........................................................................................80 174
IV. Zbieg norm ..............................................................................................................81 178
§ 9. Wiążące ustalenie konsekwencji prawnych stanu faktycznego .............................82 181
Rozdział IV. Prawo podmiotowe ..................................................................................84 184
§ 10. Pojęcie prawa podmiotowego ..............................................................................84 184
I. Koncepcja prawnonaturalna i system prawny ............................................................84 184
1. Prawo podmiotowe i system prawny ........................................................................84 184
2. Koncepcja umiarkowanego pozytywizmu ................................................................84 185
II. Określenie prawa podmiotowego .............................................................................85 186
1. Stosunek cywilnoprawny ...........................................................................................85 186
2. Definicja prawa podmiotowego ................................................................................86 189
3. Przydatność koncepcji prawa podmiotowego ...........................................................89 197
III. Uprawnienia .............................................................................................................90 201
1. Uwagi ogólne .............................................................................................................90 201
2. Roszczenia .................................................................................................................91 202
3. Uprawnienia kształtujące ........................................................... ……………………92 205
4. Zarzut ........................................................................................................................92 206
§ 11. Rodzaje praw podmiotowych ...............................................................................93 207

XII Spis treści
Str. Nb.
I. Uwagi wstępne ..........................................................................................................93 207
II. Prawa bezwzględne i względne ................................................................................93 208
1. Prawa bezwzględne ..................................................................................................94 209
2. Prawa względne .......................................................................................................94 211
3. Prawo podmiotowe w zobowiązaniach realnych .....................................................95 212
4. Przyporządkowane prawa bezwzględne ..................................................................95 214
III. Prawa akcesoryjne i związane ...............................................................................96 215
1. Prawa akcesoryjne ....................................................................................................96 216
2. Prawa związane ........................................................................................................96 217
IV. Prawa majątkowe i niemajątkowe ..........................................................................96 218
1. Prawa majątkowe ......................................................................................................97 219
2. Prawa niemajątkowe ................................................................................................97 220
V. Prawa przenoszalne i nieprzenoszalne ....................................................................98 221
1. Uwagi wprowadzające .............................................................................................98 221
2. Zbywalność ..............................................................................................................98 222
3. Dziedziczność ..........................................................................................................99 224
VI. Prawa tymczasowe ................................................................................................99 225
§ 12. Sposoby nabycia i utraty prawa podmiotowego ................................................100 227
I. Uwagi wstępne ........................................................................................................100 227
II. Nabycie pochodne i pierwotne ..............................................................................101 ..228
1. Nabycie pochodne ..................................................................................................101 228
2. Nabycie pierwotne ..................................................................................................101 229
III. Następstwo pod tytułem szczególnym i ogólnym ..................................................102 232
1. Następstwo pod tytułem szczególnym ....................................................................102 233
2. Następstwo pod tytułem ogólnym ..........................................................................103 234
IV. Nabycie translatywne i konstytutywne .................................................................103 236
1. Nabycie translatywne ..............................................................................................104 237
2. Nabycie konstytutywne ...........................................................................................104 238
V. Utrata prawa ...........................................................................................................105 241
1. Uwagi ogólne ...........................................................................................................105 241
2. Połączenie prawa i obowiązku ................................................................................105 242
§ 13. Realizacja prawa podmiotowego .......................................................................105 243
I. Wykonywanie ..........................................................................................................105 243
II. Nadużycie ...............................................................................................................106 245
1. Teoria zewnętrzna .....................................................................................................106 246
2. Teoria wewnętrzna ..................................................................................................107 248
3. Stosowanie instytucji nadużycia prawa podmiotowego .........................................109 252
Ochrona ........................................................................................................................110 254
1. Ochrona sądowa ........................................................................................................110 254
2. Pomoc własna .........................................................................................................110 256
IV. Kolizja praw podmiotowych ..................................................................................111 258

Rozdział V. Przedmioty stosunku cywilnoprawnego ………………………………...112 261
§ 14. Uwagi wstępne ...................................................................................................112 261
§ 15. Rzeczy ................................................................................................................113 265
I. Pojęcie ......................................................................................................................113 265
1. Cechy konstytutywne ..............................................................................................113 266
2. Wyłączenia ...............................................................................................................114 267
II. Rzeczy ruchome i nieruchome ...............................................................................115 271
1. Podstawa podziału ...................................................................................................115 271

XIII Spis treści
Str. Nb.
2. Grunty .....................................................................................................................116 273
3. Budynki ..................................................................................................................116 276
4. Części budynków ....................................................................................................117 278
5. Księgi wieczyste ....................................................................................................117 279
III. Rzeczy oznaczone co do gatunku i co do tożsamości ……………………………117 280
1. Pojęcie .....................................................................................................................117 280
2. Doniosłość prawna ....................................................................................................117 282
IV. Części składowe rzeczy i przynależności .............................................................118 283
1. Części składowe .......................................................................................................118 283
2. Przynależności ........................................................................................................120 287
V. Pożytki ...................................................................................................................121 290
1. Pojęcie i rodzaje ......................................................................................................121 290
2. Konsekwencje prawne ............................................................................................122 294
§ 16. Przedmioty inne niż rzeczy ……………………………………………………..123 297
I. Przedmioty materialne nie będące rzeczami ............................................................123 298
1. Ciecze i gazy ...........................................................................................................123 299
2. Kopaliny ..................................................................................................................124 300
3. Zwierzęta w stanie wolnym ....................................................................................124 301
Przedmioty niematerialne ...........................................................................................124 302
1. Energia ....................................................................................................................125 303
2. Dobra o charakterze intelektualnym .........................................................................125 304
3. Dobra osobiste ........................................................................................................125 305
4. Pieniądze .................................................................................................................125 306
5. Papiery wartościowe ................................................................................................126 307
Przedsiębiorstwo .........................................................................................................126 308
1. Uwagi wstępne ........................................................................................................126 308
2. Pojęcie .....................................................................................................................127 309
3. Konsekwencje i charakter prawny ............................................................................128 310
4. Gospodarstwo rolne ................................................................................................130 313
Zbycie przedsiębiorstwa ..............................................................................................130 314a
1. Uwagi wstępne .......................................................................................................130 314a
2. Pojęcie zbycia przedsiębiorstwa ............................................................................131 314b
3. Forma .....................................................................................................................131 314c
V. Odpowiedzialność za długi związane z prowadzeniem zbytego przedsiębiorstwa 132 314d
1. Uwagi wstępne ........................................................................................................132 314d
2. Przejęcie długu przez nabywcę przedsiębiorstwa ...................................................133 314e
3. Solidarna odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa .......................................133 314f
§ 17. Majątek i mienie ................................................................................................135 315
I. Majątek ……………………………………………………………….....................135 315
1. Pojęcie .....................................................................................................................135 315
2. Sukcesja uniwersalna ……………………………………………………………...136 318
3. Zarząd ......................................................................................................................136 319
4. Odpowiedzialność ....................................................................................................136 320
5. Surogacja ...................................................................................................................137 321
II. Mienie ……………………………………………………………………………..137 322

Rozdział VI. Osoby fizyczne ......................................................................................139 325
§ 18. Uwagi ogólne .....................................................................................................139 325
I. Podmiotowość człowieka ...........................................................................139 325

XIV Spis treści
Str. Nb. Podmiot praw ...............................................................................................................139 325
2. Zdolność prawna ......................................................................................................139 326
3. Zdolność do czynności prawnych ............................................................................140 327
Indywidualizacja osób fizycznych ..............................................................................140 329
Nazwisko i imię ...........................................................................................................140 330
Dodatkowe dane osobowe ...........................................................................................142 335
Stan rodzinny ..............................................................................................................142 336
Płeć ..............................................................................................................................143 338
Wiek ............................................................................................................................143 341
Stan cywilny ................................................................................................................143 342
Księgi stanu cywilnego ...............................................................................................145 343
Ewidencja ludności .....................................................................................................145 345
III. Miejsce zamieszkania ............................................................................................146 347
1. Uwagi ogólne ..........................................................................................................146 347
2. Osoby pełnoletnie ...................................................................................................146 349
3. Dzieci lub podopieczni ............................................................................................147 352
§ 19. Zdolność prawna osób fizycznych ......................................................................148 353
I. Początek ...................................................................................................................148 353
1. Urodzenie się dziecka .............................................................................................148 353
2. Status cywilnoprawny nasciturusa ..........................................................................149 355
II. Zakres .......................................................................................................................151 360
III. Ustanie ..................................................................................................................152 361
1. Śmierć ......................................................................................................................152 361
2. Stwierdzenie zgonu ..................................................................................................153 366
3. Uznanie za zmarłego ...............................................................................................153 367
§ 20. Ochrona dóbr osobistych .....................................................................................155 372
I. Pojęcie i rodzaje ........................................................................................................156 372
1. Pojęcie .....................................................................................................................156 372
2. Typy ........................................................................................................................157 374
II. Konstrukcja prawna ..................................................................................................165 375
III. Przesłanki ochrony .................................................................................................166 379
1. Bezprawność ...........................................................................................................166 379
2. Uchylenie bezprawności ..........................................................................................168 381

Rozdział VII. Osoby prawne ........................................................................................175 398
§ 21. Konstrukcja osób prawnych ................................................................................175 398
I. Pojęcie .......................................................................................................................175 398
1. Założenia ogólne ......................................................................................................175 398
2. Metoda regulacji prawnej .........................................................................................176 400
3. Funkcje ....................................................................................................................177 403
II. Ogólna regulacja osób prawnych ...........................................................................178 404
1. Uwagi wstępne .........................................................................................................178 404
2. Powstanie i rejestry .................................................................................................179 405

XV Spis treści
Str. Nb.
3. Nazwa ......................................................................................................................180 407
4. Siedziba ...................................................................................................................180 408
5. Organy .....................................................................................................................180 409
6. Dobra osobiste .........................................................................................................182 414
§ 22. Rodzaje osób prawnych ......................................................................................184 417
I. Państwowe osoby prawne ........................................................................................184 418
1. Skarb Państwa ..........................................................................................................185 419
2. Inne państwowe osoby prawne ...............................................................................187 428
3. Szczególne zadania ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa ………… 188 433
II. Jednostki samorządu terytorialnego ...................................................................... 189 434
1. Gminy .......................................................................................................................189 435
2. Związki międzygminne ...........................................................................................190 436
3. Powiat .......................................................................................................................190 437
4. Województwo ..........................................................................................................190 438
III. Korporacyjne i fundacyjne osoby prawne .............................................................191 439
1. Korporacyjne ............................................................................................................191 440
2. Fundacyjne ..............................................................................................................191 441
§ 23. Jednostki organizacyjne nie będące osobami prawnymi, którym ustawa
przyznaje zdolność prawną ...........................................................................................192 442
I. Uwagi wstępne .........................................................................................................192 442
II. Nowa regulacja prawna ...........................................................................................193 443
1. Pojęcie .....................................................................................................................193 443
2. Reżim prawny .........................................................................................................194 444
III. Trzeci podmiot prawa cywilnego ...........................................................................196 445

Rozdział VII1. Konsumenci i przedsiębiorcy .............................................................198 446
§ 231. Konsumenci .........................................................................................................198 446
I. Uwagi wstępne .........................................................................................................198 446
II. Pojęcie konsumenta .................................................................................................199 447
§ 232. Przedsiębiorcy ...................................................................................................201 449
I. Pojęcie przedsiębiorcy .............................................................................................201 449
II. Skutki prawne ..........................................................................................................205 452
III. Firma .....................................................................................................................205 453

Rozdział VIII. Czynności prawne i inne zdarzenia cywilnoprawne ...........................209 455
§ 24. Zdarzenia cywilnoprawne ....................................................................... 209 455
I. Pojęcie i skutki ............................................................................... 209 455
1. Pojęcie ........................................................................................ 209 455
2. Skutki ......................................................................................... 209 457
II. Typy zdarzeń cywilnoprawnych ...............................................................................210 458
1. Podstawa wyróżnienia .............................................................................................210 458
2. Typologia ................................................................................................................211 461
§ 25. Pojęcie i postacie czynności prawnych ............................................................ 212 462
I. Pojęcie ...................................................................................................................... 212 462
1. Określenie ogólne ...................................................................................................212 462
2. Oświadczenie woli ...................................................................................................214 464
3. Oświadczenia innego rodzaju .................................................................................214 465
II. Postacie czynności prawnych .................................................................................215 467
1. Jednostronne, umowy i uchwały .............................................................................215 468
2. Zgoda osoby trzeciej ...............................................................................................216 471

XVI Spis treści
Str. Nb.
3. Indywidualnie adresowane ......................................................................................216 472
4. Realne i konsensualne .............................................................................................218 474
5. Między żyjącymi i na wypadek śmierci ..................................................................219 476
6. Zobowiązujące, rozporządzające i o podwójnym skutku …………………………219 479
7. Przysparzające ...........................................................................................................221 484
8. Upoważniające ........................................................................................................222 485
9. Kauzalne i abstrakcyjne ..........................................................................................222 486
10. Czynności powiernicze ..........................................................................................225 493
§ 26. Forma oświadczenia woli ..................................................................................226 494
I. Swoboda formy …………………………………………………………………….226 494
1. Uwagi ogólne ...........................................................................................................226 494
2. Oświadczenia wyraźne i dorozumiane …………………………………………….228 496
II. Formy szczególne i ich rodzaje ..............................................................................228 499
1. Zwykła forma pisemna .............................................................................................229 500
2. Data pewna ..............................................................................................................231 509
3. Poświadczenie podpisu ............................................................................................232 510
4. Akt notarialny .........................................................................................................232 511
5. Forma elektroniczna ...............................................................................................232 512
6. Uwagi końcowe ......................................................................................................235 513
III. Skutki niedochowania formy …………………………………………………….236 515
1. Forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności
(ad solemnitatem) .........................................................................................................236 516
2. Forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych
skutków prawnych (ad eventum) ................................................................................236 517
3. Forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych
(ad probationem) .........................................................................................................237 518
IV. Zakres zastosowania form szczególnych ..............................................................237 520
1. Forma z mocy ustawy .............................................................................................237 520
2. Forma z mocy umowy .............................................................................................239 526
3. Forma następczych czynności prawnych ................................................................239 527
4. Zakres zastosowania elektronicznej formy czynności prawnej …………………...243 530
V. Pismo potwierdzające zawarcie umowy ................................................................243 531
§ 27. Wykładnia oświadczeń woli ................................................................................244 532
I. Uwagi ogólne .............................................................................................................244 532
1. Pojęcie wykładni ......................................................................................................244 532
2. Ogólne dyrektywy wykładni ....................................................................................245 536
II. Metoda wykładni .....................................................................................................247 541
1. Oświadczenia woli składane indywidualnym adresatom ........................................247 542
2. Oświadczenia woli kierowane do nieoznaczonego kręgu odbiorców ……………..248 543
3. Testamenty ...............................................................................................................249 544
III. Wykładnia oświadczeń woli wyrażonych pisemnie ..............................................249 545
1. Uwagi ogólne ...........................................................................................................249 545
2. Ograniczenia dowodowe ........................................................................................250 551
§ 28. Zdolność do czynności prawnych ......................................................................251 554
I. Pojęcie ……………………………………………………………………………..251 554
1. Uwagi ogólne ..........................................................................................................251 554
2. Osoby prawne .........................................................................................................252 555
3. Osoby fizyczne ........................................................................................................252 556
II. Brak zdolności do czynności prawnych …………………………………………..252 557

XII Spis treści
Str. Nb.
1. Wiek ........................................................................................................................252 558
2. Ubezwłasnowolnienie całkowite ..............................................................................253 559
3. Skutki ......................................................................................................................253 560
III. Ograniczona zdolność do czynności prawnych ....................................................254 564
1. Wiek ........................................................................................................................254 565
2. Ubezwłasnowolnienie częściowe .............................................................................254 567
3. Skutki ......................................................................................................................255 568
IV. Pełna zdolność do czynności prawnych ................................................................257 574
§ 29. Wady oświadczenia woli ....................................................................................258 575
I. Uwagi ogólne .............................................................................................................258 575
II. Brak świadomości lub swobody ...............................................................................258 576
1. Pojęcie .....................................................................................................................258 576
2. Przymus fizyczny ....................................................................................................259 577
3. Zakres podmiotowy .................................................................................................259 578
III. Pozorność ...............................................................................................................260 579
1. Pojęcie .....................................................................................................................260 579
2. Skutki pozorności ....................................................................................................261 581
3. Pozorność a oświadczenie woli nie na serio, zastrzeżenie potajemne
i czynności fiducjarne .............................................................................................262 583
IV. Błąd .......................................................................................................................262 586
1. Pojęcie .....................................................................................................................262 586
2. Przypadki szczególne ..............................................................................................263 589
3. Skutki ......................................................................................................................264 592
V. Podstęp ....................................................................................................................264 593
1. Pojęcie ......................................................................................................................264 593
2. Skutki ......................................................................................................................265 595
VI. Groźba ....................................................................................................................266 596
VII. Uchylenie się od skutków prawnych ....................................................................267 601

Rozdział IX. Treść czynności prawnej ........................................................................269 604
§ 30. Swoboda kształtowania treści czynności prawnych ..........................................269 604
I. Uwagi ogólne ............................................................................................................269 604
1. Pojęcie treści czynności prawnej .............................................................................269 605
2. Zasada swobody kształtowania treści ......................................................................270 608
3. Wzorzec kompetencji generalnej ............................................................................270 610
II. Ograniczenia ...........................................................................................................272 613
1. Prawa przyrody ........................................................................................................273 614
2. Normy bezwzględnie wiążące ..................................................................................273 615
3. Obejście ustawy .......................................................................................................274 616
4. Zasady współżycia społecznego .............................................................................274 618
III. Skutki naruszenia ..................................................................................................274 619
§ 31. Elementy czynności prawnej ...............................................................................276 624
I. Rodzaje ....................................................................................................................276 624
1. Essentialia negolii ...................................................................................................276 625
2. Naturalia negotii ........................................................................................................276 626
3. Accidentalia negotii ..................................................................................................276 627
II. Warunek i termin ....................................................................................................277 629
1. Warunek ..................................................................................................................277 630
2. Termin .....................................................................................................................280 636

XVIII Spis treści
Str. Nb.
Str. Rozdział X. Zawarcie umowy .............................................................................282 639
§ 32. Założenia ogólne ................................................................................................282 639
I. Konsens .....................................................................................................................282 640
1. Pojęcie .....................................................................................................................282 640
2. Zakres konsensu .......................................................................................................283 643
3. Określenie stron ......................................................................................................284 646
II. Swoboda zawierania umów ....................................................................................284 647
1. Pojęcie .....................................................................................................................284 647
2. Ograniczenia ...........................................................................................................285 649
3. Umowy adhezyjne ...................................................................................................286 654
4. Zastępcze oświadczenie woli ..................................................................................287 655
5. Orzeczenie sądowe jako zdarzenie cywilnoprawne .................................................289 659
6. Decyzja administracyjna jako zdarzenie cywilnoprawne ........................................289 660
§ 33. Sposoby zawierania umów ..................................................................................289 661
I. Oferta i jej przyjęcie ................................................................................................290 662
1. Pojęcie oferty ..........................................................................................................290 662
2. Skutki złożenia oferty .............................................................................................292 666
3. Ustanie stanu związania ofertą .................................................................................293 667
4. Przyjęcie oferty ........................................................................................................295 672
5. Miejsce i czas zawarcia umowy ..............................................................................297 677
II. Negocjacje ..............................................................................................................297 678
1. Pojęcie .....................................................................................................................297 678
2. Prowadzenie negocjacji ...........................................................................................298 680
3. Zawarcie umowy .....................................................................................................298 681
4. List intencyjny .........................................................................................................299 683
5. Zaproszenie do zawarcia umowy ..............................................................................300 686
Aukcja i przetarg ...........................................................................................................301 688
1. Uwagi wstępne .........................................................................................................301 688
2. Charakter prawny oraz funkcja przetargu i aukcji ..................................................301 689
3. Ogłoszenie aukcji albo przetargu ............................................................................302 691
4. Aukcja .....................................................................................................................304 695
5. Przetarg .....................................................................................................................304 697
6. Wadium ...................................................................................................................306 700
7. Unieważnienie umowy ............................................................................................307 703

Rozdział XI. Przedstawicielstwo ze szczególnym uwzględnieniem
pełnomocnictwa i prokury .......................................................................................309 708
§ 34. Pojęcie przedstawicielstwa i pełnomocnictwa ...................................................309 708
I. Pojęcie przedstawicielstwa ......................................................................................309 708
1. Działanie w cudzym imieniu ....................................................................................309 708
2. Instytucje o zbliżonej funkcji ..................................................................................311 713
II. Pojęcie pełnomocnictwa i przedstawicielstwa ustawowego ..................................312 721
§ 35. Pełnomocnictwo .................................................................................................313 723
I. Udzielenie pełnomocnictwa ………………………………………………………..313 724
1. Zdolność do czynności prawnej …………………………………………………...313 724
2. Oświadczenie woli mocodawcy …………………………………………………...314 725
3. Treść pełnomocnictwa .............................................................................................315 729
4. Czynność “z samym sobą" ......................................................................................318 738
5. Pełnomocnik rzekomy .............................................................................................318 740
II. Stosunek podstawowy …………………………………………………………….320 743

XIX Spis treści
Str. Nb.
III. Wygaśnięcie pełnomocnictwa .................................................................................321 746
IV. Prokura ..................................................................................................................323 755
1. Uwagi wstępne ........................................................................................................323 755
2. Pojęcie i funkcja prokury ........................................................................................323 756
3. Podmioty kompetentne do udzielania prokury ......................................................324 757
4. Udzielenie prokury .................................................................................................324 758
5. Prokurent ................................................................................................................324 759
6. Zakres prokury i sposób jej wykonywania .............................................................325 761
7. Wygaśnięcie prokury .............................................................................................326 765

Rozdział XII. Wpływ wadliwości czynności prawnych na ich skuteczność prawną 328 768
§ 36. Uwagi ogólne ....................................................................................................328 768
I. Czynności konwencjonalne .....................................................................................328 768
II. Nie istniejące i nieważne czynności prawne .........................................................329 770
§ 37. Postacie bezskuteczności czynności prawnej .....................................................330 773
I. Nieważność ..............................................................................................................331 773
1. Uwagi ogólne ...........................................................................................................331 773
2. Konwalidacja ..........................................................................................................331 776
3. Konwersja ...............................................................................................................332 777
II. Wzruszalność .........................................................................................................332 778
III. Bezskuteczność zawieszona ..................................................................................333 782
IV. Bezskuteczność względna ....................................................................................334 783
1. Uwagi ogólne ...........................................................................................................334 783
2. Konstrukcja bezskuteczności względnej na podstawie art. 59 KC ………………..335 785
3. Przesłanki ................................................................................................................335 786
4. Skutki i funkcja .......................................................................................................336 791

Rozdział XIII. Przedawnienie i terminy zawite ..........................................................338 795
§ 38. Dawność ............................................................................................................338 795
I. Pojęcie i funkcja ........................................................................................................338 795
II. Rodzaje ..................................................................................................................339 797
§ 39. Przedawnienie ....................................................................................................340 804
I. Pojęcie .....................................................................................................................340 805
1. Przedmiot ................................................................................................................340 805
2. Zarzut przedawnienia .............................................................................................341 806
3. Skutek .......................................................................................................................342 809
II. Terminy ...................................................................................................................342 810
1. Długość ....................................................................................................................342 810
2. Obliczanie biegu terminu .........................................................................................343 815
III. Zawieszenie biegu przedawnienia .........................................................................344 820
IV. Przerwa biegu przedawnienia ................................................................................346 826
1. Uwagi ogólne ...........................................................................................................346 826
2. Dochodzenie roszczenia ..........................................................................................346 827
3. Uznanie roszczenia ..................................................................................................347 829
§ 40. Terminy zawite ..................................................................................................349 837
I. Pojęcie i rodzaje .......................................................................................................349 837
II. Skutki .....................................................................................................................351 840
Indeks rzeczowy 353