Dane szczegółowe książki
Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa I-IV w. / Simon, Marcel (1907-); Bąkowska, Eligia (1907-1994)
Tytuł
Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa I-IV w.
Tytuł oryginału
Civilization de l'antiquité et le christianisme
Wydawnictwo
Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1981
Numer wydania
2
ISBN
8306005988
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Spis ilustracji na wkładkach . 8
Spis ilustracji w tekście . 16
Przedmowa do wydania polskiego . 17
Wstęp do wydania francuskiego . 20
Z przedmowy Autora . 24
CZĘŚĆ PIERWSZA GENEZA I POPRZEDNICY CHRZEŚCIJAŃSTWA
Rozdział pierwszy- Początki chrystianizmu i rozwój Kościoła 29
Życic i posłannictwo Jezusa (29). - Gmina jerozolimska (33). - Święty Paweł (34).
- Rozwój chrześcijaństwa (38). - Organizacja Kościoła (43).
Rozdział drugi - Praeparatioevangelica: judaizm 46
Sytuacja polityczna Palestyny (46). - Partykularyzm i uniwersalizm (49). - Palestyńskie sekty (54). - Hellenistyczna diaspora (56). - Synagoga (61). - Prozelityzm żydowski (64).
Rozdział trzeci - Praeparatio evangelica: środowisko pogańskie 69
Podbój rzymski i zjednoczenie kulturowe (69). - Synkretyzm religijny (74). - Szkoły filozoficzne (78). - Kulty misteryjne (85). - Kult cesarzy (90).
CZĘŚĆ DRUGA KONTAKTY I KONFLIKTY
Rozdział czwarty - Pierwotny chrystianizm i religijność pogańska 95
Żydowski czy grecki? Szkoła komparatystyczna (95). - Paweł i misteria pogańskie (100). - Chrześcijańskie sakramenty i ich odpowiedniki (103). - Paweł i judaizm hellenistyczny (107). - Czwarta Ewangelia. Hellenizm i essenizm (110).
Rozdział piąty - Konflikt ideologiczny. Ataki pogan 115
Chrześcijaństwo wobec cesarstwa i opinii publicznej (115).-Powszechnie wysuwane zarzuty (119). - Ofensywa intelektualistów (123). - Charakter i argumenty polemiki antychrześcijańskiej (125). - Sprzeczności i pokrewieństwa (131).
Rozdział szósty - Obrona chrześcijańska 139
Apokaliptyka (139). - Apologetyka (141). -Justyn i tendencja harmonizująca (143).
- Tertulian i radykalizm antyfilozoficzny (148). - Krytyka pogaństwa (151). - Krytyka społeczeństwa pogańskiego (155). - Chrześcijanie, genus tertium (159).
Rozdział siódmy-Pokusa synkretyzmu 163
6
Pochodzenie gnostycyzmu (163). - Podstawowe cechy gnozy (164). - Gnostycyzm i marcjonizm (167). - Gnostycy i społeczeństwo pogańskie (170). - Reakcja ortodoksyjna (172).
Rozdział ósmy - Chrystianizm i filozofia 176
Wiara intelektualistów (176). - Klemens Aleksandryjski (180). - Orygenes (186).
Rozdział dziewiąty - Prześladowania 192
Pierwsze alarmy (192). - Trajan i chrześcijanie (195). - Polityka religijna Antoninów (198). - Sewerowie i anarchia wojskowa (201). - Decjusz i Walerian (205). - Dioklecjan (208). - Koniec prześladowań (213).
CZĘŚĆ TRZECIA OKRES POKOJU W KOŚCIELE
Rozdział dziesiąty-Nazajutrz po zwycięstwie 221
Nawrócenie Konstantyna (221). - Polityka religijna Konstantyna (224). - Spuścizna po Konstantynie (228).
Rozdział jedenasty - Opór pogaństwa 233
Julian Apostata (233). - Kościół pogański (236). -Intelektualiści (241). - Arystokracja rzymska (244). - Opozycja literacka przeciw chrześcijaństwu (248). - Ugodowcy (251).
Rozdział dwunasty-Ostatnie walki . 256
Sprawa ołtarza bogini Zwycięstwa (256). - Symmach i Ambroży (258). - Ambroży i Teodozjusz (263). - Koniec pogaństwa (265). - Przyczyny zwycięstwa chrześcijaństwa (269). - Pozostałości pogańskie (272).
CZĘŚĆ CZWARTA . PODSTAWY CYWILIZACJI CHRZEŚCIJAŃSKIEJ
Rozdział trzynasty-Doktryna 281
Ortodoksja i herezja. Początki teologii chrześcijańskiej (281). - Zagadnienia chrystologiczne (285). - Narodziny teologii łacińskiej (287). - Spór z arianami (289).
Rozdział czternasty - Kult i życie religijne 293
Liturgia eucharystyczna (293). - Cykl liturgiczny (297). - Kult męczenników (301).
- Pielgrzymki (305). - Instytucje dobroczynne (308).
Rozdział piętnasty - Literatura chrześcijańska 310
Kościół a wykształcenie w zakresie literatury klasycznej (310). - Pisarze chrześcijańscy. Pokolenie Konstantyna (314). - Święty Ambroży i święty Hieronim (317).
- Jan Chryzostom i Kapadocyjczycy (319). - Święty Augustyn (323). -Oryginalność literatury chrześcijańskiej (326).
Rozdział szesnasty-Sztuka chrześcijańska 328
Ikonoklazm początków chrześcijaństwa (328). - Sztuka chrześcijańska i sztuka żydowska (331). - Malarstwo w katakumbach (333). - Rzeźba przed Konstantynem (338) - Sztuka w IV wieku (343). - Architektura. Bazyliki i martyria (350).
Rozdział siedemnasty-Protest 357
Opozycja narodowa i lokalna. Donatyzm (357). - Początki monastycyzmu (360).
- Pustelnicy i cenobici (362). - Mnisi w społeczeństwie i w Kościele (365).
ZAKOŃCZENIE
Chrześcijaństwo i koniec starożytnego świata 371
Kościół i klęski dziejowe. Oskarżenia wysuwane przez pogan (371). - Odpowiedź
7
chrześcijaństwa (373). - Punkt widzenia historyków nowożytnych (374). - Kryzys cesarstwa (376). - Kościół a zawód żołnierza (378). - Internacjonalizm chrześcijański a patriotyzm rzymski (380). - Kościół i państwo. Zachód i Wschód (382).
ANEKSY
Słownik osób, nazw, terminów i pojęć . 387
Tablice chronologiczne . 469
Przypisy . 480
Wskazówki bibliograficzne do wydania polskiego. Opracował Wincenty Myszor . 487
Indeks osób . 501
Indeks rzeczowy 511
Spis ilustracji w tekście . 16
Przedmowa do wydania polskiego . 17
Wstęp do wydania francuskiego . 20
Z przedmowy Autora . 24
CZĘŚĆ PIERWSZA GENEZA I POPRZEDNICY CHRZEŚCIJAŃSTWA
Rozdział pierwszy- Początki chrystianizmu i rozwój Kościoła 29
Życic i posłannictwo Jezusa (29). - Gmina jerozolimska (33). - Święty Paweł (34).
- Rozwój chrześcijaństwa (38). - Organizacja Kościoła (43).
Rozdział drugi - Praeparatioevangelica: judaizm 46
Sytuacja polityczna Palestyny (46). - Partykularyzm i uniwersalizm (49). - Palestyńskie sekty (54). - Hellenistyczna diaspora (56). - Synagoga (61). - Prozelityzm żydowski (64).
Rozdział trzeci - Praeparatio evangelica: środowisko pogańskie 69
Podbój rzymski i zjednoczenie kulturowe (69). - Synkretyzm religijny (74). - Szkoły filozoficzne (78). - Kulty misteryjne (85). - Kult cesarzy (90).
CZĘŚĆ DRUGA KONTAKTY I KONFLIKTY
Rozdział czwarty - Pierwotny chrystianizm i religijność pogańska 95
Żydowski czy grecki? Szkoła komparatystyczna (95). - Paweł i misteria pogańskie (100). - Chrześcijańskie sakramenty i ich odpowiedniki (103). - Paweł i judaizm hellenistyczny (107). - Czwarta Ewangelia. Hellenizm i essenizm (110).
Rozdział piąty - Konflikt ideologiczny. Ataki pogan 115
Chrześcijaństwo wobec cesarstwa i opinii publicznej (115).-Powszechnie wysuwane zarzuty (119). - Ofensywa intelektualistów (123). - Charakter i argumenty polemiki antychrześcijańskiej (125). - Sprzeczności i pokrewieństwa (131).
Rozdział szósty - Obrona chrześcijańska 139
Apokaliptyka (139). - Apologetyka (141). -Justyn i tendencja harmonizująca (143).
- Tertulian i radykalizm antyfilozoficzny (148). - Krytyka pogaństwa (151). - Krytyka społeczeństwa pogańskiego (155). - Chrześcijanie, genus tertium (159).
Rozdział siódmy-Pokusa synkretyzmu 163
6
Pochodzenie gnostycyzmu (163). - Podstawowe cechy gnozy (164). - Gnostycyzm i marcjonizm (167). - Gnostycy i społeczeństwo pogańskie (170). - Reakcja ortodoksyjna (172).
Rozdział ósmy - Chrystianizm i filozofia 176
Wiara intelektualistów (176). - Klemens Aleksandryjski (180). - Orygenes (186).
Rozdział dziewiąty - Prześladowania 192
Pierwsze alarmy (192). - Trajan i chrześcijanie (195). - Polityka religijna Antoninów (198). - Sewerowie i anarchia wojskowa (201). - Decjusz i Walerian (205). - Dioklecjan (208). - Koniec prześladowań (213).
CZĘŚĆ TRZECIA OKRES POKOJU W KOŚCIELE
Rozdział dziesiąty-Nazajutrz po zwycięstwie 221
Nawrócenie Konstantyna (221). - Polityka religijna Konstantyna (224). - Spuścizna po Konstantynie (228).
Rozdział jedenasty - Opór pogaństwa 233
Julian Apostata (233). - Kościół pogański (236). -Intelektualiści (241). - Arystokracja rzymska (244). - Opozycja literacka przeciw chrześcijaństwu (248). - Ugodowcy (251).
Rozdział dwunasty-Ostatnie walki . 256
Sprawa ołtarza bogini Zwycięstwa (256). - Symmach i Ambroży (258). - Ambroży i Teodozjusz (263). - Koniec pogaństwa (265). - Przyczyny zwycięstwa chrześcijaństwa (269). - Pozostałości pogańskie (272).
CZĘŚĆ CZWARTA . PODSTAWY CYWILIZACJI CHRZEŚCIJAŃSKIEJ
Rozdział trzynasty-Doktryna 281
Ortodoksja i herezja. Początki teologii chrześcijańskiej (281). - Zagadnienia chrystologiczne (285). - Narodziny teologii łacińskiej (287). - Spór z arianami (289).
Rozdział czternasty - Kult i życie religijne 293
Liturgia eucharystyczna (293). - Cykl liturgiczny (297). - Kult męczenników (301).
- Pielgrzymki (305). - Instytucje dobroczynne (308).
Rozdział piętnasty - Literatura chrześcijańska 310
Kościół a wykształcenie w zakresie literatury klasycznej (310). - Pisarze chrześcijańscy. Pokolenie Konstantyna (314). - Święty Ambroży i święty Hieronim (317).
- Jan Chryzostom i Kapadocyjczycy (319). - Święty Augustyn (323). -Oryginalność literatury chrześcijańskiej (326).
Rozdział szesnasty-Sztuka chrześcijańska 328
Ikonoklazm początków chrześcijaństwa (328). - Sztuka chrześcijańska i sztuka żydowska (331). - Malarstwo w katakumbach (333). - Rzeźba przed Konstantynem (338) - Sztuka w IV wieku (343). - Architektura. Bazyliki i martyria (350).
Rozdział siedemnasty-Protest 357
Opozycja narodowa i lokalna. Donatyzm (357). - Początki monastycyzmu (360).
- Pustelnicy i cenobici (362). - Mnisi w społeczeństwie i w Kościele (365).
ZAKOŃCZENIE
Chrześcijaństwo i koniec starożytnego świata 371
Kościół i klęski dziejowe. Oskarżenia wysuwane przez pogan (371). - Odpowiedź
7
chrześcijaństwa (373). - Punkt widzenia historyków nowożytnych (374). - Kryzys cesarstwa (376). - Kościół a zawód żołnierza (378). - Internacjonalizm chrześcijański a patriotyzm rzymski (380). - Kościół i państwo. Zachód i Wschód (382).
ANEKSY
Słownik osób, nazw, terminów i pojęć . 387
Tablice chronologiczne . 469
Przypisy . 480
Wskazówki bibliograficzne do wydania polskiego. Opracował Wincenty Myszor . 487
Indeks osób . 501
Indeks rzeczowy 511