Dane szczegółowe książki
Krytyka władzy sądzenia / Kant, Immanuel (1724-1804); Gałecki, Jerzy; Landman, Adam
Tytuł
Krytyka władzy sądzenia
Tytuł oryginału
Kritik der Urteilskraft
Wydawnictwo
Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986
Numer wydania
2
ISBN
8301036591
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Piz
Przedmowa do pierwszego wydania 3
Wstęp n
I. O podziale filozofii 11
If. O suwerennej dziedzinie filozofii w ogóle 16
III. O krytyce władzy sądzenia jako o środku spajającym dwie części
filozofii w jedną całość 19
IV. O władzy sądzenia jako władzy a priori prawodawczej 24
V. Zasada formalnej celowości przyrody jest transcendentalną zasadą
władzy sądzenia 27
VI. O połączeniu uczucia rozkoszy z pojęciem celowości przyrody . 35
VII. O estetycznym wyobrażeniu celowości przyrody 39
VIII. O logicznym wyobrażeniu celowości przyrody 46
IX. O powiązaniu prawodawstw intelektu i rozumu przez władzę są
dzenia 5:
Podział całego dzieła -,y
Część pierwsza
KRYTYKA ESTETYCZNEJ WŁADZY SADZENIA
Rozdział pierwszy. Analityka estetycznej władzy sądzenia 61
Księga pierwsza. Analityka piękna fu
Pierwsze znamię sądu smaku, [a mianowicie rozważanego] co do ja
kości 61
§ 1. Sąd smaku jest estetyczny 61
{j 2. Upodobanie określające sąd smaku jest zupełnie bezintere
sowne 62
5; 3. Upodobanie w tym, co przyjemne, połączone jest z interesem. . 64
§ 4. Upodobanie w dobru wiąże się z interesem 67
§ 5. Porównanie trzech specyficznie różnych rodzajów upodobania. . 71
VI
ńs treści
Drugie znamię sądu smaku, [a mianowicie] co do jego ilości .... 74 § 6. Pięknem jest to, co wyobrażane jest bez pojęć jako przedmiot
powszechnego upodobania 74
§ 7. Porównanie piękna z przyjemnością i dobrem za pomocą wyżej
podanej właściwości 76
§ 8. Powszechność upodobania wyobrażona zostaje w sądzie smaku
tylko jako subiektywna 78
§ 9. Rozbiór pytania: czy w sądzie smaku uczucie rozkoszy poprzedza
sąd o przedmiocie, czy też odwrotnie 84
Trzecie znamię sądu smaku, [a mianowicie] rozważanego co do relacji
celów 89
§ io. O celowości w ogóle 89
§ 11. U podstawy sądu smaku nie leży nic innego jak tylko forma celowości pewnego przedmiotu (lub sposobu przedstawienia go). . 91
§ 12. Sąd smaku opiera się na racjach a priori 92
§ 13. Czysty sąd smaku jest niezależny od powabu i wzruszenia . . 94
§ 14. Objaśnienie na przykładach 95
§15. Sąd smaku jest zupełnie niezależny od pojęcia doskonałości. . . 100 § 16. Sąd smaku, na którego podstawie jakiś przedmiot uznany zostaje za piękny pod warunkiem pewnego określonego pojęcia, nie jest
czystym sądem smaku 105
§ 17. O ideale piękna iog
Czwarte znamię sądu smaku, [mianowicie] pod względem modalności
upodobania w przedmiotach 117
§ :8. Co to jest modalność sądu smaku 117
§ 19. Subiektywna konieczność, jaką przypisujemy sądowi smaku,
jest warunkowa 119
§ 20. Warunkiem konieczności, jaką suponuje sąd smaku, jest idea
sensus communis 119
§ 21. Czy można w sposób uzasadniony zakładać [istnienie] sensus
communis 121
§ 22. Konieczność powszechnej zgody, pomyślana w sądzie smaku,
jest koniecznością subiektywną, która przy założeniu sensus com
munis przedstawiana jest jako obiektywna 122
Uwaga ogólna do pierwszego rozdziału analityki 124
Księga druga. Analityka wzniosłości 13°
§ 23. Przejście od władzy wydawania sądów o pięknie do władzy
o wydawaniu sądów o wzniosłości 13°
§ 24. O podziale badań nad uczuciem wzniosłości 134
Sitis treści Vii
\. O matematycznej wzniosłości 136
§ 25. Definicja nominalna wzniosfości 136
§ 26. O potrzebnej do idei wzniosłości ocenie wielkości przedmiotów
przyrody (Aaturdinge) 141
§ 27. O jakości upodobania przy ocenie wzniosłości » . 151
B. O dynamicznej wzniosłości przyrody 156
§ 23. O przyrodzie jako o potędze 156
§ 29. O rnodalności sądu o wzniosłości przyrody 163
Uwaga ogólna do ekspozycji refleksyjnych sądów estetycznych. ... 166
Dedukcja czystych sądów estetycznych 187
§ 30. Dedukcja sądów estetycznych o przedmiotach przyrody nie nia zajmować się tym. ro w przyrodzie nazywamy wzniosłym,
iecz tylko pięknem 187
J31. O metodzie dedukcji sądów smaku 189
§ 32. Pierwsza osobliwość sądu smaku 191
§ 33. Druga osobliwość sądu smaku 195
§ 34. Żadna obiektywna zasada smaku nie jest możliwa 197
§ 35. Zasadą smaku jest subiektywna zasada władzy sądzenia
w ogóle 199
§ 36. O zadaniu dedukcji sądów smaku 200
§ 37. Co właściwie sądzi się a priori o przedmiocie w sądzie smaku. . 202
5 38. Dedukcja sądów smaku. Uwaga 203
J 39. O zdolności udzielania się czucia 206
§ 40. O smaku jako o pewnym rodzaju sensus communis 209
{541. O empirycznym zainteresowaniu w pięknie 214
§ 42. O rozumowym (inkllektuellen) zainteresowaniu w pięknie ... 217
J 4;}. O sztuce w ogóle 224
§ 44. O sztuce pięknej 227
§ 45. Sztuka jest sztuką piękną o tyle, o ile zdaje się być zarazem
przyrodą 229
§ 46. Sztuka piękna jest sztuką genialności 231
§ 47. Objaśnienie i potwierdzenie powyższej definicji genialności. . . 233
§ 48. O stosunku genialności do smaku 237
§ 49. O władzach umysłu składających się na genialność 241
^ ")O. O połączeniu smaku z genialnością w wytworach sztuki
pięknej 250
4 ji. O podziale sztuk pięknych 252
$ 52. O połączeniu sztuk pięknych w jednym i tym samym wy
tworze 260
VIII
Spis treści
§ 53- Wzajemne porównanie wartości estetycznej sztuk pięknych. . . 261
§ 54. Uwaga 267
Rozdział drugi. Dialektyka estetycznej władzy sądzenia 277
§ 55 277
§ 56. Przedstawienie antynomii smaku 278
§ 57. Rozwiązanie antynomii smaku. Uwaga I i II 279
§ 58. O idealizmie celowości przyrody oraz sztuki, jako o jedynej
zasadzie estetycznej władzy sądzenia 291
§ 59. O pięknie jako symbolu moralności 298
§ 60. Dodatek. O metodologii smaku 305
Część druga KRYTYKA TELEOLOGICZNEJ WŁADZY SĄDZENIA
§61. O obiektywnej celowości przyrody 311
Rozdział pierwszy. Analityka teleologicznej władzy sądzenia 315
§ 62. O obiektywnej celowości, która jest jedynie formalna, w od
różnieniu od materialnej 315
§ 63. O relatywnej celowości przyrody w odróżnieniu od [celowości]
wewnętrznej 321
§ 64. O swoistym charakterze rzeczy jako celów naturalnych . . . 326
. § 65. Rzeczy jako cele naturalne są jestestwami uorganizowanymi . 330
§ 66. O zasadzie wydawania sądów o wewnętrznej celowości w istotach
uorganizowanych 336
§ 67. O zasadzie teleologicznego wydawania sądów o przyrodzie
w ogóle jako o systemie celów 338
§ 68. O zasadzie teleologii jako o wewnętrznej zasadzie przyrodo-
znawstwa • 344
Rozdział drugi. Dialektyka teleologicznej władzy sądzenia 351
§ 69. Co to jest antynomia władzy sądzenia . 351
§ 70. Przedstawienie tej antynomii 354
§ 71. Przygotowanie do rozwiązania powyższej antynomii 356
§ 72. O rozmaitych systemach dotyczących celowości przyrody. . . 358
§ 73. Żaden z powyższych systemów nie spełnia tego, co zapowiada. . 362
§ 74. Przyczyną niemożliwości dogmatycznego traktowania pojęcia
techniki przyrody jest niemożliwość wyjaśnienia celu natu
ralnego 367
§ 75. Pojęcie obiektywnej celowości przyrody jest krytyczną zasadą
rozumu dla refleksyjnej władzy sądzenia 371
Spis ireici IX
§ 76. Uwaga 37G
§ 77. O swoistych właściwościach intelektu ludzkiego, dzięki któ
rym pojecie celu naturalnego staje się dla nas możliwe. . . . 383
§ 78. O połączeniu zasady powszechnego mechanizmu materii z za
sadą teleologiczną w technice przyrody . jo,'.;
Dodatek. Metodologia ideologicznej władzy sądzenia 401
§ 79. Czy teleologia musi być traktowana jako należąca do przyrodo-
znawstwa 401
Sj 80. O koniecznym podporządkowaniu zasady mechanizmu [za
sadzie] teleologicznej przy tłumaczeniu rzeczy jako celu na
turalnego 403
§81. O dołączeniu mechanizmu do zasady teleologicznej w tłuma
czeniu celu naturalnego jako wytworu przyrody 409
5 Ua. O teleologicznym systemie w zewnętrznych stosunkach między
istoiami uorganizowanymi 414
§ 83. O końcowym celu przyrody jako systemu teleologicznego . . 421
§ 84. O celu ostatecznym istnienia świata, tj. samego dzieła stwo
rzenia 428
§ 85. O fizyko-teologii 431
!j 86. O etyko-teologii. Uwaga 440
§ 87. O moralnym dowodzie istnienia Boga 449
§ 88. Ograniczenie ważności dowodu moralnego. Uwaga 457
§ 89. O pożytku z argumentu moralnego 468
§ 90. O sposobie uznawania czegoś za prawdę w moralnym dowo
dzie istnienia Boga 470
§ 91. O sposobie, w jaki praktyczna wiara uznaje coś za prawdę. . . 479
Ogólna uwaga do teleologii 493
skorowidze , 511
Skorowidz imion 513
Skorowidz pojęć 514
Przedmowa do pierwszego wydania 3
Wstęp n
I. O podziale filozofii 11
If. O suwerennej dziedzinie filozofii w ogóle 16
III. O krytyce władzy sądzenia jako o środku spajającym dwie części
filozofii w jedną całość 19
IV. O władzy sądzenia jako władzy a priori prawodawczej 24
V. Zasada formalnej celowości przyrody jest transcendentalną zasadą
władzy sądzenia 27
VI. O połączeniu uczucia rozkoszy z pojęciem celowości przyrody . 35
VII. O estetycznym wyobrażeniu celowości przyrody 39
VIII. O logicznym wyobrażeniu celowości przyrody 46
IX. O powiązaniu prawodawstw intelektu i rozumu przez władzę są
dzenia 5:
Podział całego dzieła -,y
Część pierwsza
KRYTYKA ESTETYCZNEJ WŁADZY SADZENIA
Rozdział pierwszy. Analityka estetycznej władzy sądzenia 61
Księga pierwsza. Analityka piękna fu
Pierwsze znamię sądu smaku, [a mianowicie rozważanego] co do ja
kości 61
§ 1. Sąd smaku jest estetyczny 61
{j 2. Upodobanie określające sąd smaku jest zupełnie bezintere
sowne 62
5; 3. Upodobanie w tym, co przyjemne, połączone jest z interesem. . 64
§ 4. Upodobanie w dobru wiąże się z interesem 67
§ 5. Porównanie trzech specyficznie różnych rodzajów upodobania. . 71
VI
ńs treści
Drugie znamię sądu smaku, [a mianowicie] co do jego ilości .... 74 § 6. Pięknem jest to, co wyobrażane jest bez pojęć jako przedmiot
powszechnego upodobania 74
§ 7. Porównanie piękna z przyjemnością i dobrem za pomocą wyżej
podanej właściwości 76
§ 8. Powszechność upodobania wyobrażona zostaje w sądzie smaku
tylko jako subiektywna 78
§ 9. Rozbiór pytania: czy w sądzie smaku uczucie rozkoszy poprzedza
sąd o przedmiocie, czy też odwrotnie 84
Trzecie znamię sądu smaku, [a mianowicie] rozważanego co do relacji
celów 89
§ io. O celowości w ogóle 89
§ 11. U podstawy sądu smaku nie leży nic innego jak tylko forma celowości pewnego przedmiotu (lub sposobu przedstawienia go). . 91
§ 12. Sąd smaku opiera się na racjach a priori 92
§ 13. Czysty sąd smaku jest niezależny od powabu i wzruszenia . . 94
§ 14. Objaśnienie na przykładach 95
§15. Sąd smaku jest zupełnie niezależny od pojęcia doskonałości. . . 100 § 16. Sąd smaku, na którego podstawie jakiś przedmiot uznany zostaje za piękny pod warunkiem pewnego określonego pojęcia, nie jest
czystym sądem smaku 105
§ 17. O ideale piękna iog
Czwarte znamię sądu smaku, [mianowicie] pod względem modalności
upodobania w przedmiotach 117
§ :8. Co to jest modalność sądu smaku 117
§ 19. Subiektywna konieczność, jaką przypisujemy sądowi smaku,
jest warunkowa 119
§ 20. Warunkiem konieczności, jaką suponuje sąd smaku, jest idea
sensus communis 119
§ 21. Czy można w sposób uzasadniony zakładać [istnienie] sensus
communis 121
§ 22. Konieczność powszechnej zgody, pomyślana w sądzie smaku,
jest koniecznością subiektywną, która przy założeniu sensus com
munis przedstawiana jest jako obiektywna 122
Uwaga ogólna do pierwszego rozdziału analityki 124
Księga druga. Analityka wzniosłości 13°
§ 23. Przejście od władzy wydawania sądów o pięknie do władzy
o wydawaniu sądów o wzniosłości 13°
§ 24. O podziale badań nad uczuciem wzniosłości 134
Sitis treści Vii
\. O matematycznej wzniosłości 136
§ 25. Definicja nominalna wzniosfości 136
§ 26. O potrzebnej do idei wzniosłości ocenie wielkości przedmiotów
przyrody (Aaturdinge) 141
§ 27. O jakości upodobania przy ocenie wzniosłości » . 151
B. O dynamicznej wzniosłości przyrody 156
§ 23. O przyrodzie jako o potędze 156
§ 29. O rnodalności sądu o wzniosłości przyrody 163
Uwaga ogólna do ekspozycji refleksyjnych sądów estetycznych. ... 166
Dedukcja czystych sądów estetycznych 187
§ 30. Dedukcja sądów estetycznych o przedmiotach przyrody nie nia zajmować się tym. ro w przyrodzie nazywamy wzniosłym,
iecz tylko pięknem 187
J31. O metodzie dedukcji sądów smaku 189
§ 32. Pierwsza osobliwość sądu smaku 191
§ 33. Druga osobliwość sądu smaku 195
§ 34. Żadna obiektywna zasada smaku nie jest możliwa 197
§ 35. Zasadą smaku jest subiektywna zasada władzy sądzenia
w ogóle 199
§ 36. O zadaniu dedukcji sądów smaku 200
§ 37. Co właściwie sądzi się a priori o przedmiocie w sądzie smaku. . 202
5 38. Dedukcja sądów smaku. Uwaga 203
J 39. O zdolności udzielania się czucia 206
§ 40. O smaku jako o pewnym rodzaju sensus communis 209
{541. O empirycznym zainteresowaniu w pięknie 214
§ 42. O rozumowym (inkllektuellen) zainteresowaniu w pięknie ... 217
J 4;}. O sztuce w ogóle 224
§ 44. O sztuce pięknej 227
§ 45. Sztuka jest sztuką piękną o tyle, o ile zdaje się być zarazem
przyrodą 229
§ 46. Sztuka piękna jest sztuką genialności 231
§ 47. Objaśnienie i potwierdzenie powyższej definicji genialności. . . 233
§ 48. O stosunku genialności do smaku 237
§ 49. O władzach umysłu składających się na genialność 241
^ ")O. O połączeniu smaku z genialnością w wytworach sztuki
pięknej 250
4 ji. O podziale sztuk pięknych 252
$ 52. O połączeniu sztuk pięknych w jednym i tym samym wy
tworze 260
VIII
Spis treści
§ 53- Wzajemne porównanie wartości estetycznej sztuk pięknych. . . 261
§ 54. Uwaga 267
Rozdział drugi. Dialektyka estetycznej władzy sądzenia 277
§ 55 277
§ 56. Przedstawienie antynomii smaku 278
§ 57. Rozwiązanie antynomii smaku. Uwaga I i II 279
§ 58. O idealizmie celowości przyrody oraz sztuki, jako o jedynej
zasadzie estetycznej władzy sądzenia 291
§ 59. O pięknie jako symbolu moralności 298
§ 60. Dodatek. O metodologii smaku 305
Część druga KRYTYKA TELEOLOGICZNEJ WŁADZY SĄDZENIA
§61. O obiektywnej celowości przyrody 311
Rozdział pierwszy. Analityka teleologicznej władzy sądzenia 315
§ 62. O obiektywnej celowości, która jest jedynie formalna, w od
różnieniu od materialnej 315
§ 63. O relatywnej celowości przyrody w odróżnieniu od [celowości]
wewnętrznej 321
§ 64. O swoistym charakterze rzeczy jako celów naturalnych . . . 326
. § 65. Rzeczy jako cele naturalne są jestestwami uorganizowanymi . 330
§ 66. O zasadzie wydawania sądów o wewnętrznej celowości w istotach
uorganizowanych 336
§ 67. O zasadzie teleologicznego wydawania sądów o przyrodzie
w ogóle jako o systemie celów 338
§ 68. O zasadzie teleologii jako o wewnętrznej zasadzie przyrodo-
znawstwa • 344
Rozdział drugi. Dialektyka teleologicznej władzy sądzenia 351
§ 69. Co to jest antynomia władzy sądzenia . 351
§ 70. Przedstawienie tej antynomii 354
§ 71. Przygotowanie do rozwiązania powyższej antynomii 356
§ 72. O rozmaitych systemach dotyczących celowości przyrody. . . 358
§ 73. Żaden z powyższych systemów nie spełnia tego, co zapowiada. . 362
§ 74. Przyczyną niemożliwości dogmatycznego traktowania pojęcia
techniki przyrody jest niemożliwość wyjaśnienia celu natu
ralnego 367
§ 75. Pojęcie obiektywnej celowości przyrody jest krytyczną zasadą
rozumu dla refleksyjnej władzy sądzenia 371
Spis ireici IX
§ 76. Uwaga 37G
§ 77. O swoistych właściwościach intelektu ludzkiego, dzięki któ
rym pojecie celu naturalnego staje się dla nas możliwe. . . . 383
§ 78. O połączeniu zasady powszechnego mechanizmu materii z za
sadą teleologiczną w technice przyrody . jo,'.;
Dodatek. Metodologia ideologicznej władzy sądzenia 401
§ 79. Czy teleologia musi być traktowana jako należąca do przyrodo-
znawstwa 401
Sj 80. O koniecznym podporządkowaniu zasady mechanizmu [za
sadzie] teleologicznej przy tłumaczeniu rzeczy jako celu na
turalnego 403
§81. O dołączeniu mechanizmu do zasady teleologicznej w tłuma
czeniu celu naturalnego jako wytworu przyrody 409
5 Ua. O teleologicznym systemie w zewnętrznych stosunkach między
istoiami uorganizowanymi 414
§ 83. O końcowym celu przyrody jako systemu teleologicznego . . 421
§ 84. O celu ostatecznym istnienia świata, tj. samego dzieła stwo
rzenia 428
§ 85. O fizyko-teologii 431
!j 86. O etyko-teologii. Uwaga 440
§ 87. O moralnym dowodzie istnienia Boga 449
§ 88. Ograniczenie ważności dowodu moralnego. Uwaga 457
§ 89. O pożytku z argumentu moralnego 468
§ 90. O sposobie uznawania czegoś za prawdę w moralnym dowo
dzie istnienia Boga 470
§ 91. O sposobie, w jaki praktyczna wiara uznaje coś za prawdę. . . 479
Ogólna uwaga do teleologii 493
skorowidze , 511
Skorowidz imion 513
Skorowidz pojęć 514