Dane szczegółowe książki
Historia Polski 1914-2000 / Roszkowski, Wojciech, Andrzej Albert (1947-)
Tytuł
Historia Polski 1914-2000
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001
Numer wydania
8 rozsz.
ISBN
8301135859
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
Książka bez numeracji stron
Spis treści
pokaż spis treści
WSTĘP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S
1. ODRODZENIE POLSKI (1914-1918) . . . . . . . . . . . . . , , , . , . , , , , , , , , , , , , , , 7
1.1. Sprawa polska przed I wojną światową . . . . . . . . . . . , . . , . . . . . . , , , , , . , , 7
1.2. Orientacje polityczne na ziemiach polskich . . . . . . . , . . . . . . . . . . . , . . , . , , , 9
1.3. Kwestia polska na początku I wojny śviatowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . 11
1.4. Umiędzynarodowienie sprawy polskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , , , , , 12
1.5. Rewolucja bolszewicka i jej następstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , , , , , , 14
1.6. Sytuacja na ziemiach polskich w październiku i listopadzie 1918 r. . . . . . . . . . . . . . . 16
2. KONSOLIDACJA PAŃSTWA (1918-1921) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . , . , . . . , , 19
2.1. Powstanie władz centralnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
2.2. Walka o kształt państwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
2.3. Wojna polsko-radziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
2.4. Ustalenie granicy zachodniej i północnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
2.5. Konstytucja marcowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
3. PROBLEMY I KONFLIKTY (1921-1923) . . . . . . . . . . . . . . . , , . . , . . . , , , , , , , , 32
3.1. Ksztah spoteczny i gospodarczy Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
3.2. Kultura polska na progu niepodległości . . . . . . , . . . . . . . . , . . , . , , , , , , . , , 34
3.3. Narastanie konfliktu wewnętrznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . , , , , , , , . , 36
3.4. Rok 1923 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
3.5. Położenie międzynarodowe Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . , , , , , , , , , , , , 40
4. PRÓBY STABILlZACJI (1924-1926) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , , , , , , , , , , , 44
4.1. Reforma skarbowa-walutowa . . . . . . . . . qq
4.2. Trwałe prowizorium rządowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
4.3. Narodziny systemu lokarneńskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , , , , , . , , 47
4.4. Trudności stabilizacji gospodarczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . , , , 49
4.5. W poszukiwaniu koalicji rządzącej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
5. POCZĄTEK RZĄDÓW SANACJI (1926-1930) . . . . . . . . . . . . . . . . , , . , . . . , . , , , 52
5.1. Przewrót majowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
5.2. Nowy system rządów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , 53
5.3. Ożywienie gospodarcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
5.4. Sejm drugiej kadencji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
5.5. Położenie międzynarodowe Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . , , , , , , , , , , , 59
6. W CZASIE WIELKIEGO KRYZYSU (1930-1935) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
6.1. Wybory brzeskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
6.2. Kryzys gospodarczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
6.3. Umacnianie dyktatury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
6.4. Polityka równowagi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
6.5. Konstytucja kwietniowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
486
SPIS TREŚCI
7. OSTATNIE LATA II RZECZYPOSPOLTI'EJ (1935-1939) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
7.1. Sanacja bez Piłsudskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
7.2. Stabilizacja władzy sanacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
7.3. Próby kierowania gospodarką . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
7.4. Polityka zagraniczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
7.5. W przededniu wojny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
7.6. Spoteczeństwo i kultura II Rzeczypospolitej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
8. GROŹBA ZAGŁADY (1939-1941) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
8.1. Kampania wrześniowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
8.2. "Przekształcenia terytorialna-poGtyczne" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
8.3. Polityka niemiecka na ziemiach okupowanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
8.4. Polityka radziecka na zagarniętych terenach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
8.5. Sprawa polska na arenie międzynarodowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
8.6. Początki podziemia w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
9. U BOKU WIELKIEJ TRÓJKI (1941-1943) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
9.1. Konsekwencje najazdu niemieckiego na ZSRR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
9.2. Wspótpraca polsko-radziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
9.3. W okupowanym kraju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
9.4. Rozwój podziemia w kraju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
9.5. Ku zerwaniu stosunków polsko-radzieckich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
10. GWALT NA POLSCE (1943-1945) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
10.1. Wokół konferencji w Teheranie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
10.2. Pod okupacją hitlerowską . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
10.3. Nadejście frontu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
10.4. Powstanie Warszawskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
10.5. Fakty dokonane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
10.6. W cieniu Jałty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
11. WPROWADZENIE "DEMOKRACJI LUDOWEJ" (1945-1947) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
11.1 Rząd jedności narodowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
11.2. Nowa Polska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
11.3. Nadzieje na wybory i blok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
11.4. Referendum i wybory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
11.5. Emigracyjne dylematy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
11.6. Sytuacja społeczno-gospodarcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
12. MONOPOLIZACJA WLADZY (1947-1950) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
12.1. Likwidacja opozycji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
12.2. Ku przymusowej jedności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
12.3. Początek rządów PZPR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
12.4. Plan 3-letni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
12.5. Sowietyzacja kultury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
12.6. Na obczyźnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
13. APOGEUM STALINIZMU (1950-1953) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
13.1. Terror stalinowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
13.2. Rządy bezprawia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
13.3. Konstytucja PRL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
13.4. Niewolenie umysłów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . 211
13.5. Początek Planu 6-letniego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
14. ODWIL.Ż (1953-1956) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
14.1. Po śmierci Stalina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
14.2. Industrializacja i zaiamanie gospodarki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
14.3. Początki odwilży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
14.4. Poza krajem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
SPIS TREŚCI
14.5. Wiosna 1956 t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
14.6. Wokól poznańskiego czerwca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
15. ZAWIEDZIONE NADZIEJE (1956-1959) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I5.1. Październik 1956 c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
15.2. Zahamowanie przemian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240
15.3. Kres zhadze8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . 245
15.4. Sytuacja ekonomiczna . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
15.5. Na obczyźnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
15.6. Życie społeczne i kulturalne w latach pięćdziesiątych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
16. W BEZRUCHU (1959-1964) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
16.1. Nowy cykl gospodarczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
16.2. Mała stabilizacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
16.3. Trwanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
16.4. Dokręcanie śruby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
17. SPRZECZNE PRĄDY (1%4-1967) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
17.1. Rosnące trudności gospodarcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
17.2. Cisza przed burzą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
17.3. Wokót Millenium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
17.4. Ofensywa "Paxtyzantów" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
17.5. Na emigracji . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
18. MIĘDZY MARCEM I GRUDNIEM (1%8-1970) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
18.1. Marzec 1%8 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
18.2. Odcinanie skrzydeł . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
18.3. Ku normalizacji stosunków z RFN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
18.4. Kryzys spoleczno-ekonomiczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299
18.5, Grudzień 1970 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
18.6. Życie spoleczne i kulturalne w latach sześćdziesiątych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306
19. CUD NA KREDYT (1971-1976) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
19.1. Konsolidacja nowej ekipy . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
19.2. Rozwój gospodarczy na ksedyt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
19.3. Pozorny dynamizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321
19.4. Ikanie monolitu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324
19.5. Wokót zmian konstytucji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . 328
19.6. Na emigracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
20. KU PRZEŁOMOWI (1976-1980) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
20.1. Czerwiec 1976 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335
20.2. Załamanie gospodarki . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338
20.3. Samoobrona społeczeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341
20.4. Polak papieżem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
20.5. Dojrzewanie buntu . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
20.6. Życie spoleczne i kulturalne w latach siedemdziesiątych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356
21. POD ZNAKIEM "SOLIDARNOŚCI" (1980-1981) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360
21.1. Strajki i porozumienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360
21.2. Pierwsze miesiące "Solidarności" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
21.3. Samoograniczająca się rewolucja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367
21.4. Memento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370
21.5. Droga ku konfrontacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
22. STAN WOJENNY I "POWOJENNY" (1981-1988) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
22.1. Stan wojenny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
22.2. Szczególne regulacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
22.3. Stagnacja społeczno-gospodarcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
22.4. Od nowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390
22.5. Porażka władzy i społeczeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394
488
SPIS TREŚCI
23. POCZĄTEK TRANSFORMACJI USTROlOWEJ (1988-1993) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23.1. Strajki i brak porozumienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23.2. Wokót "okrągłego stoiu" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23.3. Upadek komunizmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23.4. Rząd Mazowieckiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23.5. Społeczeństwo i kultura lat osiemdziesiątych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23.6. Od wyborów prezydenckich do parlamentarnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23.7. Okres Sejmu I Kadencji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
24. KONTYNUACJA CZY ZAHAMOWANIE ZMIA? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428
24.1. Początek rządów koalicji SLD-PSL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428
24.2. Ku nowym wyborom parlamentarnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435
24.3. Położenie międzynarodowe Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439
24.4. Gospodarka i spoteczeństwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443
25. KOHABTTACJA PRZEŁOMU STULECI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447
25.1. Początek rządów AWS-UW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447
25.2. Sytuacja wewnętrzna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448
25.3. Rząd w mniejszości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454
25.4. Potożenie międzynarodowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457
25.5. Na progu nowego tysiąclecia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462
KALENDARIUM 2001 R. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
WYKAZ WAŻNIEJSZYCH SKRÓTÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
INDEKS OSÓB...............................................
1. ODRODZENIE POLSKI (1914-1918) . . . . . . . . . . . . . , , , . , . , , , , , , , , , , , , , , 7
1.1. Sprawa polska przed I wojną światową . . . . . . . . . . . , . . , . . . . . . , , , , , . , , 7
1.2. Orientacje polityczne na ziemiach polskich . . . . . . . , . . . . . . . . . . . , . . , . , , , 9
1.3. Kwestia polska na początku I wojny śviatowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . 11
1.4. Umiędzynarodowienie sprawy polskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , , , , , 12
1.5. Rewolucja bolszewicka i jej następstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , , , , , , 14
1.6. Sytuacja na ziemiach polskich w październiku i listopadzie 1918 r. . . . . . . . . . . . . . . 16
2. KONSOLIDACJA PAŃSTWA (1918-1921) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . , . , . . . , , 19
2.1. Powstanie władz centralnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
2.2. Walka o kształt państwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
2.3. Wojna polsko-radziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
2.4. Ustalenie granicy zachodniej i północnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
2.5. Konstytucja marcowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
3. PROBLEMY I KONFLIKTY (1921-1923) . . . . . . . . . . . . . . . , , . . , . . . , , , , , , , , 32
3.1. Ksztah spoteczny i gospodarczy Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
3.2. Kultura polska na progu niepodległości . . . . . . , . . . . . . . . , . . , . , , , , , , . , , 34
3.3. Narastanie konfliktu wewnętrznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . , , , , , , , . , 36
3.4. Rok 1923 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
3.5. Położenie międzynarodowe Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . , , , , , , , , , , , , 40
4. PRÓBY STABILlZACJI (1924-1926) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , , , , , , , , , , , 44
4.1. Reforma skarbowa-walutowa . . . . . . . . . qq
4.2. Trwałe prowizorium rządowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
4.3. Narodziny systemu lokarneńskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , , , , , . , , 47
4.4. Trudności stabilizacji gospodarczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . , , , 49
4.5. W poszukiwaniu koalicji rządzącej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
5. POCZĄTEK RZĄDÓW SANACJI (1926-1930) . . . . . . . . . . . . . . . . , , . , . . . , . , , , 52
5.1. Przewrót majowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
5.2. Nowy system rządów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , 53
5.3. Ożywienie gospodarcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
5.4. Sejm drugiej kadencji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
5.5. Położenie międzynarodowe Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . , , , , , , , , , , , 59
6. W CZASIE WIELKIEGO KRYZYSU (1930-1935) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
6.1. Wybory brzeskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
6.2. Kryzys gospodarczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
6.3. Umacnianie dyktatury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
6.4. Polityka równowagi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
6.5. Konstytucja kwietniowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
486
SPIS TREŚCI
7. OSTATNIE LATA II RZECZYPOSPOLTI'EJ (1935-1939) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
7.1. Sanacja bez Piłsudskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
7.2. Stabilizacja władzy sanacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
7.3. Próby kierowania gospodarką . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
7.4. Polityka zagraniczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
7.5. W przededniu wojny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
7.6. Spoteczeństwo i kultura II Rzeczypospolitej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
8. GROŹBA ZAGŁADY (1939-1941) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
8.1. Kampania wrześniowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
8.2. "Przekształcenia terytorialna-poGtyczne" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
8.3. Polityka niemiecka na ziemiach okupowanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
8.4. Polityka radziecka na zagarniętych terenach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
8.5. Sprawa polska na arenie międzynarodowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
8.6. Początki podziemia w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
9. U BOKU WIELKIEJ TRÓJKI (1941-1943) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
9.1. Konsekwencje najazdu niemieckiego na ZSRR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
9.2. Wspótpraca polsko-radziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
9.3. W okupowanym kraju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
9.4. Rozwój podziemia w kraju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
9.5. Ku zerwaniu stosunków polsko-radzieckich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
10. GWALT NA POLSCE (1943-1945) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
10.1. Wokół konferencji w Teheranie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
10.2. Pod okupacją hitlerowską . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
10.3. Nadejście frontu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
10.4. Powstanie Warszawskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
10.5. Fakty dokonane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
10.6. W cieniu Jałty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
11. WPROWADZENIE "DEMOKRACJI LUDOWEJ" (1945-1947) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
11.1 Rząd jedności narodowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
11.2. Nowa Polska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
11.3. Nadzieje na wybory i blok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
11.4. Referendum i wybory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
11.5. Emigracyjne dylematy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
11.6. Sytuacja społeczno-gospodarcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
12. MONOPOLIZACJA WLADZY (1947-1950) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
12.1. Likwidacja opozycji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
12.2. Ku przymusowej jedności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
12.3. Początek rządów PZPR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
12.4. Plan 3-letni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
12.5. Sowietyzacja kultury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
12.6. Na obczyźnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
13. APOGEUM STALINIZMU (1950-1953) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
13.1. Terror stalinowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
13.2. Rządy bezprawia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
13.3. Konstytucja PRL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
13.4. Niewolenie umysłów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . 211
13.5. Początek Planu 6-letniego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
14. ODWIL.Ż (1953-1956) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
14.1. Po śmierci Stalina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
14.2. Industrializacja i zaiamanie gospodarki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
14.3. Początki odwilży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
14.4. Poza krajem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
SPIS TREŚCI
14.5. Wiosna 1956 t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
14.6. Wokól poznańskiego czerwca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
15. ZAWIEDZIONE NADZIEJE (1956-1959) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I5.1. Październik 1956 c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
15.2. Zahamowanie przemian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240
15.3. Kres zhadze8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . 245
15.4. Sytuacja ekonomiczna . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
15.5. Na obczyźnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
15.6. Życie społeczne i kulturalne w latach pięćdziesiątych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
16. W BEZRUCHU (1959-1964) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
16.1. Nowy cykl gospodarczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
16.2. Mała stabilizacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
16.3. Trwanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
16.4. Dokręcanie śruby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
17. SPRZECZNE PRĄDY (1%4-1967) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
17.1. Rosnące trudności gospodarcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
17.2. Cisza przed burzą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
17.3. Wokót Millenium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
17.4. Ofensywa "Paxtyzantów" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
17.5. Na emigracji . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
18. MIĘDZY MARCEM I GRUDNIEM (1%8-1970) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
18.1. Marzec 1%8 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
18.2. Odcinanie skrzydeł . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
18.3. Ku normalizacji stosunków z RFN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
18.4. Kryzys spoleczno-ekonomiczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299
18.5, Grudzień 1970 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
18.6. Życie spoleczne i kulturalne w latach sześćdziesiątych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306
19. CUD NA KREDYT (1971-1976) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
19.1. Konsolidacja nowej ekipy . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
19.2. Rozwój gospodarczy na ksedyt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
19.3. Pozorny dynamizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321
19.4. Ikanie monolitu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324
19.5. Wokót zmian konstytucji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . 328
19.6. Na emigracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
20. KU PRZEŁOMOWI (1976-1980) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
20.1. Czerwiec 1976 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335
20.2. Załamanie gospodarki . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338
20.3. Samoobrona społeczeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341
20.4. Polak papieżem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
20.5. Dojrzewanie buntu . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
20.6. Życie spoleczne i kulturalne w latach siedemdziesiątych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356
21. POD ZNAKIEM "SOLIDARNOŚCI" (1980-1981) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360
21.1. Strajki i porozumienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360
21.2. Pierwsze miesiące "Solidarności" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
21.3. Samoograniczająca się rewolucja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367
21.4. Memento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370
21.5. Droga ku konfrontacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
22. STAN WOJENNY I "POWOJENNY" (1981-1988) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
22.1. Stan wojenny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
22.2. Szczególne regulacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
22.3. Stagnacja społeczno-gospodarcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
22.4. Od nowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390
22.5. Porażka władzy i społeczeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394
488
SPIS TREŚCI
23. POCZĄTEK TRANSFORMACJI USTROlOWEJ (1988-1993) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23.1. Strajki i brak porozumienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23.2. Wokót "okrągłego stoiu" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23.3. Upadek komunizmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23.4. Rząd Mazowieckiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23.5. Społeczeństwo i kultura lat osiemdziesiątych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23.6. Od wyborów prezydenckich do parlamentarnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23.7. Okres Sejmu I Kadencji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
24. KONTYNUACJA CZY ZAHAMOWANIE ZMIA? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428
24.1. Początek rządów koalicji SLD-PSL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428
24.2. Ku nowym wyborom parlamentarnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435
24.3. Położenie międzynarodowe Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439
24.4. Gospodarka i spoteczeństwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443
25. KOHABTTACJA PRZEŁOMU STULECI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447
25.1. Początek rządów AWS-UW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447
25.2. Sytuacja wewnętrzna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448
25.3. Rząd w mniejszości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454
25.4. Potożenie międzynarodowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457
25.5. Na progu nowego tysiąclecia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462
KALENDARIUM 2001 R. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
WYKAZ WAŻNIEJSZYCH SKRÓTÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
INDEKS OSÓB...............................................