Dane szczegółowe książki
Czym jest to co zwiemy nauka?: rozważania o naturze, statusie i metodach nauki : wprowadzenie do współczesnej filozofii nauki / Chalmers, Alan Francis (1939-); Chmielewski, Adam (1959-)
Autorzy
Tytuł
Czym jest to co zwiemy nauka?: rozważania o naturze, statusie i metodach nauki : wprowadzenie do współczesnej filozofii nauki
Tytuł oryginału
What is this thing called Science?, 1982
Wydawnictwo
Wrocław: Wydawnictwo Siedmioróg, 1993
ISBN
83-85193-44-8
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
Stron 216
Bibliografia strony 213-216.
Spis treści
pokaż spis treści
Od tłumacza...................... 8
Przedmowa do pierwszego wydania.............. 11
Przedmowa do drugiego wydania............... 14
Wprowadzenie...................... 16
I. Indukcjonizm.................... 22
1. Zdroworozsądkowy pogląd na naukę........... 22
2. Indukcjonizm naiwny................ 23
3. Logika i rozumowanie dedukcyjne............ 27
4. Przewidywanie i wyjaśnianie w indukcjonistycznej teorii nauki . . 29
5. Urok naiwnego indukcjonizmu............. 33
II. Problem indukcji.................. 35
1. Czy można uzasadnić zasadę indukcji?.......... 35
2. Nawrót do prawdopodobieństwa............ 39
3. Możliwe reakcje na problem indukcji........... 42
III. Zależność obserwacji od teorii............. 45
1. Potoczna teoria obserwacji.............. 46
2. Doznania wzrokowe nie wywołane obrazami siatkówkowymi . . 47
3. Teoria a zdania obserwacyjne............. 51
4. Rola teorii w obserwacji i eksperymencie......... 57
5. Indukcjonizm nie całkiem obalony............ 59
IV. Idea falsyfikacji................... 62
1. Argument logiczny na rzecz falsyfikacjonizmu........ 62
2. Falsyfikowalność jako kryterium naukowości teorii...... 63
3. Stopnie falsyfikacji, jasności i precyzji.......... 67
4. Falsyfikacjonizm i postęp............... 71
V. Falsyfikacjonizm wyrafinowany............. 76
Nowe przewidywania i rozwój wiedzy........... 76
1. Względność stopni falsyfikacji............. 76
2. Podnoszenie stopnia falsyfikacji i modyfikacje ad hoc..... 77
3. Potwierdzanie w falsyfikacjonistycznej teorii nauki...... 80
4. Śmiałość, nowatorskość i ogólne tło wiedzy........ 83
5. Porównanie indukcjonistycznej i falsyfikacjonistycznej teorii konfirmacji...................... 85
VI. Granice falsyfikacjonizmu............... 88
1. Zależność obserwacji od teorii i omylność falsyfikacji..... 88
2. Nieskuteczna obrona Poppera............. 89
3. Złożoność prawdziwych sytuacji eksperymentalnych...... . 92
4. Historyczna nieadekwatność falsyfikacjonizmu........ 95
5. Rewolucja kopernikańska............... 97
VII. Teorie jako struktury:................. 107
Programy badawcze.................. 107
1. Teorie jako strukturalne całości............. 107
2. Lakatos: programy badawcze.............. 110
3. Metodologia w programie badawczym.......... 115
4. Porównywanie programów badawczych.......... 117
VIII. Teorie jako struktury:................. 121
Paradygmaty Kuhna.................. 121
1. Uwagj wstępne................... 121
2. Paradygmaty a nauka normalna............ 123
3. Kryzys i rewolucja................. 127
4. Funkcje nauki normalnej i rewolucji naukowej....... 131
IX. Racjonalizm a relatywizm............... 135
1. Racjonalizm.................... 135
2. Relatywizm.................... 136
3. Lakatos-racjonalista................. 138
4. Kuhn-relatywista.................. 143
5. O potrzebie zmiany języka.............. 147
X. Obiektywizm.................... 149
1. Indywidualizm................... 149
2. Obiektywizm ................... 152
3. Nauka jako praktyka społeczna............. 155
4. Obiektywizm w koncepcjach Poppera, Lakatosa i Marksa ... 157
XI. Obiektywistyczna koncepcja zmiany teorii w fizyce...... 161
1. Granice obiektywizmu w koncepcji Lakatosa........ 161
2. Obiektywne możliwości................ 163
3. Obiektywistyczna koncepcja zmiany teorii w fizyce...... 166
4. Słowo ostrzeżenia.................. 169
XII. Feyerabend: anarchistyczna teoria wiedzy......... 172
1. Wszystko wolno.................. 172
2. Niewspołmiemość.................. 175
3. Nauka czy voodoo?................. 179
4. Wolność człowieka................. 181
XIII. Prawda, realizm, instrumentalizm............ 186
1. Uwagi wstępne.................. 186
2. Instrumentalizm.................. 187
3. Korespondencyjna teoria prawdy............ 191
4. Kłopoty ze zdroworozsądkowym pojęciem prawdy...... 194
5. Popper o przybliżeniu do prawdy............ 198
XIV. Realizm niereprezentacyjny............... 202
1. Teorie i ich następczynie............... 202
2. Realizm niereprezentacyjny.............. 204
3. Czym więc jest nauka................ 206
4. Relatywizm w perspektywie.............. 208
5. Czy warto?.................... 211
Bibliografia.................... 213
Przedmowa do pierwszego wydania.............. 11
Przedmowa do drugiego wydania............... 14
Wprowadzenie...................... 16
I. Indukcjonizm.................... 22
1. Zdroworozsądkowy pogląd na naukę........... 22
2. Indukcjonizm naiwny................ 23
3. Logika i rozumowanie dedukcyjne............ 27
4. Przewidywanie i wyjaśnianie w indukcjonistycznej teorii nauki . . 29
5. Urok naiwnego indukcjonizmu............. 33
II. Problem indukcji.................. 35
1. Czy można uzasadnić zasadę indukcji?.......... 35
2. Nawrót do prawdopodobieństwa............ 39
3. Możliwe reakcje na problem indukcji........... 42
III. Zależność obserwacji od teorii............. 45
1. Potoczna teoria obserwacji.............. 46
2. Doznania wzrokowe nie wywołane obrazami siatkówkowymi . . 47
3. Teoria a zdania obserwacyjne............. 51
4. Rola teorii w obserwacji i eksperymencie......... 57
5. Indukcjonizm nie całkiem obalony............ 59
IV. Idea falsyfikacji................... 62
1. Argument logiczny na rzecz falsyfikacjonizmu........ 62
2. Falsyfikowalność jako kryterium naukowości teorii...... 63
3. Stopnie falsyfikacji, jasności i precyzji.......... 67
4. Falsyfikacjonizm i postęp............... 71
V. Falsyfikacjonizm wyrafinowany............. 76
Nowe przewidywania i rozwój wiedzy........... 76
1. Względność stopni falsyfikacji............. 76
2. Podnoszenie stopnia falsyfikacji i modyfikacje ad hoc..... 77
3. Potwierdzanie w falsyfikacjonistycznej teorii nauki...... 80
4. Śmiałość, nowatorskość i ogólne tło wiedzy........ 83
5. Porównanie indukcjonistycznej i falsyfikacjonistycznej teorii konfirmacji...................... 85
VI. Granice falsyfikacjonizmu............... 88
1. Zależność obserwacji od teorii i omylność falsyfikacji..... 88
2. Nieskuteczna obrona Poppera............. 89
3. Złożoność prawdziwych sytuacji eksperymentalnych...... . 92
4. Historyczna nieadekwatność falsyfikacjonizmu........ 95
5. Rewolucja kopernikańska............... 97
VII. Teorie jako struktury:................. 107
Programy badawcze.................. 107
1. Teorie jako strukturalne całości............. 107
2. Lakatos: programy badawcze.............. 110
3. Metodologia w programie badawczym.......... 115
4. Porównywanie programów badawczych.......... 117
VIII. Teorie jako struktury:................. 121
Paradygmaty Kuhna.................. 121
1. Uwagj wstępne................... 121
2. Paradygmaty a nauka normalna............ 123
3. Kryzys i rewolucja................. 127
4. Funkcje nauki normalnej i rewolucji naukowej....... 131
IX. Racjonalizm a relatywizm............... 135
1. Racjonalizm.................... 135
2. Relatywizm.................... 136
3. Lakatos-racjonalista................. 138
4. Kuhn-relatywista.................. 143
5. O potrzebie zmiany języka.............. 147
X. Obiektywizm.................... 149
1. Indywidualizm................... 149
2. Obiektywizm ................... 152
3. Nauka jako praktyka społeczna............. 155
4. Obiektywizm w koncepcjach Poppera, Lakatosa i Marksa ... 157
XI. Obiektywistyczna koncepcja zmiany teorii w fizyce...... 161
1. Granice obiektywizmu w koncepcji Lakatosa........ 161
2. Obiektywne możliwości................ 163
3. Obiektywistyczna koncepcja zmiany teorii w fizyce...... 166
4. Słowo ostrzeżenia.................. 169
XII. Feyerabend: anarchistyczna teoria wiedzy......... 172
1. Wszystko wolno.................. 172
2. Niewspołmiemość.................. 175
3. Nauka czy voodoo?................. 179
4. Wolność człowieka................. 181
XIII. Prawda, realizm, instrumentalizm............ 186
1. Uwagi wstępne.................. 186
2. Instrumentalizm.................. 187
3. Korespondencyjna teoria prawdy............ 191
4. Kłopoty ze zdroworozsądkowym pojęciem prawdy...... 194
5. Popper o przybliżeniu do prawdy............ 198
XIV. Realizm niereprezentacyjny............... 202
1. Teorie i ich następczynie............... 202
2. Realizm niereprezentacyjny.............. 204
3. Czym więc jest nauka................ 206
4. Relatywizm w perspektywie.............. 208
5. Czy warto?.................... 211
Bibliografia.................... 213