Dane szczegółowe książki
Psychologia resocjalizacyjna: w kierunku nowej specjalności psychologii : dla studentów psychologii, pedagogiki, resocjalizacji, prawa, pracy socjalnej / Ostrowska, Krystyna (1940-)
Autorzy
Tytuł
Psychologia resocjalizacyjna: w kierunku nowej specjalności psychologii : dla studentów psychologii, pedagogiki, resocjalizacji, prawa, pracy socjalnej
Wydawnictwo
Warszawa: "Fraszka Edukacyjna", 2008
ISBN
9788361309529
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Wstęp................................................................................. 7
Rozdział 1
Psychologia resocjalizacyjna - nauka teoretyczna i stosowana....................................... 9
1.1. Dlaczego psychologia resocjalizacyjna jest potrzebna?.............................. 9
1.2. Definicja i cel psychologii resocjalizacyjnej ......................................13
1.3. Przedmiot psychologii resocjalizacyjnej.........................................14
1.4. Metody psychologii resocjalizacyjnej ...........................................16
1.5. Psychologia resocjalizacyjna a inne działy psychologii.............................17
1.6. Pytania.....................................................................18
1.7. Literatura .......................................................................... 19
ROZDZIAŁ 2
Kryteria wyznaczania działań resocjalizacyjnych.....................................................20
2.1. Nieprzystosowanie społeczne..................................................20
2.2. Sprawca czynu karalnego, przestępca ...........................................25
2.3. Kryteria normy funkcjonowania społecznego i psychicznego oparte na podstawach personalistyczno-egzystencjalnych..............................................27
2.4. Pytania.....................................................................34
2.5. Literatura...................................................................35
ROZDZIAŁ 3
Teoretyczne koncepcje wykorzystywane do wyjaśniania zaburzonych stylów
funkcjonowania społecznego............................................................. 37
3.1. Wprowadzenie...............................................................37
3.2. Podejście psychoanalityczne...................................................39
3.2.1. Ogólne założenia........................................................39
3.2.2. Struktura osobowości w ujęciu psychoanalitycznym..........................41
3.2.3. Socjalizacja jako proces organizowania i ukierunkowywania
energii psychicznej......................................................44
3.2.4. Psychoanalityczne podejście do przestępczości..............................50
3.2.5. Podsumowanie .........................................................58
3.3. Podejście behawiorystyczne ...................................................60
3.3.1. Ogólne założenia........................................................60
3.3.2. Struktura osobowości....................................................62
3.3.3. Socjalizacja jako uczenie zachowań........................................65
3.3.4. Uczymy się jak być przestępcą ............................................71
3.3.5. Podsumowanie .........................................................74
3.4. Podejście humanistyczne..................................................... 75
3.4.1. Założenia ogólne....................................................... 75
3.4.2. Struktura osobowości................................................... 78
3.4.3. Społeczne warunki samorealizacji........................................ 79
3.4.4. Psychologia humanistyczna a przestępczość................................ 80
3.4.5. Podsumowanie ........................................................ 83
3.5. Podejście poznawcze ........................................................ 83
3.5.1. Ogólne założenia....................................................... 83
3.5.2. Struktura osobowości................................................... 84
3.5.3. Rozwój struktur poznawczych ........................................... 87
3.5.4. Psychologia kognitywna wobec zachowań dewiacyjnych i przestępczych....... 88
3.5.5 Podsumowanie......................................................... 90
3.6. Wybrane badania, wykorzystujące przedstawione psychologiczne koncepcje
przyczyn przestępczości...................................................... 90
3.7. Pytania.................................................................... 96
3.8. Literatura.................................................................. 97
ROZDZIAŁ 4
Wybrane metody i narzędzia badawcze ............................................................102
4.1. Metoda indywidualnego przypadku ...........................................102
4.2. Przykładowa analiza indywidualnego przypadku................................104
4.3. Ankieta....................................................................109
4.4. Wywiad ...................................................................111
4.5. Kwestionariusz self-report....................................................115
4.6. Testy......................................................................118
4.7. Analiza dokumentów........................................................121
4.8. Skale szacunkowe...........................................................122
4.9. Metoda socjometryczna......................................................123
4.10. Pytania...................................................................124
4.11. Literatura.................................................................124
ROZDZIAŁ 5
Rozwój moralny....................................................................................125
5.1. Rozwój moralny jako internalizacja norm ......................................125
5.2. Rozwój moralny według J. Piageta, L. Kohlberga i J. R.Resta......................132
5.3. Stosunek do norm moralnych osób wykazujących zachowania dewiacyjne..........140
5.4. Osobowość i rozwój moralny.................................................142
5.5. Pytania....................................................................148
5.6. Literatura..................................................................148
ROZDZIAŁ 6
System wartości a zaburzone zachowania społeczne................................................. 150
6.1. Indywidualny i społeczny system wartości wyznacznikiem zachowań ..............150
6.2. Psychologiczne ujęcie wartości................................................153
6.3. Indywidualny system wartości jako struktura ustosunkowań......................159
6.4. Pytania....................................................................164
6.5. Literatura..................................................................164
Rozdział 7
Rozwój religijny i religijność a resocjalizacja i profilaktyka społeczna.................................166
7.1. Prawne i psychologiczne przesłanki uznania ważności rozwoju religijnego..........166
7.2. Fazy rozwoju religijnego .....................................................168
7.3. Rozwój religijny a nieprzystosowanie społeczne i przestępczość ...................175
7.4. Programy profilaktyczne i resocjalizacyjne odwołujące się do religijnego
wymiaru człowieka..........................................................180
7.5. Pytania....................................................................182
7.6. Literatura..................................................................182
ROZDZIAŁ 8
Środowisko rodzinne w genezie zachowań dewiacyjnych i przestępczych ...........................185
8.1. Specyficzność środowiska rodzinnego .........................................185
8.2. Socjologiczne i kryminologiczne podejście do badania środowiska rodzinnego......190
8.3. Psychologiczne analizowanie środowiska rodzinnego ............................193
8.4. Pytania....................................................................198
8.5. Literatura..................................................................198
ROZDZIAŁ 9
Znaczenie środowiska szkolnego w procesie socjalizacji, resocjalizacji i profilaktyce ........200
9.1. Dojrzałość szkolna..........................................................200
9.2 Całościowy model sytuacji szkolnej ucznia .....................................207
9.3. Udział psychologa w kształtowaniu jakości środowiska szkolnego..................211
9.4. Pytania....................................................................211
9.5. Literatura..................................................................212
ROZDZIAŁ 10
Środowisko rówieśnicze w genezie zachowań dewiacyjnych i przestępczych .....................214
10.1. Psychologiczna analiza wpływu środowiska rówieśniczego,
koleżeńskiego, przyjacielskiego..............................................214
10.2 Co daje uczestnictwo w grupie?..............................................217
10.3. Wpływ społeczny a kształtowanie własnej tożsamości...........................224
10.4. Pytania...................................................................225
10.5. Literatura.................................................................225
ROZDZIAŁ11
Teoretyczne i praktyczne aspekty resocjalizacji o orientacji psychologicznej......................226
11.1. Resocjalizacja jako rzeczywistość o wielorakich aspektach.......................226
11.2. Założenia praktyki resocjalizacyjnej, opartej na orientacji psychologicznej.........228
11.3. Programy resocjalizacyjne...................................................230
11.4. Pytania...................................................................231
11.5. Literatura.................................................................231
ROZDZIAŁ 12
Psychologiczne aspekty resocjalizacji nieletnich............................................232
12.1. Rodzinne Ośrodki Diagnostyczno-Konsultacyjne miejscem diagnozy
i wstępnego etapu resocjalizacji..............................................232
12.2. Psychologiczna charakterystyka nieletnich
- obszary oddziaływań resocjalizacyjnych.....................................237
12.3. Resocjalizacja nieletnich z perspektywy psychologii humanistycznej ..............239
12.4. Pytania...................................................................242
12.5. Literatura.................................................................242
ROZDZIAŁ 13
Resocjalizacja w warunkach izolacji więziennej............................................244
13.1. Zakład karny miejscem egzystencji osób izolowanych na mocy
wymiaru sprawiedliwości ...................................................244
13.2. Ograniczenia i możliwości oddziaływań resocjalizacyjnych......................249
13.3 Godność więźnia podstawą procesu resocjalizacyjnego..........................253
13.4 Deprywacja potrzeb psychicznych w warunkach izolacji więziennej ...............256
13.5 Rozumienie empatyczne w procesie resocjalizacji skazanych......................259
13.6 Pytania ...................................................................263
13.7 Literatura .................................................................264
ROZDZIAŁ 14
Mediacja i kuratela jako instytucje sprawiedliwości i resocjalizacji .............................266
14.1. Ogólna charakterystyka mediacji.............................................266
14.2. Mediacja w sprawiedliwości naprawczej.......................................267
14.3. Charakterystyka procesu mediacyjnego, osoba mediatora.......................271
14.4. Nadzór kuratorski forma profilaktyki i resocjalizacji............................273
14.4.1. Historia powstania instytucji nadzoru kuratorskiego......................273
14.4.2 Aktualne zasady organizacji nadzoru kuratorskiego w Polsce...............275
14.4.3 Istota pracy kuratora sądowego.........................................276
14.4.4 Kompetencyjne, osobowościowe i organizacyjno-materialne uwarunkowania pracy kuratora.......................................................279
14.5. Pytania...................................................................282
14.6. Literatura.................................................................282
ROZDZIAŁ 15
Wsparcie społeczne w teorii i praktyce resocjalizacyjnej......................................285
15.1. Teoretyczny status pojęcia „wsparcie społeczne"................................285
15.2. Wolontariat jako zorganizowany ruch wsparcia społecznego .....................287
15.3. Pytania...................................................................292
Rozdział 1
Psychologia resocjalizacyjna - nauka teoretyczna i stosowana....................................... 9
1.1. Dlaczego psychologia resocjalizacyjna jest potrzebna?.............................. 9
1.2. Definicja i cel psychologii resocjalizacyjnej ......................................13
1.3. Przedmiot psychologii resocjalizacyjnej.........................................14
1.4. Metody psychologii resocjalizacyjnej ...........................................16
1.5. Psychologia resocjalizacyjna a inne działy psychologii.............................17
1.6. Pytania.....................................................................18
1.7. Literatura .......................................................................... 19
ROZDZIAŁ 2
Kryteria wyznaczania działań resocjalizacyjnych.....................................................20
2.1. Nieprzystosowanie społeczne..................................................20
2.2. Sprawca czynu karalnego, przestępca ...........................................25
2.3. Kryteria normy funkcjonowania społecznego i psychicznego oparte na podstawach personalistyczno-egzystencjalnych..............................................27
2.4. Pytania.....................................................................34
2.5. Literatura...................................................................35
ROZDZIAŁ 3
Teoretyczne koncepcje wykorzystywane do wyjaśniania zaburzonych stylów
funkcjonowania społecznego............................................................. 37
3.1. Wprowadzenie...............................................................37
3.2. Podejście psychoanalityczne...................................................39
3.2.1. Ogólne założenia........................................................39
3.2.2. Struktura osobowości w ujęciu psychoanalitycznym..........................41
3.2.3. Socjalizacja jako proces organizowania i ukierunkowywania
energii psychicznej......................................................44
3.2.4. Psychoanalityczne podejście do przestępczości..............................50
3.2.5. Podsumowanie .........................................................58
3.3. Podejście behawiorystyczne ...................................................60
3.3.1. Ogólne założenia........................................................60
3.3.2. Struktura osobowości....................................................62
3.3.3. Socjalizacja jako uczenie zachowań........................................65
3.3.4. Uczymy się jak być przestępcą ............................................71
3.3.5. Podsumowanie .........................................................74
3.4. Podejście humanistyczne..................................................... 75
3.4.1. Założenia ogólne....................................................... 75
3.4.2. Struktura osobowości................................................... 78
3.4.3. Społeczne warunki samorealizacji........................................ 79
3.4.4. Psychologia humanistyczna a przestępczość................................ 80
3.4.5. Podsumowanie ........................................................ 83
3.5. Podejście poznawcze ........................................................ 83
3.5.1. Ogólne założenia....................................................... 83
3.5.2. Struktura osobowości................................................... 84
3.5.3. Rozwój struktur poznawczych ........................................... 87
3.5.4. Psychologia kognitywna wobec zachowań dewiacyjnych i przestępczych....... 88
3.5.5 Podsumowanie......................................................... 90
3.6. Wybrane badania, wykorzystujące przedstawione psychologiczne koncepcje
przyczyn przestępczości...................................................... 90
3.7. Pytania.................................................................... 96
3.8. Literatura.................................................................. 97
ROZDZIAŁ 4
Wybrane metody i narzędzia badawcze ............................................................102
4.1. Metoda indywidualnego przypadku ...........................................102
4.2. Przykładowa analiza indywidualnego przypadku................................104
4.3. Ankieta....................................................................109
4.4. Wywiad ...................................................................111
4.5. Kwestionariusz self-report....................................................115
4.6. Testy......................................................................118
4.7. Analiza dokumentów........................................................121
4.8. Skale szacunkowe...........................................................122
4.9. Metoda socjometryczna......................................................123
4.10. Pytania...................................................................124
4.11. Literatura.................................................................124
ROZDZIAŁ 5
Rozwój moralny....................................................................................125
5.1. Rozwój moralny jako internalizacja norm ......................................125
5.2. Rozwój moralny według J. Piageta, L. Kohlberga i J. R.Resta......................132
5.3. Stosunek do norm moralnych osób wykazujących zachowania dewiacyjne..........140
5.4. Osobowość i rozwój moralny.................................................142
5.5. Pytania....................................................................148
5.6. Literatura..................................................................148
ROZDZIAŁ 6
System wartości a zaburzone zachowania społeczne................................................. 150
6.1. Indywidualny i społeczny system wartości wyznacznikiem zachowań ..............150
6.2. Psychologiczne ujęcie wartości................................................153
6.3. Indywidualny system wartości jako struktura ustosunkowań......................159
6.4. Pytania....................................................................164
6.5. Literatura..................................................................164
Rozdział 7
Rozwój religijny i religijność a resocjalizacja i profilaktyka społeczna.................................166
7.1. Prawne i psychologiczne przesłanki uznania ważności rozwoju religijnego..........166
7.2. Fazy rozwoju religijnego .....................................................168
7.3. Rozwój religijny a nieprzystosowanie społeczne i przestępczość ...................175
7.4. Programy profilaktyczne i resocjalizacyjne odwołujące się do religijnego
wymiaru człowieka..........................................................180
7.5. Pytania....................................................................182
7.6. Literatura..................................................................182
ROZDZIAŁ 8
Środowisko rodzinne w genezie zachowań dewiacyjnych i przestępczych ...........................185
8.1. Specyficzność środowiska rodzinnego .........................................185
8.2. Socjologiczne i kryminologiczne podejście do badania środowiska rodzinnego......190
8.3. Psychologiczne analizowanie środowiska rodzinnego ............................193
8.4. Pytania....................................................................198
8.5. Literatura..................................................................198
ROZDZIAŁ 9
Znaczenie środowiska szkolnego w procesie socjalizacji, resocjalizacji i profilaktyce ........200
9.1. Dojrzałość szkolna..........................................................200
9.2 Całościowy model sytuacji szkolnej ucznia .....................................207
9.3. Udział psychologa w kształtowaniu jakości środowiska szkolnego..................211
9.4. Pytania....................................................................211
9.5. Literatura..................................................................212
ROZDZIAŁ 10
Środowisko rówieśnicze w genezie zachowań dewiacyjnych i przestępczych .....................214
10.1. Psychologiczna analiza wpływu środowiska rówieśniczego,
koleżeńskiego, przyjacielskiego..............................................214
10.2 Co daje uczestnictwo w grupie?..............................................217
10.3. Wpływ społeczny a kształtowanie własnej tożsamości...........................224
10.4. Pytania...................................................................225
10.5. Literatura.................................................................225
ROZDZIAŁ11
Teoretyczne i praktyczne aspekty resocjalizacji o orientacji psychologicznej......................226
11.1. Resocjalizacja jako rzeczywistość o wielorakich aspektach.......................226
11.2. Założenia praktyki resocjalizacyjnej, opartej na orientacji psychologicznej.........228
11.3. Programy resocjalizacyjne...................................................230
11.4. Pytania...................................................................231
11.5. Literatura.................................................................231
ROZDZIAŁ 12
Psychologiczne aspekty resocjalizacji nieletnich............................................232
12.1. Rodzinne Ośrodki Diagnostyczno-Konsultacyjne miejscem diagnozy
i wstępnego etapu resocjalizacji..............................................232
12.2. Psychologiczna charakterystyka nieletnich
- obszary oddziaływań resocjalizacyjnych.....................................237
12.3. Resocjalizacja nieletnich z perspektywy psychologii humanistycznej ..............239
12.4. Pytania...................................................................242
12.5. Literatura.................................................................242
ROZDZIAŁ 13
Resocjalizacja w warunkach izolacji więziennej............................................244
13.1. Zakład karny miejscem egzystencji osób izolowanych na mocy
wymiaru sprawiedliwości ...................................................244
13.2. Ograniczenia i możliwości oddziaływań resocjalizacyjnych......................249
13.3 Godność więźnia podstawą procesu resocjalizacyjnego..........................253
13.4 Deprywacja potrzeb psychicznych w warunkach izolacji więziennej ...............256
13.5 Rozumienie empatyczne w procesie resocjalizacji skazanych......................259
13.6 Pytania ...................................................................263
13.7 Literatura .................................................................264
ROZDZIAŁ 14
Mediacja i kuratela jako instytucje sprawiedliwości i resocjalizacji .............................266
14.1. Ogólna charakterystyka mediacji.............................................266
14.2. Mediacja w sprawiedliwości naprawczej.......................................267
14.3. Charakterystyka procesu mediacyjnego, osoba mediatora.......................271
14.4. Nadzór kuratorski forma profilaktyki i resocjalizacji............................273
14.4.1. Historia powstania instytucji nadzoru kuratorskiego......................273
14.4.2 Aktualne zasady organizacji nadzoru kuratorskiego w Polsce...............275
14.4.3 Istota pracy kuratora sądowego.........................................276
14.4.4 Kompetencyjne, osobowościowe i organizacyjno-materialne uwarunkowania pracy kuratora.......................................................279
14.5. Pytania...................................................................282
14.6. Literatura.................................................................282
ROZDZIAŁ 15
Wsparcie społeczne w teorii i praktyce resocjalizacyjnej......................................285
15.1. Teoretyczny status pojęcia „wsparcie społeczne"................................285
15.2. Wolontariat jako zorganizowany ruch wsparcia społecznego .....................287
15.3. Pytania...................................................................292